O cystersach

---

       Św. Robert

[.......] W roku 1075  Robert,  wcześniej mnich i opat zakonu benedyktynów w Montier-La-Celle i Saint Michel de Tonnerre (Francja),  zgorszony panującymi w ówczesnych klasztorach obyczajami, uzyskuje zgodę papieża Grzegorza VII na  założenie nowego zgromadzenia i przenosi się z grupą zakonników do Molesme w Burgundii. Mimo że nowa wspólnota początkowo rozwija się dynamicznie, [nadal] nie ustają w niej spory o regułę i sposób życia w zakonie.  Robert opuszcza Molesme i w roku 1090 udaje się do pustelni Aulx, by wkrótce na polecenie papieża wrócić jednak do Molesme. Ostatecznie Robert uzyskuje od Grzegorza VII prawo do założenia wspólnoty zakonnej nowego porządku  i dokładnie 21 III 1098 roku, w pustej, zalesionej dolinie będącej darem Roberta Raynalda, wicehrabiego Beaune, Robert z Molesme,  Alberyk i Stefan (Etienne) Harding wraz z dwudziestką braci zakonnych  zakładają nowy klasztor, dając tym samym początek pierwszemu i najważniejszemu opactwu przyszłego zakonu cystersów - w Cîteaux. Co ciekawe, wkrótce Robert na prośbę mnichów znów  wraca do Molesme  (po uzyskaniu od nich obietnicy podporządkowania się regułom benedyktyńskim) i tam, trzy lata później, umiera. Jego następcą w Cîteaux zostaje Alberyk, a potem Stefan Harding (wszyscy po pewnym czasie zostaną świętymi Kościoła). Tak wygląda początek. Następną wielką postacią zakonu cystersów będzie św. Bernard.

 

      Św. Bernard

 

Twarda reguła nowej wspólnoty w Cîteaux,  oparta m.in. na ciężkiej pracy fizycznej zapewniającej klasztorowi samowystarczalność, nie budzi zbyt wielkiego entuzjazmu i wspólnota jest zagrożona rozwiązaniem.  Kiedy  do klasztoru wstępuje młody arystokrata Bernard de Fontaines, jest tam podobno zaledwie ośmiu mnichów. To Bernard będzie autorem nowej, poprawionej reguły cysterskiej (Carta Caritatis cum Capitula)  i  krzewicielem kultu Matki Bożej, z którego słyną cystersi. Zwany „Doktorem miodopłynnym”,  wybitny teolog, mistyk i pisarz chrześcijański zostanie w przyszłości zaliczony do grona Doktorów Kościoła.  Ale na razie mamy rok 1112,  a Bernard ma 22 lata.  Co ciekawe, wraz z nim do klasztoru wstępują wszyscy jego bracia (pięciu), około trzydziestu znajomych i przyjaciół, wuj, a po śmierci matki także ojciec. Trzy lata później Bernard uzyskuje świecenia kapłańskie,  a w międzyczasie powstają filie klasztoru w La Ferte (1113), Pontigny (1114) w Clairvaux i Marimond (1115).  W roku 1119 cystersi uzyskują od papieża Kaliksta II ostateczne zatwierdzenie nowej reguły zakonu (jej autorem jest jeszcze Stefan Harding).
W  roku 1125 powstaje pierwsze żeńskie zgromadzenie cysterek,  zakłada je siostra Bernarda -  Humbelina[5], a  w roku 1153  (roku śmierci Bernarda) w Europie funkcjonuje już blisko 350 opactw cysterskich, w tym dwa w Polsce (Jędrzejów 114o, Łekno 1143,  ). Pod koniec XIII  wieku klasztorów cysterskich jest już w Europie prawie siedemset[6] . W roku 1145,  a więc jeszcze za życia Bernarda, papieżem zostaje cysters, Eugeniusz III.

 

Osoba pobożna zobaczy w tym dzieło Ducha Świętego, jednak osoba ciekawska zapyta – co się stało? Jakie okoliczności sprawiły, że cystersi w ciągu niespełna dwóch wieków niemal „opanowali” Europę, sięgając po najdalsze krańce ówczesnego katolickiego świata i najwyższe godności w Kościele?  Równie ciekawe jest pytanie, jakim sposobem młodemu człowiekowi udało się namówić tylu swoich krewnych i znajomych, żeby razem z nim wstąpili do klasztoru.  Pamiętajmy, że to byli ludzie „dobrze urodzeni”, a więc niebiedni i prawdopodobnie również  dobrze wykształceni jak na owe czasy – po prostu młodzi rycerze. Żeby spróbować odpowiedzieć sobie na te pytania, trzeba sięgnąć do historii europejskiej....

 

Ciąg dalszy, ale także  informacje o faktach poprzedzających fascynującą historię klasztoru cysterskiego znajdziecie państwo w moim albumie. Przypominam adres do zamówienia > kapliczkiwiejskie@interia.pl

 

---