Relacja Wojciecha Gardolińskiego z uroczystości obchodów 75. rocznicy rzezi Woli przy pomniku 12 tysięcy Górczewska 32.

Poinformowałem o budowie salonu w 2005-tym, znalezionym kluczu, proteście w RPWiM i wywiezieniu na zwałkę śladów – relikwi po wymordowanych. Też o tym, że prochy były zebrane po dwu latach a rodziny zbierały klucze i inne przedmioty – materialne ślady po swoich bliskich. Wskazałem na okazały pomnik i krzyż i poinformowałem o wieloletnich działaniach prof. Zielińskiego oraz naszych równoległych i niezależnych aby ocalić to miejsce oraz godniej upamiętnić. Kiedy zapadła decyzja o budowie obecnego pomnika, to należało przed budową przebadać archeologicznie ten teren – mówiłem o bezskutecznej interwencji i pismach w tej sprawie. Stawiając godny pomnik zbezczeszczono prochy i ostatnie może ślady po wymordowanych. Opowiedziałem o pierwotnej topografii tego miejsca, o wąskiej Górczewskiej, o wąskim pasie drewnianej zabudowy (obecnie jezdnia północna) i o podwórkach – placach mordu. Krzesełka  stały na ostatnim, nienaruszonym budowami skrawku – powyżej stopione duże szkło, pod moimi nogami (już za rzędem krzeseł). Opowiadałem też o karpie drzewa, które rosło na jednym z podwórek i które wykarmiło się krwią i prochami 12-tu tysięcy, a teraz, mimo próśb i interwencji został wywieziony na zwałkę. Oczywiście mówiłem, że zainteresowanym mogę pokazać jego zdjęcia oraz pamiątek-relikwi podniesionych tu podczas budowy pomnika – miałem przy sobie opracowania pana Macieja Grączewskiego , którymi ilustrowałem późniejsze rozmowy z licznymi zainteresowanymi.

Kolejny materialny ślad o którym wspomniałem, to oczywiście środkowy filar wiaduktu.

I wreszcie na koniec, ostatni wymowny, znaczący ślad, o którego ocalenie zabiegamy od lat, to Zachowany Budynek – Relikt Hali Warsztatów Kolejowych. Wcześniej pan Andrzej Kowarsz opowiadał zebranym o swoim pobycie w „SZOPIE” – do tego nawiązałem i wskazałem na zachowane ślady na ścianie budynku, na stalową drabinę, na ślady ognia, na opadły i na przebarwiony tynk. Opowiedziałem o świadectwie Cz. Adamusika co się tam działo i o społecznym projekcie Upamiętnienia Zagłady Miasta, Wymordowanych i Wypędzonych Mieszkańcach. Zaznaczyłem wagę tych słów w kontekście historycznym i aktualnym. Podkreśliłem wagę słowa ZAGŁADA w nawiązaniu do Holokaustu, którego doświadczyli nasi Starsi Bracia w Wierze i które to słowo nie życzą sobie aby używać do innych zbrodni i innych narodów. Podkreśliłem też wagę słowa WYMORDOWANYCH zaznaczając że słowo egzekucja dotyczy uśmiercenia z wyroku prawa – powiedziałem też, że najwłaściwszym  słowem byłoby tu UNICESTWIENIE ( bo ofiara mordu ma zazwyczaj grób, znana jest z personaliów i bliscy mogą przechować o niej pamięć oraz materialne pamiątki, zdjęcia, itp.) – po większości wymordowanych tu nie zostało nic, po nielicznych tylko spalony przerdzewiały klucz …. Podkreśliłem też znaczenie słowa WYPĘDZENIE, które to słowo pragną sobie zawłaszczyć Niemcy i ma się ono na Świecie kojarzyć z rzekomą krzywdą, sprawców hekatomby narodu polskiego.

Mówiłem o potrzebie  upamiętnienia  Zagłady Miasta, Wymordowanych i Wypędzonych Mieszkańców i wyjątkowości tej zbrodni w dziejach Świata, o braku zrozumienia u władz Dzielnicy oraz u władz Miasta. Mówiłem o wieloletnich zabiegach i staraniach pani Elżbiety Szmidt – Prezesie http://blogmedia24.pl , która od lat zabiega o te sprawy na różnych szczeblach i prowadzi obszerną korespondencję. Mówiłem też o dostępnej informacji o naszych działaniach oraz inicjatywach oraz o relacjach świadków, na portalu www.wola44.wordpress.com.

Na koniec wyraziłem obawę, czy któregoś dnia nie dowiemy się, że plac Górczewska 53 został zniwelowany i stoi tu jakiś pawilon usługowy. Powiedziałem, że zbieram podpisy poparcia społecznego projektu oraz ocalenia tego budynku….

Na zakończenie, bardzo długiego jak się okazało, wystąpienia, była burza oklasków. Otoczył mnie tłum zainteresowanych i pytających o szczegóły oraz chętnych do podpisania listy. Lista krążyła poza moją kontrolą – przybyło 16 głosów poparcia. Zgłosiły się też panie radne z UD Wola, które prosiły o spotkanie – wydaje się, ze chcą coś pomóc, że może pomysł je ruszył ? Dostałem wizytówkę od pani Urszuli Kęcik-Staniszewskiej (Wiceprzewodnicząca Rady), która jest bardzo zainteresowana.

5. Ekipa SOLIDARNYCH 2010 (pan Grzegorz Kutermankiewicz i pani Dobrowolska), koło krzyża Górczewska 53, filmowali relacje świadków, pana Andrzeja Kowarsza i innych. Zostałem też poproszony o wypowiedź na temat wydarzeń w tym miejscu oraz naszych dotychczasowych działań i inicjatywy Upamiętnienia Zagłady.

Wojtek Gardoliński

---

Szanowny Panie Wojciechu

Pańskie wystąpienie było niezwykle potrzebne. Jest ono spontaniczną zmianą utartego stylu uroczystości rocznicowych.

Przed kilku laty IPN zapoczątkował nowy sposób cyklem prelekcji przy Górczewskiej w rocznicę mordu, niestety bez kontynuacji.

Uważam, że jest  pożądana kontynuacja w następnych rocznicach, z bardzo dobrymi środkami audiowizualnymi!

Stara stela Tchorka, jeśli nie została przesunięta, stoi w miejscu środka podwórka masowego mordu!

Powinniśmy wiedzieć po czym tam stąpamy!

Tekst na koszulce kibica poruszył mnie. Powrócił do mnie w nieprawdopodobny sposób.

Jestem jego autorem. Pojawił się on po raz pierwszy w Warszawie 2.11.2009 r. przy starym pomniku przy Górczewskiej na postawionej społecznym wysiłkiem tablicy z tekstem informacji o masowym mordzie.

Działanie dla postawienia tablicy prowadził ś. p. prof. Jan Zieliński, któremu ulice wymienione na tablicy wskazał Jan Murawski, Kustosz Muzeum Woli.  Cały tekst tablicy był uzgadniany przez prof. Zielińskiego z jezykoznawcą.

Tekst na aktualnej tablicy przy Pomniku 12 Tysięcy jest zmieniony  w stosunku do tekstu pierwszej tablicy, lecz tekst z koszulki przetrwał niezmieniony. Autor i cel zmiany jest mi nieznany.

Przed Warszawą użyłem tych słów po raz pierwszy w tekście na pomniku harcerzy pomordowanych w 1939 r. , których prochy zostały przez Niemców zakopane w lesie Barbarki pod Toruniem.

Zostawiłem tam kartkę z tekstem, a harcerze utrwalili go na metalowej tablicy. Nie wiedzą, kto był autorem.

Chętnie przesłałbym Pańskie zdjęcie moim potomkom, jeśli byłby Pan uprzejmy przesłać mi je w oddzielnym pliku.

Chętnie kupiłbym koszulkę, gdybym mógł sie dowiedzieć jakie jest źródło zakupu. Będę też szukał w Internecie.

Swego czasu chciałem podziękować kibicom Legii za udział z wieńcem w uroczystościach rocznicowych przy Górczewskiej, lecz nie mogłem dotrzeć do jakiegokolwiek ich adresu, nawet w Warszawskiej Legii.

Pierwszy raz dostrzegłem ich przed laty jako twórców transparentu na wiadukcie w kolejną rocznicę.

Pozdrawiam Wszystkich Państwa –

Maciej Grączewski