Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką – 24 marca

24 marca po raz pierwszy obchodzić będziemy nowe święto państwowe – Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Tego dnia miną dokładnie 74 lata od zamordowania przez Niemców bohaterskiej rodziny Ulmów z Podkarpacia oraz ukrywanych przez nich Żydów

Dzień ten ustanowiono – jak zapisano w treści ustawy – „w hołdzie Obywatelom Polskim – bohaterom, którzy w akcie heroicznej odwagi, niebywałego męstwa, współczucia i solidarności międzyludzkiej, wierni najwyższym wartościom etycznym, nakazom chrześcijańskiego miłosierdzia oraz etosowi suwerennej Rzeczypospolitej Polskiej, ratowali swoich żydowskich bliźnich od Zagłady zaplanowanej i realizowanej przez niemieckich okupantów”.

Nowe święto jest wyrazem czci dla wszystkich Polaków, którzy, okazując miłosierdzie i współczucie, pomagali Żydom systematycznie mordowanym przez niemieckich oprawców. Różnie motywowali swe czyny – miłością bliźniego, nauką Kościoła, obywatelskim obowiązkiem czy zwykłą ludzką przyzwoitością. Niezależnie od tego każdy przejaw pomocy świadczonej ukrywającym się Żydom był wyrazem największego heroizmu, zważywszy na grożącą za to karę śmierci, ustanowioną przez Niemców na terenie okupowanej przez nich Polski.

Pomoc, udzielana mimo codziennej trwogi okupacyjnego terroru, miała charakter zarówno indywidualny, jak i instytucjonalny – przykładem tej drugiej była działalność Rady Pomocy Żydom „Żegota”, tajnej organizacji afiliowanej przy polskich władzach.

Polacy ratujący Żydów byli, są i powinni być wzorem i inspiracją – to nie tylko prawie 7 tys. znanych z imienia i nazwiska bohaterów, upamiętnionych przez izraelski Instytut Yad Vashem. To również tysiące rodaków, którzy pozostali anonimowi bądź nie otrzymali tego odznaczenia. Dziś, po dekadach, nie sposób ustalić ich personaliów.

Jednym z symboli niemieckich zbrodni, dokonanych w odwecie za ratowanie Żydów, jest tragiczny los Ulmów z Markowej na Podkarpaciu, zamordowanych przez Niemców 24 marca 1944 r. Tego dnia życie stracili Józef Ulma, jego ciężarna żona Wiktora, ich szóstka małoletnich dzieci, a także ośmioro ukrywanych przez polską rodzinę Żydów z rodzin Didnerów, Grünfeldów i Goldmanów.

Nieprzypadkowo 74. rocznica tych dramatycznych wydarzeń jest po raz pierwszy obchodzona jako dzień bohaterskich Polaków, którzy w nieludzkich czasach wspięli się na wyżyny człowieczeństwa.

W związku z Narodowym Dniem Pamięci Polaków Ratujących Żydów pod okupacją niemiecką Instytut Pamięci Narodowej organizuje w całym kraju wiele wydarzeń:

Rodzina Józefa i Wiktorii Ulmów z Markowej

CENTRALA

• 13 marca, Warszawa – dyskusja „Nie tylko Kowalscy. Polacy ratujący Żydów w czasie wojny” z cyklu „Historia ze zdjęciem”
• 20 marca, Warszawa, Sejm RP – otwarcie wystawy IPN „»Żegota«. Rada Pomocy Żydom”
• 21-22 marca 2018, Markowa, Przemyśl – sympozjum „Słudzy Boży Józef i Wiktoria Ulma z dziećmi – Świadkowie Wiary”
• 23 marca – prezentacja spotu filmowego informującego o Narodowym Dniu Polaków Ratujących Żydów
• 23 marca – konferencja prasowa, na której zostanie zaprezentowany znaczek okolicznościowy z Ireną Sendlerową, przygotowany przez IPN i Pocztę Polską oraz prezentacja wystawy „Żegota” w głównych budynkach Poczty Polskiej w Warszawie, Krakowie, Katowicach, Poznaniu i Gdańsku
• 23 marca, Warszawa – koncert Maleo Reggae Rockers i zaproszonych wokalistek „Panny Sprawiedliwe wśród Narodów Świata” (24 marca – emisja w TVP)
• 23 i 24 marca – przeznaczone dla młodzieży pokazy filmów związanych z tematyką Polaków ratujących Żydów, w 17 miastach Polski, poprzedzone tematycznymi prelekcjami; spotkania organizowane przez organizowane przez BEN i OBEN-y, przy współpracy z Multikinem i innymi kinami oraz w wielu miastach z lokalnym kuratorium oświaty
• 24 marca, Warszawa – spacer edukacyjny śladami polskich Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata. Spacer poprowadzi Jacek Radzymiński, edukator „Przystanku Historia”.
• 28 marca, Markowa  – debata oksfordzka w Muzeum Polaków ratujących Żydów w czasie II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w  Markowej nad tezą: W porównaniu z innymi społeczeństwami okupowanej Europy Polacy zrobili wiele dla ratowania Żydów w czasie Holokaustu. Debatować będą reprezentacje szkół, które w projekcie Turniej Debat Historycznych IPN zajęły II i III miejsce, czyli:  III LO im. Św. Jana Kantego w Poznaniu oraz I LO im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu

IPN BIAŁYSTOK

• 21 marca, Białystok – wykład Anny Pyżewskiej „Sprawiedliwi z Białostocczyzny” i otwarcie wystawy poświęconej rodzinie Ulmów „Samarytanie z Markowej”, przygotowanej przez krakowski oddział IPN („Przystanek Historia”, ul. Warszawska 48)
• 23 marca, Białystok – pokaz filmów „Życie za życie”, (reż. A. Gołębiewski) i „Stella” (reż. M. Pawlicki), Kino Helios
• 23 marca, Olsztyn – pokaz filmów „Życie za życie”, (reż. A. Gołębiewski) i „Stella” (reż. M. Pawlicki), Multikino, ul. Tuwima 26

IPN BYDGOSZCZ

• 23 marca, Bydgoszcz – pokazy filmów „Życie za życie”, (reż. A. Gołębiewski) i „Stella” (reż. M. Pawlicki), poprzedzone prelekcją pt. „Polscy Sprawiedliwi”, wygłoszoną przez pracownika IPN
• 23 marca, Bydgoszcz –seminarium dla nauczycieli przedmiotów humanistycznych
• 23 marca – 6 kwietnia 2018 r. – prezentacja wystawy IPN „Akcja »Żegota« Polski Podziemnej” przed siedzibą Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy (u. Jagiellońska 3)

IPN GDAŃSK

• 23 marca, Gdańsk – pokazy filmów „Życie za życie” i „Stella”, poprzedzone prelekcją pt. „Polscy Sprawiedliwi”, wygłoszoną przez pracownika IPN
• 23 marca, Gdańsk – otwarcie wystawy IPN „Akcja »Żegota« Polski Podziemnej” (Urząd Pocztowy Gdańsk 50, ul. Długa 23/28, godz. 14.00)
• 23 marca – 6 kwietnia 2018 r. – prezentacja wystawy IPN „Akcja »Żegota« Polski Podziemnej” przed siedzibą gdańskiego oddziału Instytutu (al. Grunwaldzka 216)
• 24 marca, Toruń – delegacja Oddziału IPN w Gdańsku, na czele z dyrektorem, prof. Mirosławem Golonem, złoży kwiaty w Kaplicy Pamięci Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej w Świątyni pw. Maryi Gwiazdy Nowej Ewangeliacji i Św. Jana Pawła II w Toruniu

IPN KATOWICE

• 23 marca, Katowice – pokaz filmów „Życie za życie”, przed pokazem wprowadzenie Eweliny Małachowskiej z OBEN IPN Katowice
• 23 marca, Katowice – otwarcie wystawy IPN „»Żegota« — Rada Pomocy Żydom”
• do 31 sierpnia 2018, Gliwice – prezentacja wystawy „Życie przechowane. Mieszkańcy Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego z pomocą Żydom w czasie II wojny światowej”

IPN KIELCE

• 26 marca – dodatek edukacyjny „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”, poświęcony tematyce Polaków ratujących Żydów,  do dzienników: „Dziennik Zachodni”, „Głos Wielkopolski”, „Gazeta Wrocławska”, „Dziennik Polski”, „Dziennik Bałtycki”, „Dziennik Łódzki”, „Kurier Lubelski”, „Polska Metropolia Warszawska”, „Echo Dnia”, „Gazeta Lubuska”, „Gazeta Pomorska”, „Nowa Trybuna Opolska”, „Gazeta Współczesna”, „Gazeta Krakowska”
• audycja „Polacy ratujący Żydów”, poświęcona lokalnym bohaterom, którzy pomagali innym z narażeniem życia własnego i swoich rodzin. W każdym odcinku przybliżamy wybrane historie rodzin, które udzielały pomocy. Każda z nich jest opatrzona komentarzem historyków, m. in.: Ewy Kołomańskiej z Muzeum Wsi Kieleckiej i dr Tomasza Domańskiego z Delegatury IPN w Kielcach
• do 30 kwietnia, Kielce – prezentacja wystawy „Zła się nie ulęknę...”. Polacy pomagający Żydom na Kielecczyźnie w latach II wojny światowej

IPN KRAKÓW

• 23 marca, Kraków – otwarcie wystawy IPN „»Żegota« – Rada Pomocy Żydom” (gmach Poczty Polskiej przy ul. Westerplatte 20 w Krakowie, godz. 14.00)
• 23 marca, Kraków – pokaz filmów „Życie za życie” i „Stella”, poprzedzony prelekcją dr Joanny Lubeckiej z Oddziału IPN w Krakowie

IPN LUBLIN

• 23 marca, Lublin – pokaz filmów „Życie za życie” i „Stella”, poprzedzone prelekcją wygłoszoną przez pracownika IPN
• 23 marca, Radom – pokaz filmów „Życie za życie”, (reż. A. Gołębiewski) i „Stella” (reż. M. Pawlicki)

IPN ŁÓDŹ

• 22 marca, Łódź – warsztaty dla nauczycieli przedmiotów humanistycznych „Stosunki polsko-żydowskie w czasie II wojny światowej” z wykorzystaniem materiałów edukacyjnych IPN, poprzedzone wykładem dr. hab. Janusza Wróbla (IPN w Łodzi) „Stanisław Kaszyński i inni; społeczeństwo polskie wobec zagłady Żydów w Kraju Warty”, uczestnicy otrzymają bezpłatnie pomoce dydaktyczne związane z tematem warsztatów (zapisy przyjmowane są pod adresem magdalena.zapolska@ipn.gov.pl)
• 23 marca, Łódź ( Muzeum Kinematografii) – pokaz filmu dokumentalnego „Stella”, projekcję poprzedzi prelekcja historyków z Oddziału IPN w Łodzi
• 23 marca, Łódź – dr Dariusz Rogut, dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi, zaprasza o godz. 10.00 do wspólnego złożenia kwiatów przed Pomnikiem Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata Polaków Ratujących Żydów w latach niemieckiej okupacji w latach 1939-45, zlokalizowanym w łódzkim Parku Ocalałych

IPN POZNAŃ

• 23 marca, Poznań – pokaz filmów dokumentalnych „Stella” i „Życie za życie”
• 23 marca, Poznań – otwarcie wystawy „»Żegota« – Rada Pomocy Żydom” w gmachu Poczty Polskiej

IPN RZESZÓW

• do 13 marca, Zbydniów – wystawa „Polacy ratujący Żydów podczas II wojny światowej”
• 24 marca, Rzeszów – pokaz filmów dokumentalnych „Stella” oraz „Życie za życie”

IPN SZCZECIN

• 20 marca, Szczecin – OBEN w Szczecinie przeprowadzi seminarium dla nauczycieli pt. „Polacy ratujący Żydów w czasie II wojny światowej”. W trakcie seminarium zostanie zaprezentowana teka edukacyjna „Polacy ratujący Żydów w czasie II wojny światowej”, oraz wydawnictwo IPN „Żydowska dzielnica mieszkaniowa w Warszawie już nie istnieje”
• 23 marca, Gorzów Wlkp. – pokaz filmów dokumentalnych „Życie za życie” oraz „Stella” (Miejska i Wojewódzka Biblioteka Publiczna)
• 24 marca, Szczecin – pokaz filmów dokumentalnych „Życie za życie” oraz „Stella” (Kino Zamek)

IPN WARSZAWA

• 23 marca,  Dom Kultury w Grodzisku Maz. – prelekcja i pokaz filmu „Dzieci Ireny Sendlerowej”
• 23 marca, Dom Kultury w Ciechanowie –  wykład i prezentacja filmów dokumentalnych „Ocaleni” i „Rozmowy z polskimi Sprawiedliwymi”
• 23 marca, I LO im. Piotra Skargi w Pułtusku – wykład i prezentacja filmów dokumentalnych „Ocaleni” i „Rozmowy z polskimi Sprawiedliwymi”
• 23 marca, Przystanek Historia  IPN w Ostrowi Maz. – warsztaty edukacyjne „Polacy ratujący Żydów”
• 26 marca, Ostrołęka – pokaz filmów „Życie za życie”, (reż. A. Gołębiewski) i „Stella” (reż. M. Pawlicki)
• 26 marca, Ostrów Maz. – pokaz filmów „Życie za życie”, (reż. A. Gołębiewski) i „Stella” (reż. M. Pawlicki)

IPN WROCŁAW

• 23 marca, Góra – Spotkanie z cyklu „Bohaterowie obok nas” ze Stefanią Kolman z domu Brońską
• 24 marca, Wrocław (Multikino Pasaż Grunwaldzki) – pokaz filmów dokumentalnych „Życie za życie” oraz „Stella”

https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/48598,Narodowy-Dzien-Pamieci-Polakow-ratujacych-Zydow-pod-okupacja-niemiecka-24-marca-.html