Czartoryski i Mickiewicz - wykład prof. Andrzeja Nowaka

Chodzi tu o Adama Jerzego Czartoryskiego, twórcę Hotelu Lambert. Profesor Andrzej Nowak mówił o tym, że bez niego nie byłoby Adama Mickiewicza i opisał osiągnięcia jego długiego życia /91 lat/. Końcowa część wykładu dotyczyła patriotyzmu Mickiewicza i "Dziadów" drezdeńskich.

Prelekcja odbyła się 11.02.2014 w Domu Pielgrzyma "Amicus" przy parafii św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu /koło stacji metra Plac Wilsona/ o godz 16:30. Jak zwykle przyszło na nią mnóstwo ludzi - sala była pełna /ok. 200-300 osób/, Przed wykładem Grzegorz Kutermankiewicz z Solidarni2010.pl zapowiedział imprezę w siedzibie SDP na Foksal 3 w Warszawie 23 lutego o godz. 16:00. Będzie to spotkanie z żołnierzem oddziału "Zapory" p. Zbigniewem Matysiakiem oraz z dr Ewą Kurek, autorką książki o Zaporczykach.

Poinformował też o cyklu wykładów prof. Marka Dyżewskiego "Muzyka wpisana w los Narodu - Historia Polski i Polaków, jakiej nie znacie". Będą się one odbywać w soboty o 18:00 w "Amicus". Pierwszy, 8 marca 2014 - "Chopin i koncert Jankiela", drugi, 19 kwietnia 2014 - "Muzycy polscy Janowi Pawłowi II", trzeci, 7 czerwca 2014 - "Zrozumieć fenomen Wojciecha Kilara", czwarty, 2 sierpnia 2014 - "Powstanie Warszawskie w pieśni i piosence" i wreszcie piąty, 8 listopada 2014 - "Szkic do portretu Ignacego Paderewskiego".

Potem ksiądz proboszcz powiedział o tym, że z okazji Światowego Dnia Chorych do parafii sprowadzono figurę archanioła Michała z Groty Objawienia na półwyspie Gargnano, a redaktor naczelny miesięcznika "Civitas Christiana", Tomasz Rzymkowski powiedzial kilka słów o swoim piśmie.

Profesor Nowak zacząl od przypomnienia, że dwoma filarami wspólnoty polskiej są polityka i kultura . Nazwał księcia Adama Jerzego Czartoryskiego najwybitniejszym polskim mężem stanu XIX wieku, podkreslając też jego zasługi dla kultury, a zwłaszcza oświaty. Książę urodził się w 1770. Wziął udział w wojnie polsko-rosyjskiej 1992 roku, otrzymując order Virtuti Militari . Za młodu wyjeżdżał do Niemiec i Angli. Miał okazję wysłuchać w parlamencie brytyjskim przemówienia Burke'go oskarżającego władze Imperium Brytyjskiego o wyzysk Indii. To wplynęło na przyszłe poglądy Czartoryskiego.

Po powstaniu kościuszkowskim, podczas którego przebywał za granicą, został wysłany /przez rodzinę/ wraz z bratem Konstantynem do Sankt Petersburga. Tam zaprzyjaźnił się z carem Pawłem oraz z późniejszym władcą Rosji Aleksandrem I. Był posłem Rosji na Sardynii. a od 1801 najpierw zastepcą ministra spraw zagranicznych, Woroncowa, a potem ministrem w latach 1804-1806. Mimo służby dla Rosji był on gorącym polskim patriota /zawdzięczał to matce, Izabeli z Flemingów/.

Jego koncepcja polegała na skłonieniu Rosji do konfliktu z Prusami i skupieniu całosci ziem polskich pod berłem cara, a w efekcie przekształcenia Imperium Rosyjskiego w polsko-rosyjskie. Dzięki działalności Komisji Edukacji Narodowej polska elita intelektualna była liczniejsza w imperpium niż rosyjska. Ta ostatnia storpedowała jednak plany Czartoryskiego.

W roku 1803 Czartoryski został kuratorem wileńskiego okregu szkolnego obejmującego prawie cały zabór rosyjski. Rozwinął tam sieć polskich szkół i odnowił Uniwersytet Wileński. I tu dochodzimy do Adama Mickiewicza. Bez możliwości studiów na tym uniwersytecie mógłby on co najwyżej zostać lokalnym poetą ludowym. W Wilnie wykładali jednak najwybitniejsi profesorowie /m.in. Lelewel/. Czartoryski był owym kuratorem aż do 1824 roku, do procesu filomatów i filaretów.

Podczas Powstania Listopadowego Czartoryski był prezesem Rzadu Narodowego, stając się wrogiem numer 1 Imperium Rosyjskiego. Staral się o miedzynarodową pomoc dla powstania. Po jego upadku musiał udać sie na emigrację. Car rosyjski wydał na niego wyrok śmierci.

W Paryżu założył polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne w Hotelu Lambert. Profesor Nowak z widoczną przykrością mówil o tym, ze obecna władza III RP poskąpiła 70 mln euro na zakup tego budynku. W efekcie dostał się on w ręce szejków arabskich i spłonął niedawno wskutek prób przebudowy. Adam Jerzy Czartoryski rozsyłał awych agentów /rezydentów/ do wszystkich ludów walczacych z Rosją, na Krym, Kaukaz, a także na Ukrainę. Postulował zastąpienie imperiów państwami narodowymi.

Podczas wojny krymskiej /Turcji z Rosja/ organizował oddziały kozaków sułtańskich pod wodza Sadyka Paszy, czyli Czajkowskiego. To właśnie w celu wspomożenia tego typu działalności Adam Mickiewicz pojechał w roku 1855 do Stambułu. Zaraził się tam cholerą i zmarł. Tak więc Czartoryski miał wplyw zarówno na początek kariery Mickiewicza, jak i na jej koniec.

Profesor Nowak tak długo mówił o księciu Adamie Jerzym Czartoryskim, ze na omówienie losów Adama Micjkiewicza pozostało zaledwie ok. 15 minut. Profesor omówił więc tylko powstanie "Dziadów" i wspomnial o blędach towiańszcyzny /Towiański był prawdopodobnie agentem rosyjskim/.

Na zakończenie prelekcji padło kilka pytań z sali. Najciekawsze dotyczyło finansowania działalności Hotelu Lambert . Profesor wyjaśnił, że Czartoryski miał majątki w Galicji, a w roku 1817 ożenił się z Anna Zofią z domu Sapieha i to ona finansowała znaczną część wydatków ze swoich wielkich dóbr. Inne pytanie dotyczyło tego, jak oceniano poglądy Mickiewicza w czasie powstania styczniowego. Inne utwory były do przyjęcia dla Białych, a Inne dla Czerwonych. Wszystkie krążyły w odpisach, bo byly zakazane przez carską cenzurę.

Było też pytanie o to, czy Rosja nie próbowała zamachu na Czartoryskiego. Prof. Nowak odparł, iż był on zbyt znaną postacią w Europie, natomiast zamordowano Kazimierza Gordona, wysłannika Hotelu Lambert na Kaukaz /w r. 1847/. Spotkanie zakończyło się o 18:00. Filmował je Grzegorz Kutermankiewicz z Solidarni2010.pl i transmitowało Niepoprawneradio.pl.

Po zakończeniu jedna z pań poinformowała o mszy za zamordowanego przez Niemców dowódcę Szarych Szeregów, która odbędzie się 20.02. o godz 16:00 w Katedrze Wojska Polskiego.

Jedna rzecz mnie zastanowiła. Według Wikipedii, książę Adam Jerzy Czartoryski był aktywnym masonem:

"Działalność masońska

W XVIII wieku był członkiem loży Świątynia Izis, był sędzią i członkiem honorowym loży wolnomularskiej Bouclier du Nord w 1811roku, członkiem loży Kazimierz Wielki w 1819/1820 roku, członkiem honorowym loży Ciemności Rozproszone w 1820 roku.".

Profesor Nowak nie wspomnial o tym ani słowem.