Harcerstwo w czasie II Wojny Światowej "Szare Szeregi"
Michał St. de Z..., pon., 01/10/2012 - 11:23
Siedemdziesiąt dwa lata temu w dniu 27 września 1939 roku, zostały powołane,
Szare Szeregi
Lilijka Szarych Szeregów, symbol Polski walczącej
Powstaly ze Związku Harcerstwa Polskiego.
Powstałe i zorganizowane przez członków Naczelnej Rady Harcerskiej, przy pełnym wsparciu i poparciu Komendy Głównej Armii Krajowej. Delegatury Rządu Rzeczpospolitej na Kraj oraz Rząd Rzeczpospolitej na Uchodźstwie.
Powołanie Szarycg Szeregów miało miejsce przy ulicy Polnej w mieszkaniu Szefa Głównej Kwatery Męskiej hm. Stanisława Borowieckiego przez grupę około 10 członków Rady Naczelnej ZHP Wśród zebranych byli: Wanda Opęchowska – II wiceprzew. ZHP, Maria Wocalewska, Antoni Olbromski, Aleksander Kamiński, Juliusz Dąbrowski. Zebrani zdecydowali: harcerstwo podejmuje działalność konspiracyjną. W tym czasie Przewodniczący ZHP dr Michał Grażyński był internowany wraz z rządem RP w Rumunii, a Naczelnik Harcerzy Zbigniew Trylski – na Węgrzech. W związku z tym zebrani wyłonili Naczelnictwo w składzie:
ks. hm.dr RP Jan Mauersberger – p.o. przewodniczącego ZHP,
Wanda Opęchowska – wiceprzewodnicząca, instruktorka harcerska
hm. Antoni Olbromski– sekretarz generalny,
hm. RP Maria Wocalewska – delegatka Naczelniczki Harcerek,
hm. Florian Marciniak – Naczelnik Harcerzy.
Pierwszym Przewodniczącym Szarych Szeregów był:
ks. dr hm.Rzeczypospolitej Polskiej, Jan Paweł Mauersberger, kanclerz Kurii Polowej Wojska Polskiego
Naczelnikami Szarych Szeregów Byli:
Florian Marciniak, harcmistrz "Jerzy Nowak" od 27 września 1939 r. do 6 maja 1943 r. Najmłodszy harcmistrz Związku Harcerstwa Polskiego
Stanisław Broniewski, "Orsza" harcmistrz, podporucznik Armii Krajowej; od 12 maja 1943 r.. do 3 października 1944 r..
Leon Marszałek, "Adam" harcmistrz Związku Harcerstwa Polskiego; od 3 października 1944 r..do 18 stycznia 1945. Wielkopolanin
Dla ciekawości podaję, iż Florian Marciniak, wziął ślub 12 września 1942 r. w Kościele pod wezwaniem Św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu z siostrą "Orszy" Stanisława Broniewskiego; Zofią Broniewską
Harcmistrz Florian Marciniak
Stanisław Broniewski "Orsza" odznaczony Orderem Orła Białego, śrebrnym Orderem Virtuti Militari
Nazwa Szare Szeregi, jest związana z "moim" Poznaniem. Do Warszawy zabrał ją harcmistrz Florian Marciniak, Wielkopolanin z Gorzyc koło Czępinia.
Wielkopolska od zawsze była najbardziej germanizowana. Tak było w czasach rozbiorów, II Wojny Światowej. Została włączona do rzeszy dekretami Hitlera z 8 i 12 października 1939 roku jako Kraj Warty; Reichsgau Wartheland, Warthegau.
Niemcy wysiedlali Polaków z Wielkopolski do obozów pracy, obozów koncentracyjnych i śmierci. Na ich miejsce ściągano Niemców z Litwy, Łotwy, Estonii, Besarabii. Besarabów przypominam sobie jako ludzi pierwotnych, smolarzy.
Okupanci, germanie nowo przybyłym tłumaczyli, że Polacy dobrowolnie opuścili swoje sadyby w poszukiwaniu pracy w III Rzeszy.
Harcerze z Chorągwi Wielkopolskiej, roznosili ulotki w języku niemieckim z wyjaśnieniem prawdy co się stało z Polakami. Ulotki były podpisywane znakiem graficznym "SS"
Z tego znaku harcmistrz dr Józef Wiza i harcmistrz Roman Łuczywek, utworzyli nazwę "Szare Szeregi" Kryptonim przyjął się w Poznaniu. Do Warszawy te nazwę przywiózł podharcmistrz Witold Marcinkowski.
Podział młodzieży z Szarych Szeregów według wieku i wykonywanych czynności.
1. Najmłodsi "Zawiszacy" Nie brali udziału w walce. Na tajnych kompletach uczyli się patriotyzmu, byli przygotowywani do służby. Pełnili służbę W czasie Powstania Warszawskiego, słynna Harcerska Poczta Polowa. Jako listonosze swe obowiązki pełnili na całym obszarze Rzeczpospolitej.
Zawiszacy z Harcerskiej Poczty Polowej,Powstanie warszawskie 1944 r.
2. Szkoły Bojowe. Do nich należała młodzież w wieku 16- 18 lat.
Młodzież należąca do tej grupy wiekowej brała udział w małym sabotażu Do nich należało informowanie społeczeństwa Warszawy i i całej Polski o sytuacji w mieście i w kraju Co zamierza zrobić wróg, Niemcy.
Rozwieszali ulotki na ulicach i domach. Kolportaż gazetek . Młodzież prowadziła akcje wywiadowczą.
3. Grupy szturmowe, młodzież powyżej 18 roku życia. Była to młodzież pełnoletnia, podporządkowana bezpośrednio Kierownictwu Dywersji /Kedyw / Armii Krajowej. Z tej grupy wiekowej powstały słynne powstańcze Bataliony Szturmowe: "Zośka" "Agat" "Pegaz" "Parasol" Grupy Szturmowe, wykonały wiele słynnych akcji. Zamach na Kutscherę, Akcja pod Arsenałem, Celestynowie. Wykonanie wyroków na Koppe, Burckiego.
Młodzież ta w wolnych chwilach od zadań bojowych uczęszczała do prowadzonej przez "Szare Szeregi" Szkoły Podchorążych Piechoty "Agrikola"
Bataliony Szarych Szeregów Zośka, Parasol, Wigry zasłynęły w Powstaniu Warszawskim z brawury męstwa ale i rozwagi.
Organizacje Szarych Szeregów podczas okupacji, Powstania Warszawskiego, prowadziły akcje szkoleniowe wśród młodzieży., Wydawały gazetki : "Źródło", "Dęby", "Brzask", "Drogowskaz" "Pismo Młodych"
Oddział Specjalny. W Jego w skład wchodziły Bataliony: "Parasol", "Pegaz" "Agat". Bataliony te specjalizowały się w likwidacji zdrajców, funkcjonariuszy SS i Policji.
Wśród Szarych Szeregów były również nasze koleżanki harcerki, skupione były w organizacjach:
"Bądź gotów" "Związek Koniczyn" "Pogotowie Harcerek"
Przy Kwaterze Głównej Szarych Szeregów działała Grupa Łączniczek i Kolporterek
Harcerki z Szarych Szeregów, wykonujące obowiązki "Poczty Polowej"
Szare Szeregi rozwiązano 17 stycznia 1945 r.
W dniu 21 lutego w Obozie Gross- Rosen, został zamordowany pierwszy Naczelnik Szarych Szeregów Florian Marciniak.
Niżej podpisany w czasie II Wojny Światowej, należał do Szarych Szeregów. Moim zadaniem było roznoszenie meldunków do poszczególnych oddziałów. Obserwacje terenu.
Wszystko, co nasze, Polsce oddamy!
W niej tylko życie - więc idziem żyć!
Świty się bielą - otwórzmy bramy!
Rozkaz wydany - wstań, w słońce idź!
Ramię pręż, słabość krusz
Ducha tęż, Ojczyźnie miłej służ
Na jej zew, w bój czy w trud
Pójdzie rad harcerzy polskich ród
Harcerzy polskich ród
W niej tylko życie - więc idziem żyć!
Świty się bielą - otwórzmy bramy!
Rozkaz wydany - wstań, w słońce idź!
Ramię pręż, słabość krusz
Ducha tęż, Ojczyźnie miłej służ
Na jej zew, w bój czy w trud
Pójdzie rad harcerzy polskich ród
Harcerzy polskich ród
Członków Szarych Szeregów obowiązywało Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie. Przyrzeczenie składało się przy otrzymywaniu Krzyża Harcerskiego
Krzyż Harcerski projektu księdza Kazimierza Lutosławskiego, wzorowany na Krzyżu Virtuti Militari
Hymn Szarych Szeregów
I iść będziemy w Polskę Szarymi Szeregami
I będzie Bóg nad nami, i będzie Naród z nami.
I będziem iść jak hymny wskroś miast, wskroś wsi, polami
I będziem równać w prawo Szarymi Szeregami.
Gdy rzucą nam wezwanie ze wschodu i zachodu
Ruszymy do pochodu Zawisza miecz nam poda.
Zatętni ziemia twardo gąsienic kopytami
I będziem równać w prawo Szarymi Szeregami.
I będziem gmach budować harcerskim zwykłym bojem
Otworzym w szerz podwoje dla trudu, dla pokoju.
I będzie Polska młoda my będziem Polakami
I staniem – straż – przed gmachem Szarymi Szeregami.
Hymn został napisany i skomponowany przez phm "Julka" Tomka Jaźwińskiego, redaktora pism „BĄDŹ GOTÓW”, dwutygodnika „Rycerzy Zawiszy” – „Zawiszaków”, instruktora młodszoharcerskiego ruchu "Zawisza",
Tekst Hymnu został dedykowany Stanisławowi Broniewskiemu "Orsza" w czasie kiedy był komendantem Chorągwi "Ula" Wisła.
"Julek" Tomek Jaźwiński został zamordowany 1 sierpnia 1943 roku.
Grób Stanisława Broniewskiego "Orszy" na Powązkach
Pomnik Małego Powstańca, Warszawa, Podwale
Ślubuję na twoje ręce pełnić służbę w Szarych Szeregach; tajemnic organizacyjnych dochować, do rozkazów służbowych się stosować, nie cofnąć się przed ofiarą życia.
Wieczna Cześć i Chwała moim koleżankom kolegom, młodocianym Bohaterom walk o wolną, demokratyczną Rzeczpospolitą
Pomnik harcerzy Chorągwi Wielkopolskiej
Groby członków Szarych Szeregów na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach
- Michał St. de Zieleśkiewicz - blog
- Zaloguj się, by odpowiadać
Etykietowanie:
24 komentarzy
1. Panie Michale,na pańskie ręce Ukłony dla
Wszystkich Polskich Harcerzy,dla Szarych Szeregów....
tym,ktorzy żyją niskie ukłony,tym ,ktorzy odeszli,na zawsze
wieczne odpoczywanie racz Im dać Panie
Czuwaj
gość z drogi
2. Pani Gość z Drogi,
Szanowna Pani Zofio,
Pięknie dziękuję.
Ukłony dla Małych Gości spod Kresowych Stanic
http://youtu.be/JwKHw7ilpYU
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
3. Szanowny Panie Michale
w czasie stanu wojennego Solidarnośc Walcząca tworzyła struktury podziemne, opierając sie na doświadczeniach Państwa Podziemnego.
Dzisiaj najwyższy czas odtworzyć organizację Szarych Szeregów i zaczynać od podstaw :
"Najmłodsi "Zawiszacy" Nie brali udziału w walce. Na tajnych kompletach uczyli się patriotyzmu, byli przygotowywani do służby."
Pozdrawiam serdecznie
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
4. płonie ognisko i szumią knieje :)Panie Michale
dzięki za dawno zapomniane nuty i słowa :)))
gość z drogi
5. ZHP-Szare Szeregi
Szanowny Panie -Druhu! Czytam Pańskie teksty-czekam na następne-dziękuję za przywracanie pamięci. Mogę powiedzieć, że harcerstwo w moim domu było od zawsze... Starsze rodzeństwo zaraz po wojnie należało do ZHP (hufcowy i drużynowa); myślę tu o harcerstwie do 1949r. Mnie "w udziale", w LO, przypadły lata 1956-60.W czasie "odwilży" kształtowali nas profesorowie-nauczyciele i instruktorzy wywodzący się sprzed wojny oraz z pierwszych lat powojennych ZHP. Do dzisiaj mam Krzyż i Książeczkę Harcerską z wpisami o zdobytych sprawnościach, obozach, funkcjach - nauczyłam się wiele w zastępie, drużynie. Żałuję, że ZHP "rozpadł się" na kilka odłamów; denerwuję się, gdy słyszę, czytam o "harcerzykach", gdy z pogardą odnoszą się do harcerstwa. Często myślę, że lekceważenie wychowawczej roli ZHP przez wiele lat, m.in. spowodował dzisiejsze kłopoty w szkołach i w pracy. No, cóż-ponarzekałam - ale wracam do powodu mojego wpisu: Bardzo dziękuję za Pańskie artykuły także dlatego, że interesuje mnie historia Wielkopolski (kiedyś Krajna do niej należała, a tam są moje "korzenie"). Pozdrawiam serdecznie Krajana (prawie) i Druha - Czuwaj!
6. Pan R_W_K
Szanowny Panie,
Pięknie dziękuję,
Życzę Panu Wiele szczęścia w starych piastowskich domenach dziś zwanych Pojezierzem Krajeńskim.
Zgadzam się z Panem. Upadek harcerstwa , czy jego podział na pewno przyczynił się do upadku obyczajów u młodego pokolenia.
Ukłony
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
7. Pani Gość z Drogi,
Szanowna Pani Zofio,
Lance do boju, szable w dłoń!
Bolszewika goń, goń, goń!
Żuraw, żuraw, żurawia
Żurawiejka ty maja !
Pułki ułanów
Prawda to od wieków znana,
Nie masz pana nad ułana.
Rzecz to jest ogólnie znana,
Strzelec w dupie ma ułana.
Ukłony
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
8. Panie Michale :) Bolszewika goń,goń
moje przygody z harcerstwem były już inne niż moich Rodziców, przedwojennych harcerzy....
dwa pierwsze w życiu bunty,
pierwszy podświadomy,drugi juz świadomy
pierwszy cała klasa postawowa ,pierwsza albo druga... i ja na środku wywołana do ...
no właśnie, nie pytano dzieci,czy chcą tego,czy nie ...tylko "oflagowywano "je
czerwonymi,pionierskimi chustami...
Chustę ściągnęłam z szyi i podeptałam...
a sama uciekłam do szkolnej ubikacji płacząc ,do dzisiaj pamiętam ten dziecięcy,dziki bunt i jakiś straszny żal
drugi, siódma klasa
uprosiłam rodziców by kupili mi mundurek,krzyz i sznur...po porosty dostałam "kota "
na punkcie tego ubioru...
jesteśmy więc na szkolnym podwórku,ja w wymarzonej sukience,beretce i zaczyna sie odczytywanie przysięgi....i na RAZ docierają do mnie jej słowa...Zdumienie,czytałam je
wcześniej i dlaczego nie słuchałam Tatki,któremu bardzo się nie podobały?
Dlaczego nie powiedział,co w tych słowach było nie tak...?
Teraz sama na środku placu,mająca je powtórzyć za przystojnych druhem... zrumiałam ....dotarły do mnie z niesamowitą siłą....efekt ?
nie doczytał do końca,gdy powiedziałam ,nie dziękuję
ja sie pomyliłam
zawstydzona, wróiłam do domu zwinęłam wymarzone ubranie w kostkę i tak się zakonczył mój romans z harcerstwem PRLu
" płonie ognisko i szumią knieje..."i Lato leśnych ludzi ",ulubiona książeczka
ot co zostało z marzeń o harcerstwie....
serdecznie Pana pozdrawiam :)
gość z drogi
9. Pani Gość z Drogi,
Szanowna Pani Zofio,
Czy wszystkie dziewczyny z Kresów Rzeczypospolitej takie charakterne były,są.
Podziwiam !
Podziwiać nie przestanę.
Pisałem tu o Dziewczynach z Kresów:
Krystynie Krahelskiej
Krysi Wańkowiczównie
Dla Pani, Pani koleżanek, harcerek Kresowych
O Pani Kresach. Kresach Rzeczypospolitej
http://youtu.be/x3kCevw9jxA
Ukłony
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
10. Panie Michale,serdeczności :)
stepie cichy.....stepie...
ach ,jak dobrze posłuchać tej ballady....
dziękujemy :)))
Dobrej Nocy dla Pana,Rodziny i dla Gości tego wspaniałego Miejsca :)
gość z drogi
11. Pani Gość z Drogi,
Szanowna Pani Zofio,
Nie wiem jak Pani, Pani Bliskim z Małymi Bohaterami dziękować.
Ukłony
Pieśń Legionów z czasów Pani Rodziców
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
12. Panie Michale :)pan ma za coś dziękować :)?
Panie Michale,to my
jesteśmy wdzięczni Losowi,ze moglismy Pana spotkać,czytać Pańskie Eseje,pańskie wspomnienia...
ukłony do samej ziemi :)
od całej naszej Rodziny :)
gość z drogi
13. Pani Gość z Drogi,
Szanowna Pani Zofio,
Ja jestem tylko pasem transmisyjnym wiadomości coraz mniej wydajnym.
Ukłony dla Pani i Pani Domu
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
14. Panie Michale :)słoneczny uśmiech
na Dzisiejszy Dzień i na następne....:)
serdeczności
gość z drogi
15. Pani Gość z Drogi,
Szanowna Pani Zofio,
Miłego weekendu dla Pani i Pani Bliskich.
Ukłony
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
16. Szanowny Panie Michale,
w harcerzach z Szarych Szeregów skupiły się najlepsze cechy polskiej duszy, patriotyzm aż do poświęcenia własnego życia, honor, solidarność, bezwzględne oddanie wielkiej Polskiej Sprawie...
Nieprzypadkowo słowa harcerz i rycerz tak blisko są ze sobą spokrewnione, bo z ducha szlachetnej walki pochodzą.
"...I iść będziemy w Polskę Szarymi Szeregami
I będzie Bóg nad nami, i będzie Naród z nami".
Harcerzom z Szarych Szeregów wieczna cześć i chwała,
Anna, Sówka
17. Do Pani Anny Sówki,
Wielce Szanowna Pani Aniu,
Chwała Matkom Polkom, że takich rodziły synów
Do Matki Polki,
O matko Polko! gdy u syna twego
W źrenicach błyszczy genijuszu świetność,
Jeśli mu patrzy z czoła dziecinnego
Dawnych Polaków duma i szlachetność;
Jeśli rzuciwszy rówienników grono
Do starca bieży, co mu dumy pieje,
Jeżeli słucha z głową pochyloną,
Kiedy mu przodków powiadają dzieje:
O matko Polko! źle się twój syn bawi!
Klęknij przed Matki Boleśnej obrazem
I na miecz patrzaj, co Jej serce krwawi:
Takim wróg piersi twe przeszyje razem!
Bo choć w pokoju zakwitnie świat cały,
Choć się sprzymierzą rządy, ludy, zdania,
Syn twój wyzwany do boju bez chwały
I do męczeństwa... bez zmartwychpowstania.
Każże mu wcześnie w jaskinią samotną
Iść na dumanie... zalegać rohoże,
Oddychać parą zgniłą i wilgotną
I z jadowitym gadem dzielić łoże.
Tam się nauczy pod ziemię kryć z gniewem
I być jak otchłań w myśli niedościgły;
Mową truć z cicha, jak zgniłym wyziewem,
Postać mieć skromną jako wąż wystygły.
Nasz Odkupiciel, dzieckiem w Nazarecie,
Piastował krzyżyk, na którym świat zbawił.
O Matko Polko! ja bym twoje dziecię
Przyszłymi jego zabawkami bawił.
Wcześnie mu ręce okręcaj łańcuchem,
Do taczkowego każ zaprzęgać woza,
By przed katowskim nie zbladnął obuchem
Ani się spłonił na widok powroza;
Bo on nie pójdzie, jak dawni rycerze,
Utkwić zwycięski krzyż w Jeruzalemie,
Albo jak świata nowego żołnierze
Na wolność orać... krwią polewać ziemię.
Wyzwanie przyszle mu szpieg nieznajomy,
Walkę z nim stoczy sąd krzywoprzysiężny,
A placem boju będzie dół kryjomy,
A wyrok o nim wyda wróg potężny.
Zwyciężonemu za pomnik grobowy
Zostaną sucha drewna szubienicy,
Za całą sławę krótki płacz kobiécy
I długie nocne rodaków rozmowy.
Ukłony dla Pani i Pani Domu
michał
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
18. Wielce Szanowny Panie Michale,
"...Wyzwanie przyszle mu szpieg nieznajomy,
Walkę z nim stoczy sąd krzywoprzysiężny,
A placem boju będzie dół kryjomy,
A wyrok o nim wyda wróg potężny..."
Ech...
Serdeczności, Panie Michale,
Anna, Sówka
19. Szanowny Panie Michale
Dziękuję za ten Wpis...
Wzruszający Płomień Pamięci
Palony dla Szarych Szeregów...
Wieczna Cześć i Chwała Bohaterom!
Wyrazy szacunku
ZOBACZ => DLACZEGO PAD zawetował Nowelizację ustawy Prawo oświatowe?! <=
20. Do Pani Anny,
Wielce Szanowna Pani Aniu,
O matko Polko! źle się twój syn bawi!
Klęknij przed Matki Boleśnej obrazem
I na miecz patrzaj, co Jej serce krwawi:
Takim wróg piersi twe przeszyje razem!
Dziś nie musimy czytać wieszczy
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
21. Do Pani Joanny,
Szanowna Pani Joanno,
Pięknie dziękuję
Lilie harcerskie dla Pani
Ukłony
michał zieleśkiewicz
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
22. Łączniczki i harcerki Szarych
Uroczystości pogrzebowe Hanny Szczepanowskiej
Na
warszawskich Starych Powązkach zakończyły się uroczystości pogrzebowe
Hanny Szczepanowskiej ps. Heban. Dodawała młodzieży skrzydeł
patriotycznych – mówił o zmarłej harcerce Szarych Szeregów szef MON
Antoni Macierewicz.
"Wykonała rozkaz odbudowania ducha narodu"
Wyszyńskiego, mówiło „po Bogu najbardziej kochałem Polskę”. I ona dawała
temu wyraz codziennie - w każdym swoim działaniu ...
Ministerstwo Obrony podał/a dalej
UdSKiOR
Decyzją @MON_GOV_PL - @Macierewicz_A śp. druhna Hanna Szczepanowska została pośmiertnie mianowana na stopień majora.
Łączniczki i harcerki Szarych Szeregów
"Odeszła tak, jak żyła, w biegu". Pożegnanie Hanny Szczepanowskiej
uroczystości pogrzebowe Hanny Szczepanowskiej, pseudonim Heban. -
Dodawała młodzieży skrzydeł patriotycznych... więcej »
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
23. "po Bogu najbardziej kochałem Polskę”
Błękitna Drużyno
wieczna WAM Pamięć i Chwała...
Panie Michale, z wielkim wzruszeniem odsłuchałam dzisiaj podarowane nam przez Pana Pieśni i łza się w oku zakręciła
Wy już TAM w Domu Pana może też te właśnie pieśni nie raz śpiewacie,ku pamięci o Polsce i Jej Narodzie
serdeczna Modlitwa za Was Wszystkich
gość z drogi
24. Ukłony
i jeszcze raz ukłony do samej polskiej Ziemi
gość z drogi