Święty Antoni, Pustelnik

      






















       Św. Antoni urodził się w Koman w górnym Egipcie w roku 251. Pochodził z bardzo wysokiej rodziny, która jednakże niemniej słynęła pobożnością jak zamożnością i bogactwem. Gdy miał ośmnaście lat, stracił rodziców i został sam jeden z siostrą swoją. Ponieważ jako dziecko odebrał bardzo pobożne wychowanie, dlatego i w dojrzalszym wieku miał wybitną skłonność do życia bogomyślnego, w niem znajdował zadowolenie i szczęście.
   
       Razu pewnego, przyszedłszy do kościoła, usłyszał, jak kaznodzieja głosił słowa, zapisane u Mateusza św., w rozdziale XIX., które Pan Jezus wyrzekł do bogatego młodzieńca: "Jeżeli chcesz być doskonałym, idź, sprzedaj co masz i daj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie, a przyjdź i pójdź za mną". Te słowa tak uderzyły Antoniego, że odtąd już o niczem innem nie myślał, jak o dosłownem ich wypełnieniu.
   
       Wróciwszy do domu, sprzedał cały swój majątek, który był odziedziczył po rodzicach, nakłonił siostrę do wstąpienia do klasztoru, rozdał swe zasoby między ubogich, by wolny od trosk doczesnych w dobrowolnym ubóstwie poświęcić życie swoje wyłącznie dla Boga.
   
       Poszedł na puszczę do pewnego sławnego sługi Bożego, aby od niego nauczyć się najdoskonalszej służby Bożej. Potem wybrał sobie na mieszkanie odludną i ciemną jaskinią; tu rozpoczął życie bardzo twarde. Św. Atanazy Wielki, który napisał żywot św.Antoniego, powiada nam, że święty młodzieniec nigdy przed zachodem słońca nie jadał, żywił się tylko chlebem i wodą, a czasem cztery dni pokarmu nie brał do ust. Nieustanną modlitwą ćwiczył duszę. Ziemia była łożem, na którem sypiał, z włosiennicą nigdy się nie rozstawał.
   
       Zazdrosnem okiem patrzał szatan na życie młodzieńca, którego Bóg do wielkich sposobił rzeczy. I zaczął go kusić. Najpierw przedstawiał mu wygody życia, które byłby mógł mieć, gdyby nie był rozdał majątku swego; budził w nim tęsknotę do życia dawnego i podsuwał żal za pieniędzmi, które był rozdał. Święty podwojonemi postami i modlitwami odpędzał pokusy chciwości i wygód ciała. Inny raz draźnił go znowu szatan zmysłowością; Znak Krzyża św. zwyciężał wszakże pokusy.
   
       Lecz im więcej postępował święty przez walki na drodze świętości, z tym większą zaciekłością rzucał się szatan na niego. Opowiadają o tych pokusach rzeczy nadzwyczajne: Oto razu pewnego napadli szatani w wielkiej liczbie na pustelnika i pobili go tak, że kilka dni leżał jak nieżywy. Inny raz znowu napadli go szatani w postaci dzikich zwierząt i innych potworów, a w piekielnym hałasie grozili zawaleniem murów jaskini; lecz święty nie uląkł się i tej napaści. Wiedział, że jeżeli od Boga mocy nie mają, żadnej mu nie zdołają wyrządzić szkody. Znakiem Krzyża św. rozpędził szatanów. Wtem jasność z nieba napełniła jaskinią i niebiański spokój ogarnął duszę świętego. W smudze światła ukazał mu się Pan Jezus: "Gdzieżeś był, mój Jezu", woła święty, "gdy mnie tu tyle nieprzyjaciół napadło?". "Antoni", odpowiedział głos niebieski, "byłem w tobie i wspierałem cię, a żeś mężnie walczył, więc cię zawsze wspierać będę".
   
       Tak walczył Antoni przez dwadzieścia lat z szatanami i jego pokusami. Wyswobodziwszy się z pod ich wpływów, postanowił jeszcze ostrzejsze wieść życie. A ponieważ przez długie lata pobytu w owej jaskini tak był zasłynął życiem, że wielu i uczonych i prostaczków przychodziło do niego, jedni po poradę, drudzy po pociechę, postanowił opuścić pieczarę i ruszyć głębiej na puszczę, by się zupełnie usunąć od ludzi. Udał się na drugą stronę Nilu i zamieszkał na odludnej górze w gruzach starego zamczyska.
   
       Węże i żmije były tutaj jego towarzystwem; nigdy nie schodził z swej góry i nie stykał się z ludzmi; pokarm przynosił mu towarzysz od czasu; składał się z chleba i wody. Tak odcięty od świata przeżył Antoni w dobrowolnym więzieniu znowu dwadzieścia lat wśród postów ustawicznych i modłów.
   
       Lecz dziwnem zrządzeniem Bożem rozgłos pustelnika rozszerzał się z roku na rok. Antoni dał życiem swem dowód, jak wielką jest siła dobrego przykładu. Coraz więcej przybywało do niego ludzi chorych na duszy i na ciele; uzdrawiał ich, ale zarazem tak przykuwał do siebie, że go opuścić nie chcieli; pragnęli opuścić świat i razem z nim zamieszkać na postach i na modlitwach zdala od ludzi.
   
       Nowi towarzysze postawili sobie na puszczy domki, w których pod przewodnictwem świętego pragnęli wieść wspólny żywot dla Boga. Tak powstały pierwsze klasztory; a święty Antoni jest ów mąż wielki, który położył podwaliny do wspólnego życia zakonnego; to założyciel zakonów. I dlatego też daje mu Kościół św. przydomek "Wielkiego". Z wszystkich stron świata przybywali pobożni do Egiptu na puszczę św.Antoniego, by pod jego kierownictwem ćwiczyć się w bogobojności.
To też wkrótce nie wystarczył pierwszy klasztor pod Fajum; więc budowano inne koło wielkich miast, albo i na odludnych miejscach; jeszcze za życia św. Antoniego cała pustynia tebajska zapełniła się klasztorami i mnichami. Do kilkanastu tysięcy dochodziła liczba owych zakonników mieszkających w kilkudziesięciu klasztorach. Antoni był ich duszą. Odwiedzał je kolejno, nauczał, przełożonych ustanawiał a już najwięcej budował wszystkich swoim przykładem.
Obok modlitwy, postów i umartwienia była głównem zajęciem tych zakonników praca.
   
       Pod koniec życia, znużony pracą, zapragnął znowu samotności. W tym celu udał się w głąb puszczy ku Morzu Czerwonemu i u stóp góry zwanej Kolzyna, założył sobie nowe mieszkanie. Była to skromna chatka, którą sobie sam wybudował; by go tu nikt nie odnalazł. Lecz zwiódł się; i tu znaleziono mistrza duchownego, i wkrótce powstał koło chatki wielki klasztor; ową górę zowią dziś "górą św.Antoniego".
   
       Srożyła wówczas się herezya aryanów, którą wprowadził przewrotny kapłan Aryusz do Aleksandryi; przeczyła Bóstwu Chrystusa Pana i tysiące wiernych oderwała od Kościoła. Ów Aryusz, chcąc pozyskać jak najwięcej wiernych dla siebie, odwoływał się w swej błędnej nauce na św.Antoniego, który rzekomo ją miał popierać. Doniósł o tem św.Antoniemu jego przyjaciel św.Atanazy.

       W świętem oburzeniu opuszcza Antoni swoją górę i idzie pieszo do Aleksandryi, by kłam zadać nauce i twierdzeniu heretyka. Wzruszający był widok, kiedy ów starzec stoczteroletni pojawił się na ulicach Aleksandryi; wszystko wybiegło, by widzieć tego męża Bożego, który tyle lat strawił na postach i umartwieniach, a którego sława głośną była na całym świecie.

       Pełen powagi i zapału wygłosił święty starzec wspaniałe kazanie, w którem zaprzeczył nauce Aryusza i dał wyraz swej głębokiej wierze w Bóstwo Chrystusa. Skutkiem tego setki aryanów, a mianowicie wielu uczonych powróciło na łono Kościoła prawdziwego. Zatrzymywany uszedł Antoni przecież na puszczę, bo jak ryba bez wody, tak mnich zdaniem jego bez ciszy klasztornej żyć nie może.
   
       Zbliżał się koniec życia św. męża. Czując się blizkim śmierci, jeszcze raz zwiedził ukochane swoje klasztory, a potem zamknął się w swej pustelni na górze i już nikogo nie przyjmował prócz dwóch towarzyszy, imieniem Makary i Amatas. Pan Bóg objawił mu dzień śmierci. Zawołał nieodstępnych swych współbraci i ostatniego udzielił im błogosławieństwa. Zwróciwszy z anielskim uśmiechem swe oczy do Boga, ujrzał aniołów, którzy z niebios zstępowali, by wprowadzić duszę św. Antoniego do wiecznej chwały. Umarł dnia 17. stycznia roku 356.
   
       Na wyraźne życzenie zmarłego, pochowali bracia zakonni drogie szczątki swego mistrza na miejscu nikomu nie znanem. Dwieście przeszło lat pozostało miejsce grobu tajemnicą okryte; dopiero w r. 561 został grób świętego cudownie przez Boga wskazany; przeniesiono relikwie święte do świątyni Aleksandryjskiej, później do Konstantynopola; dziś spoczywają we Francyi w mieście Arles.
   
       Na obrazach przedstawiają św. Antoniego ze świnką na znak owych pokus nieczystych, które święty tak doskonale zwalczał. Św. Antoni opat-pustelnik jest patronem zwierząt domowych.

       Nauka

       Przykazanie miłości bliźniego: "Będziesz miłował bliżniego swego, jak siebie samego", nasuwa nam się pytanie, któreż jest pierwsze zadanie miłości wobec własnej naszej duszy? Oto zbawić ją, ratować od złego. A któreż będzie najprzedniejsze zadanie nasze względem bliźniego? Oto streścić je można i ująć w hasło:

       Bracie, ratuj duszę bliżniego swego. Ratować duszę, to znaczy wyciągać ją z grzechów, bronić od złego. A jak to zadanie najlepiej i najkorzystniej wypełnić można? Patrz na św.Antoniego opata: Dwadzieścia lat modli się w jaskini swej za grzeszników, a z modłami łączy posty i umartwienie żywota. Czyń ty podobnie. Jeżeli brat twój jest grzeszny, nie chodzi do sakramentów św., módl się za niego, bo jest to rzeczą stwierdzoną, że Pan Bóg na modły pobożnych daje łaski nawrócenia grzesznikom. Drugim sposobem ratowania duszy bliźniego jest dobry przykład. W jaskini modli się
i umartwia się św. Antoni, niewidzialny od ludzi, a jednak siła przykładu pociąga tysiące grzeszników i czyni ich bogobojnymi. Czyń i ty podobnie, bo daleka nieraz droga przez naukę, krótka przez przykłady. Bądź dobrym przykładem dla grzesznych,
a przez to przyczynisz się do ich zbawienia.
_______________________________________________________
"ŻYWOTY ŚWIĘTYCH PAŃSKICH" - Poznań, dnia 10 lutego 1908.
Na podstawie kalendarza kościelnego z uwzględnieniem dzieła ks. Piotra Skargi T.J. oraz innych opracowań i źródeł na wszystkie dni całego roku ułożył
Ks. Władysław Hozakowski

Bohaterem dzieła jest św. Antoni Opat (ok. 251-356), uważany za pierwszego w historii chrześcijańskiego pustelnika. Według tradycji, kuszony ustawicznie przez szatana, doznawał umacniających go wizji nadprzyrodzonych.

Na obrazie widzimy świętego na pierwszym planie, siedzącego pod starym drzewem przypominającym szałas. Bosch umieścił w swym dziele wszystkie atrybuty św. Antoniego Opata. Pustelnik przedstawiony jest w mnisim habicie, symbolizującym wybraną przez niego drogę życia. Z lewej strony towarzyszy mu wieprz, ponieważ św. Antoni Opat jest patronem zwierząt domowych. Ostatni atrybut nieco trudniej dojrzeć. Na kapturze habitu na prawym ramieniu wyhaftowana jest litera "T". To skrót od greckiego słowa Teos - Bóg.

Obraz zapełniają dziwaczne, karykaturalne stwory, oznaczające szatana. Próbują one bezskutecznie zwrócić na siebie uwagę świętego. Bosch słynął z niezwykłej fantazji w malowaniu potworów i straszliwych wizji. Na tym obrazie potwory nie są jednak straszne. Święty panuje bowiem nad nimi całkowicie. Nic nie jest w stanie przerwać jego kontemplacji. Spośród wszystkich groteskowych stworów otaczających pustelnika, szczególną uwagę zwraca jedna dziwna postać. Jeśli dobrze się przyjrzymy, to w strumieniu płynącym pod nogami świętego znajdziemy karykaturalnie przedstawioną głowę i rękę tonącego mnicha w kapturze. W ten sposób Bosch przedstawił jakby odbicie w strumieniu-lustrze gorszej natury św. Antoniego, tej skłaniającej go do grzechu. Święty zwyciężył i jego karykatura symbolicznie tonie w strumieniu...

Leszek Śliwa
Tygodnik Katolicki "Gość Niedzielny" Nr 3 - 15 stycznia 2006r.

W Latach trzydziestych XVII wieku w Madrycie powstawał park przy nowym pałacu królewskim, zwanym Buen Retiro. Zgodnie z panującą modą, w parku urządzano romantyczne "pustelnie". Do jednej z nich, wystawionej w roku 1633, król Filip IV zamówił obraz u swojego nadwornego malarza, Diego Velazqueza. Artysta namalował dwóch pierwszych pustelników w dziejach chrześcijaństwa, żyjących jeszcze w starożytności: św. Pawła z Teb i św. Antoniego Opata.

Według tradycji, Antoni (w czarnym habicie) postanowił pod koniec życia odwiedzić Pawła. Pozornie wydaje się, że Velazquez przedstawia jedną, konkretną chwilę ilustrującą spotkanie obu świętych. W rzeczywistości uchwycił na jednym płótnie aż dwa najbardziej charakterystyczne wydarzenia z legendy o nich.

Paweł modli się. Bóg, wysłuchawszy jego modlitwy, tak jak codziennie, przysyła do niego kruka niosącego w dziobie strawę. Zawsze było to pół placka jęczmiennego. Tym razem, jak widzimy na obrazie, Bóg przysłał cały placek.

Kiedy przyjrzymy się uważniej, dostrzeżemy z lewej strony obrazu dwie mniejsze postaci - jedną leżącą, a drugą pochylającą się nad nią. To scena śmierci św. Pawła. Antoni pochyla się nad ciałem przyjaciela, nie ma jednak siły, by go pochować. Wówczas Bóg przysyła dwa lwy, które kopią grób.

Kruk i lwy znalazły się w herbie utworzonego w XIV wieku zakonu paulinów, którego patronem był św. Paweł z Teb.

Leszek Śliwa
Tygodnik Katolicki "Gość Niedzielny" Nr 2 - 14 stycznia 2007r.

W samym środku obrazu widzimy diabła, który wyciąga swe groźne pazury w stronę św. Antoniego Opata. Wydawałoby się, że nic nie może już uratować bezbronnego świętego. Demon jednak - zamiast straszyć - sam jest przerażony. Twarz wykrzywioną grymasem paniki skierował w stronę nieba, skąd na ratunek Antoniemu nadciąga Chrystus.

Bohaterem dzieła jest św. Antoni Opat (ok. 251-356), uważany za pierwszego w historii chrześcijańskiego pustelnika. Według tradycji, kuszony ustawicznie przez szatana, doznawał umacniających go wizji nadprzyrodzonych. Taką właśnie scenę namalował Annibale Carracci.

Święty leży otoczony przez dzikie bestie, które są bardzo blisko. Kłębią się z lewej strony obrazu, podczas gdy z prawej atakuje sam szatan oraz towarzyszący mu diabelski lew z rogami. Mimo to pustelnik jest spokojny. Składa ręce do modlitwy i patrzy w niebo, skąd nadchodzi niezawodny ratunek - Jezus niesiony na chmurze przez anioły. Służące szatanowi demony też dostrzegły już swego wroga i w panice próbują schronić się za skałą. Tylko ryczący u stóp Antoniego lew jeszcze nie zorientował się, co się dzieje.

Artysta w dyskretny sposób podpowiada nam, gdzie szukać ratunku przed atakami zła. Na pierwszym planie, tuż obok pustelnika, leży otwarta księga Pisma Świętego. Antoni, który żył w zgodzie z nakazami Biblii i często ją czytał, może czuć się bezpieczny. Tam, w słowie Bożym, znajduje umocnienie, które w języku obrazów przekłada się na opiekuńczą obecność Zbawiciela. To nie przypadek, że jasne karty Pisma Świętego są najjaśniejszym punktem całego dzieła. To duchowe światło dające ludziom oparcie i ratunek.

Leszek Śliwa
Tygodnik Katolicki "Gość Niedzielny" Nr 2 - 16 stycnia 2011r.

Żyjący ponad sto lat – od połowy III do połowy IV wieku – pustelnik Antoni, nazywany Wielkim, Pustelnikiem albo Opatem, był jednym z bliskowschodnich Ojców Pustyni i uważany jest za twórcę anachoretyzmu. Anachoretami nazywano pustelników, którzy w samotnym życiu poszukiwali drogi zbawiennej – inaczej niż cenobici, którzy żyli we wspólnotach klasztornych. Abba Antoni jest postacią dość popularną, co znalazło swój wyraz chociażby w dużej ilości dzieł sztuki przedstawiających sceny z jego życia (takich jak kuszenie św. Antoniego).

Rodem Egipcjanin, przyszedł na świat w miejscowości Keman w środkowej części kraju nad Nilem. Wywodził się z koptyjskiej rodziny, a więc był wychowany w wierze chrześcijańskiej. Od najmłodszych lat z wielką skwapliwością poszukiwał towarzystwa ludzi żyjących Wiarą, o czym pięknie pisze ks. Skarga w żywocie Świętego: „O kimkolwiek pobożnym, i świątobliwość jaką żywota prowadzącym, usłyszał, tam bieżał, jako pszczoła, miód cnót rozmaitych z każdego kwiecia zbierając”.

W wieku dwudziestu lat został osierocony wraz z młodszą siostrą przez zamożnych rodziców. Pozostał jedynym opiekunem dziewczynki i zarządcą majątku. Sytuacja ta przysparzała mu niemałego zmartwienia, gdyż od jakiegoś czasu zamyślał o obraniu drogi pustelniczego żywota. Pewnego razu, gdy przyszedł na Mszę, był akurat odczytywany fragment Ewangelii o bogatym młodzieńcu poszukującym drogi doskonałości. Zrozumiał ten znak Boży. Dla swej siostry odnalazł opiekunów odpowiedniejszych niż młody samotny człowiek, jakim był, uposażył ją, a resztę majętności rozdał ubogim.

Przeciwko legionom demonów

Antoni ukrył się przed światem w ruinach nieopodal rodzinnej miejscowości. Wkrótce zgromadziło się wokół niego mnóstwo uczniów, on jednak uciekł przed sławą na Pustynię Libijską, gdzie ćwiczył się w bogomyślności i zaparciu samego siebie. Gdy tak postępował w dobrym, diabeł począł dręczyć go licznymi pokusami, chcąc koniecznie odwieść od kroczenia tą drogą. Naprzód próbował omamić go tym, co pozostawił w życiu świeckim, a więc majątkiem, wspomnieniem małej siostrzyczki i dostatkiem smakowitych pokarmów, a gdy to nie odniosło skutku, nieprzyjaciel ludzkiego zbawienia uderzył w punkt najczulszy męskiej natury, podsuwając nasilone pokusy przeciwko czystości. Poradził sobie Święty sposobami, jakie Kościół zalecał zawsze w podobnych przypadkach, mianowicie umartwieniem i rozważaniem rzeczywistości piekła oraz kar, jakie czekają tych chrześcijan, którzy ulegają grzechowi i nie chcą pokutować.

Wciąż deptany przez dzielnego chrześcijanina przebiegły wąż zdecydował się przystąpić do otwartej walki, podobnie jak czynił to wiele wieków później z opierającym się jego zakusom świętym ojcem Pio. Napadł na młodzieńca z legionem demonów i tak dotkliwie pobił go, iż Antoni utracił przytomność. Na człowieku, który nosił mu regularnie jedzenie zrobił wrażenie umarłego. Ów dobry przybysz zaniósł go do miasta i już myślał o pogrzebie, gdy eremita przebudził się i poprosił o zaniesienie go z powrotem na pustynię. W żadnym wypadku nie chciał bowiem dezerterować z pola walki o wieczność i honor sługi Bożego.

Wówczas szatan podjął ostatnią próbę złamania mężnego wyznawcy Chrystusowego. Zebrał „wojsko” ze wszystkich dzikich zwierząt, jakie zamieszkiwały tamte strony i przyprowadził je pod szałas Antoniego. Okryty ranami, pozbawiony możliwości ruchu Święty usłyszał złowrogie ryki wygłodniałych bestii. W tej chwili odczuł dobitnie, iż jedyną bronią, jaką posiada jest moc ducha ożywionego wiarą. Wykrzyczał pod adresem księcia ciemności i jego wysłanników, iż bez woli Bożej nic się nie dzieje i zakończył słowami: „Próżno się kusicie, znak krzyża świętego, a wiara w Pana naszego Jezusa Chrystusa mocnym mi a niezdobytym przeciw wam murem jest”. Trzykrotnie pokonany diabeł musiał ustąpić, co we właściwym sobie poetycznym stylu opisuje Skarga: „Zatem jako ćma od słońca i proch od wiatru nieprzyjaciele się rozproszyli i uciekli, a światłość go wielka z nieba nawiedziła”.

Światło Wiary ze Wschodu

W wielokilometrowym oddaleniu od wszelkich osad ludzkich św. Antoni odnosił tak spektakularne zwycięstwa nad mocami ciemności. Pan Bóg jednakże zechciał powołać go także do zewnętrznych czynności. Heroiczne cnoty egipskiego anachorety stawały się bronią w walce z pogaństwem i herezją – po dwakroć bowiem udawał się on do Aleksandrii, po raz pierwszy jeszcze w roku 311, gdy trwały ostatnie przed tak zwanym edyktem mediolańskim prześladowania, za drugim razem zaś w roku 335, aby wesprzeć św. Atanazego Wielkiego przeciwko błędom Ariusza. Po niesprawiedliwym wygnaniu świętego patriarchy z Aleksandrii obaj mężowie udali się wspólnie na pustynię, a Atanazy został na jakiś czas uczniem Antoniego. Jemu właśnie zawdzięczamy pierwszy i zawierający najpewniejsze informacje żywot słynnego anachorety.

Ze swej lepianki na pustkowiu Święty wyruszał do pobliskich miast i wsi, aby nieść sprawiedliwość i pokrzepienie pokrzywdzonym. Prowadził także korespondencję z Konstantynem Wielkim i z jego synami, ułatwiając tym samym dostęp łaski Bożej do cesarskiego dworu, którego wrota otworzył dla prawdziwej religii właśnie Konstantyn. Wkład egipskiego świętego w życie Kościoła jest nie do przecenienia, kiedy bowiem ustały prześladowania wydające wspaniałe owoce męczeństwa, chrześcijaństwo potrzebowało nowych dróg świętości. Jedną z nich stało się właśnie radykalne zaprzeczenie własnych potrzeb w imię miłości Bożej, którego wzorem stał się św. Antoni.

W obecnym miejscu odosobnienia również odnalazły go rzesze naśladowców, których tym razem przyjął za uczniów. Anachoreta z Pustyni Libijskiej nazywany jest opatem, choć nigdy formalnie tej funkcji nie pełnił, ale patronował tak wielkiej liczbie uciekinierów z duchowej pustyni świata (podobno było ich około sześciu tysięcy), że miano to wydaje się odpowiednie. Liczne rady duchowe kierował w listach do swych współbraci. Na podstawie jego nauk i stylu życia sporządzono regułę, która przekroczyła granice Bliskiego Wschodu, docierając nawet do Rzymu.

Abba Antoni zmarł w wieku ponad stu lat i od razu został otoczony gorącym kultem. W VI wieku z polecenia cesarza Justyniana dokonano translacji jego relikwii do Aleksandrii, skąd w VII wieku trafiły do Konstantynopola podczas najazdu Arabów na Egipt. W XII wieku Krzyżowcy przenieśli je do Monte-Saint-Didier, w końcu zaś spoczęły w Saint Julien koło Arles.

Kościół wspomina św. Antoniego Wielkiego 17 stycznia.

Filip Obara
http://www.pch24.pl/sw--antoni-wielki,11617,i.html

Droga Intix,Dobrego każdemu TU zaglądającemu :)