Prosto z Niemiec 24 – Sytuacja polityczna w Niemczech po wyborach (I)

Uplynal juz tydzien czasu od wyborow do Bundestagu, w ktorych chadecy poniesli sromotna porazke. Wazne jest jednak, ze zastopowany zostal socjalistyczno-lewicowy-zielony front, ktory moglby zmienic oblicze kraju z wieloletnimi negatywnymi skutkami. Teraz nastapil czas tworzenia koalicji rzadowej i odnowienia partii. Obydwa procesy wydaja sie bardzo trudne, jako ze roznice programowe miedzy potencjalnymi uczestnikami koalicji wydaja sie byc ogromne. Jednak politycy potrafia zawsze zawierac kompromisy, w ktorych kazda strona jest zmuszona pojsc na ustepstwa. Dodatkowa trudnoscia jest fakt, ze realistycznie patrzac, do utworzenia rzadu trzeba uczestnictwa trzech partii, co jest novum od wielu dziesiecioleci w niemieckim krajobrazie politycznym. Koalicje takie istnieja tylko na poziomie landow, np. W Bremie, Saksonii czy Turyngii. W ostatecznosci mozna przeprowadzic powtorne wybory, ale tego nie chca na pewno chadecy, ktorzy liza rany po wyborach.

1. Wyniki wyborow do Bundestagu 2021

Aby prowadzic dalsze rozwazania i mimo, ze jest to juz powszechnie znane, musze przedstawic wyniki wyborow wraz z podzialem mandatow poselskich.

Zwyciezca wyborow okazala sie niedoceniana jeszcze przed kilkoma miesiacami SPD. Uzyskala ona 25,7% glosow czyli 5,2% wiecej niz podczas wyborow z 2017 roku. CDU/CSU uzyskaly 24,1% czyli az 8,9% mniej. Tutaj trzeba nadmienic, ze wieksza przegrana byla CDU, ktora stracila -7,9% w porownaniu z CSU, minus tylko 1%. Nastepne miejsca zajmuja w kolejnosci: Zieloni 14,8% (+5,8%), FDP 11,5% (+0,7%), AfD 10,3% (-2,3%) oraz Lewica 4,9% (-4,3%). W tym miejscu trzeba wyjasnic, ze ta ostatnia partia weszla do parlamentu, chociaz uzyskala wynik ponizej 5%. Uratowaly ja specjalnie przepisy, ktore pozwalaja na to pod warunkiem, ze jakas partia uzyska 3 mandaty pochodzace z bezposredniego wygrania okregu. Tak stalo sie w tym przypadku i Lewica, ktorej trzej kandydaci wygrali wymagane 3 okregi wyborcze, mogla zachowac swoje 4,9%. W tej sytuacji coraz trudniej jest mowic o wielkich partiach narodowych, ktore uzyskuja prawie polowe glosow wyborcow. Dwa dotychczasowe jelenie na rykowisku maja teraz tylko po jednej czwartej wyborcow za soba. Jezeli ten proces bedzie nadal postepowal, to bedziemy mieli do czynienia z topnieniem wielkiej partii chadeckiej i socjaldemokratycznej w Niemczech. Robi sie niebezpiecznie, gdyz przeciez wiemy, ze sniegowy balwan roztapia sie i znika...

W przelozeniu na mandaty poselskie sytuacja wyglada nastepujaco: SPD 206 (+53), CDU/CSU 196 (-50), Zieloni 118 (+51), FDP 92 (+12), AfD 83 (-11), Lewica 39 (-30) oraz SSW, mniejszosc dunska w Schleswig-Holstein 1 mandat. W sumie nowy Bundestag ma az 735 poslow, co oznacza, ze wymagana wiekszosc parlamentarna wynosi 368 mandatow poselskich.

Ciekawa jest tez analiza oplywow i przyplywow wyborcow do poszczegolnych partii. W stosunku do wyborow z roku 2017, gdy to chadecy uzyskali 15,3 milionow glosow, w 2021 roku stracili oni az 7,5 milionow. We wrzesniu 2021 glosowalo na nich tylko 7,8 milionow osob. W ostatecznym bilansie do SPD ucieklo az 1,5 mil. chadeckich wyborcow, a do FDP ca, 0,5 mil. SPD uzyskalo tez ca. 640 tys. glosow z obozu Lewicy oraz 0,5 mil. osob, ktore dotychczas nie braly udzialu w wyborach.

2. Glowne przyczyny porazki chadekow

Mozna powiedziec, ze chadecy przegrali wybory na wlasne zyczenie. Nie mieli skonkretyzowanego programu i wydawalo sie im, ze wygraja nic nie robiac, tak jak Merkel, ktora miala zwykle zamglony program, reprezentowala wszystkie cele czyli socjaldemokratyczne, ekologiczne i czesciowo gospodarcze. Pod jej zdjeciem na plakatach bylo w poprzednich wyborach wypisane zdanie: „Mnie znacie“.

Chadecy wybrali niepopularnego kandydata A.Lascheta, ktory nie ma charyzmy i prezencji wlasciwej kanclerzowi. W kwietniu 2021 zablokowano M.Södera, szefa CSU, premiera Bawarii, ktory moglby byc koniem pociagowym w walce wyborczej. Wybrano A.Lascheta, ze skrzydla socjalnego partii, ktory jest niepopularny w spoleczenstwie. Zadecydowala tutaj logika aparatu partyjnego. Z jednej strony kierownictwo CDU nie chcialo, aby zostala zlamana zasada, ze pierwszenstwo ma zawsze kandydat CDU. Z drugiej strony, obawiano sie demontazu obecnego szefa partii Lascheta na piec miesiecy przed wrzesniowymi wyborami do Bundestagu. Decyzja aparatu partyjnego, establishmentu partyjnego o wyborze Lascheta byla podjeta przeciwko pragnieniom bazy partyjnej, ktore podobne byly w calym spoleczenstwie. Ocenia sie, ze chadecy z innym kandydatem, tzn. Söderem uzyskaliby ca. 10% glosow wiecej. Laschet popelnil mnostwo bledow, wypadl slabo a w dodatku w waznych momentach nie potrafil zapanowac nad emocjami. Na przyklad podczas spotkania z powodzianami, w tak powaznej sytuacji, smial sie stojac za plecami prezydenta. W rezultacie poparcie dla chadekow spadlo szybko o 10%, aby potem tylko troche podniesc sie.

W dodatku pojawilo sie w wyborach nowe, dotychczas tylko prawicowe regionalne ugrupowanie jako partia Wolni Wyborcy, ktore zabralo prawicy 2,4% nie wchodzac przy tym do Bundestagu. Nastepnymi glosami zabranymi chadekom byly te oddane na AfD, z ktora nikt nie chce wspolpracowac. Ponadto Merkel ustepujac w 2018 roku ze stanowiska szefa CDU zatrzymala stanowisko kanclerza. Jej nastepca na stanowisku szef CDU nie mial tzw. bonusa kanclerskiego czyli korzysci plynacych ze sprawowania funkcji szefa rzadu. Laschet byl caly czas w niezrecznej sytuacji. Nie mogl zapowiadac, ze wprowadzi nowe zmiany, gdyz byloby to krytykowanie Merkel. Nie mogl mowic, ze bedzie kontynuawal jej polityke, gdyz nazywaloby sie to kopiowaniem Merkel. Ponadto Merkel nie angazowala sie wcale w kampanie wyborcza i gwizdala na wszystko.

Kandydat SPD O.Scholz przyjal strategie rozszerzania panstwa socjalnego i gwarantowania dotychczasowy osiagniec socjalnych. Byl typowym populista, ktory obiecuje wszystkim wszystko. Oglosil, ze podniesie minimalna place na 12 €, zahamuje wzrost czynszow mieszkaniowych, nie podniesie wieku emerytalnego, nie bedzie znizal, a raczej podwyzszal emerytury. Co ciekawe malo kto zwracal uwage na fakt, iz SPD w ciagu ostatnich 23 lat kierowala polityka emerytalna. Byla ona w gestii socjaldemokratycznych ministrow w roznych koalicjach. Nagle Scholz zaczal krytykowac wszystkich, glownie CDU/CSU, ktora jego zdaniem chca obnizyc wysokosc rent i emerytur oraz i zapowiadac, ze uzdrowi sytuacje. Ponadto obiecywal, ze wprowadzi natychmiastowe programy mieszkaniowe, ktore nasyca i uzdrowia nabrzmialy rynek mieszkaniowy. Ktokolwiek go o cos zapytal, obiecywal mu, ze naprawi sytuacje. Jego typowe odzywki i zapewnienia to: " To obiecuje wam“, „To gwarantuje wam“, „Zgadzam sie z wami“, „Stoje na strazy waszych interesow“. Swoja kampanie ograniczyl do kilku socjalnych punktow, ktore sa latwe do wyjasnienia. Sadze, ze ta tesknota za panstwem socjalnym, za bezpieczenstwem gwarantowanym przez panstwo, zycie pod jego opiekunczymi skrzydlami, moze byc uzasadnieniem wyborczych sukcesow SPD.

Scholz wykazal sie cierpliwoscia, nie popelnial bledow, jego partia stojaca blisko komunistycznych pozycji byla zdyscyplinowana. Scholz byl popychany jak atrapa, za ktora zgromadzili sie komunizujacy socjaldemokraci – Esken, Kühnert, Borjans. Podczas kampanii wyborczej znikneli oni z mediow, aby nie straszyc wyborcow. Przeciwnicy Scholza popelniali duzo bledow, a tenze bedacy obecnie wicekanclerzem, mogl sie prezentowac jako prawowity nastepca Merkel. Na plakatach wyborczych trzymal nawet rece zlozone tak jak to robi zwykle Merkel, czyli w palce byly ustawione w ksztalcie figury geometrycznej rombu. Wydaje mi sie, ze Scholz i jego prawie komunistyczne SPD daja biednym wyborcom nadzieje na rozbudowe czy utrzymanie panstwa socjalnego.

W nastepnych czesciach omowie mozliwe koalicje, kroki podejmowane przez rozne partie, walke w ramach partii oraz miedzy partiami, ktore wplywaja na procesy budowania koalicji.

Cdn.