AKO Poznań w odpowiedzi na Oświadczenie Rektora UAM z 12.8.2019

Akademicki Klub Obywatelski im. Prezydenta  Lecha Kaczyńskiego w Poznaniu z uwagą zapoznał się z oświadczeniem Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, prof. UAM dr. hab. Andrzeja Lesickiego.

Niepokój budzi już strona logiczna oświadczenia – Pan Rektor wyraża apel „by pracownicy Uniwersytetu wypowiadali się w swoim imieniu a nie w imieniu społeczności UAM, by nie przedstawiali swoich przekonań jako stanowiska Uniwersytetu”. Sam jednak przeczy tej zasadzie, zabierając głos w imieniu Uczelni. Jako rektor jest bowiem reprezentantem Uniwersytetu, jednak rodzi się pytanie, czy ta reprezentatywność obejmuje sprawy światopoglądowe. W tych kwestiach rektor jako primus inter pares może wygłaszać opinie własne, ale nie powinien wypowiadać się w imieniu instytucji, którą kieruje.

Prof. Lesicki używa wyświechtanego pojęcia „mowa nienawiści”, które pozostaje terminem wyłącznie propagandowym i wysoce nieprecyzyjnym, a przez to podatnym na manipulację.  Prof. Jadwiga Puzynina  w tekście „Mowa nienawiści – a etyka słowa ZES”  (ZES – Zespół Etyki Słowa przy Radzie Języka Polskiego) próbując przybliżyć samo pojęcie „mowy nienawiści” stwierdza: „Samo określenie ‘mowa nienawiści’ wydaje się w bardzo wielu wypadkach naruszeń etyki słowa przesadne. W ‘Innym słowniku języka polskiego’ PWN czasownik ‘nienawidzić’ opatrzony jest następującą, trafną definicją: ‘Jeśli ktoś nienawidzi jakiejś osoby, to czuje do niej bardzo silną niechęć lub wrogość i jest zdolny życzyć jej nieszczęścia lub cieszyć się jej nieszczęściem’. Nienawiść jest w tym słowniku określona jako ‘uczucie, jakie żywimy wobec kogoś, kogo nienawidzimy’”^[1].

W obecnym, sięgającym bruku dyskursie publicznym zarzut „mowy nienawiści” jest pałką służącą do atakowania osób o innych niż własne poglądach, podobnie jak zarzut „faszyzmu”. Nie przystoi osobie zajmującej zaszczytne stanowisko rektora uniwersytetu zniżanie się do takiego poziomu.

Jedynym konkretnym adresatem zarzutu „języka nienawiści” wymienionym przez Pana Rektora jest hierarchia Kościoła Katolickiego. Jednak przykładu „silnej niechęci, wrogości i życzenia nieszczęścia” nie udało się Autorowi wskazać. Takie bezpodstawne etykietowanie niektórych ludzi mianem „mowy nienawiści” jest modelowym wręcz przykładem niechęci i wrogości w stosunku do osób, wobec których nie znajduje się argumentów do dyskusji.

Pan Rektor stwierdza: „Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w swych działaniach kieruje się zasadami tolerancji i wzajemnego szacunku, przykładając wagę do rozwiązywania sporów na drodze debaty akademickiej, merytorycznej, wolnej od pogardy i nie obrażającej żadnej ze stron”. Szkoda, że sam nie stosuje się do tych zasad i zamiast drogi debaty wybiera drogę stygmatyzacji zarzutem „mowy nienawiści” wobec środowiska przez siebie nielubianego.

W grudniu 2013 roku na terenie Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu odbył się wykład otwarty na temat zagrożeń płynących ze strony ideologii gender. Jeszcze przed wykładem miała miejsce zorganizowana przez pracowników UAM kampania medialna usiłująca wykład storpedować. Samo wydarzenie zostało zakłócone przez bojówkę anarchistyczną przy wsparciu obecnych na sali pracowników UAM. W stosunku do tego incydentu, który stanowił modelowe zaprzeczenie „debaty akademickiej, merytorycznej, wolnej od pogardy i nieobrażającej żadnej ze stron” ani ówczesny rektor UAM, ani żaden z prorektorów nie zabrał głosu.

Nie jest też znana opinii publicznej ocena Pana Rektora w stosunku do wypowiedzianych w auli UAM z okazji 100-lecia istnienia Uniwersytetu Poznańskiego słów pana Donalda Tuska, przewodniczącego Rady Europejskiej, w których ze zdumiewającą nonszalancją semantyczną i aksjologiczną dokonał zrównania znaków tęczy przymierza biblijnego i tęczy ideologii radykalnie sprzeciwiającej się tak judaizmowi, jak i chrześcijaństwu.

W ostatnim swym oświadczeniu Pan Rektor składa deklarację przywiązywania szczególnej wagi do zapewnienia poczucia bezpieczeństwa różnym grupom, ale enumeratywnie wskazuje tylko „lesbijki, gejów, osoby biseksualne i transseksualne”. Jest to wyraźna manifestacja własnych sympatii. Niestety nie rokuje ona nadziei na podejmowanie akademickiej, rzetelnej debaty w myśl zasady plus ratio quam vis.

Jako członkowie tej samej społeczności akademickiej, której członkiem jest Pan Rektor, wyrażamy głębokie zaniepokojenie faktem ideologizacji przestrzeni uniwersyteckiej. Jest to zjawisko szczególnie boleśnie odczuwane w dobie niedawno świętowanego Jubileuszu naszego Uniwersytetu.

[1] http://www.etykaslowa.edu.pl/wp-content/uploads/2016/05/Mowa-nienawiści-a-etyka-słowa.pdf [dostęp 13.08.2019]

Przewodniczący i Zarząd AKO Poznań:
prof. dr hab. Stanisław Mikołajczak – UAM
prof. dr hab. Stefan Zawadzki – UAM
dr hab. Elżbieta Czarniewska – UAM
dr Tadeusz Zysk – Wydawnictwo Zysk i spółka
ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz – UAM
mgr inż. Piotr Cieszyński –  informatyk
mgr Ewa Ciosek – ekonomista
prof. dr hab. Jacek Dabert – UAM
prof. dr hab. inż. Antoni Florkiewicz – Politechnika Poznańska
dr Zdzisław Habasiński – informatyk
prof. dr hab. Stanisław Kozłowski – Uniwersytet Przyrodniczy
mgr Jan Martini – artysta muzyk
prof. dr hab. Grzegorz Musiał – UAM
prof. dr hab. Jan Paradysz – Uniwersytet Ekonomiczny
prof. dr hab. Stanisław Paszkowski – Uniwersytet Przyrodniczy
prof. dr hab. Wojciech Rypniewski – PAN
prof. dr hab. Wojciech Święcicki – PAN
dr hab. Witold Tyborowski – UAM
prof. dr hab. inż. Jerzy Weres – Uniwersytet Przyrodniczy
prof. dr hab. Barbara Wysocka – PAN
mgr Tomasz Zdziebkowski – przedsiębiorca