Kazachstan najbogatszy kraj Azji Centralnej następny w ogniu e-rewolucji? O czym wie Krauze?

W piątek Kazachstan obchodził 20 rocznicę niepodległości. W Żanaozenie, przemysłowym mieście na zachodzie kraju, tak jak wszędzie miały się odbyć uroczystości. Na głównym placu gęstniał tłum. Wczesnym popołudniem grupki mężczyzn w czerwono - granatowych kombinezonach zaczęły rozwalać okolicznościową trybunę i przewracać ustawione wokół niej metalowe barierki. Jednocześnie ktoś podpalił kilka zaparkowanych w centrum samochodów i sklepów, a na budynek lokalnej administracji posypały się koktajle Mołotowa. Do akcji wkroczyła milicja. Ubrani w czarne polowe mundury funkcjonariusze brutalne rozpędzali tłum, padły strzały.

W piątek wieczorem Żanaozen odcięto od świata. Do miasta posłano wojsko, przestał działać Internet, pojawiły się problemy z połączeniem telefonicznym. W całym Kazachstanie zablokowano niektóre strony internetowe związane z opozycją oraz należące do niezależnych mediów.

Jak dotąd 16-milionowy Kazachstan był najspokojniejszym krajem Azji Centralnej. Dzięki bogatym złożom ropy i gazu w 20 lat niepodległości wyrósł na najbogatsze państwo regionu, z PKB na poziomie 12 tysięcy dolarów na głowę mieszkańca. Przyjmował nawet gastarbajterów z Kirgistanu, Uzbekistanu i Tadżykistanu. Jednak zyski z gospodarczego sukcesu Kazachstanu czerpie tylko wąska, nomenklaturowa elita. W nowej stolicy Astanie sine stepowe niebo odbija się w niezliczonych szklanych wieżowcach. W Ałmaty, byłej stolicy i największym mieście kraju, najpopularniejszym samochodem jest Toyota Land Cruiser, a włoskie, amerykańskie i chińskie restauracje mnożą się jak grzyby po deszczu. Wystarczy jednak wyjechać za opłotki miasta by zobaczyć Kazachstan, który niczym nie różni się od karykatury z filmu Sashy Cohena "Borat": rozpadające się chałupiny, dziurawe drogi i ludzie, których jedynym majątkiem jest kilka baranów i stare żiguli.

Fot. STRINGER REUTERS

Miasto Żanaozen w Kazachstanie, 17 grudnia 2011 r. Dzień po zamieszkach, w których zginęło co najmniej 11 osób. Spalony autobus przed główną sceną obchodów 20-lecia Niepodległości Kazachstanu

Napięcie w Kazachstanie narastało od wiosny. Strajkom nafciarzy towarzyszyło kilka zamachów bombowych w głównych miastach kraju. Jeśli kazachski rząd nie wypracuje kompromisu z protestującymi tylko będzie, jak do tej pory, strzelał do nich jak do kaczek, panujący od ponad 20 lat w Kazachstanie prezydent Nazarbajew może nie doczekać końca swojej niedawno rozpoczętej czwartej już kadencji.