Wiesław S. Kuniczak donosi na Jana Pawła II i Zbigniewa Brzezińskiego cz. 3

Na kolejnym spotkaniu, 3 kwietnia 1978 r., „Kamiński” omówił z „Rymwidem” zasady zbierania i gromadzenia informacji, a także reguły łączności w terenie. Dla omówienia dalszych szczegółów współpracy uzgodniono przedłużenie pobytu o 4 dni (dłużej nie można było) oraz przeniesienie „Rymwida” z mieszkania prywatnego do hotelu „Grand”, gdzie miał zamieszkać incognito ze względów operacyjnych i dla uniknięcia wydatków dewizowych. „Kamiński” wyraził nadzieję, że Kuniczakowi uda się załatwić wydanie książki Dzień tysiąca godzin w wydawnictwie Czytelnik, co pozwoliłoby mu stworzyć sobie „legendę” do okresowych przyjazdów do kraju.

W czasie tego spotkania „Rymwid” przekazał informację o przypuszczalnym korzystaniu przez Fundację Kościuszkowską z dotacji finansowych CIA oraz „po raz pierwszy był bardziej otwarty w sprawach swojej sytuacji materialnej (dotychczas unikał tego tematu). Poinformował (…) mianowicie, że znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, gdyż dysponuje jedynie niewielką sumą dolarów, a zbliżająca się podróż jego po ośrodkach polonijnych jeszcze bardziej utrudni jego położenie, zanim nie otrzyma od wydawcy pierwszej zaliczki a conto książki”. Jak pisze „Kamiński”, Kuniczak mówiąc to, „nie wspomniał ani słowem o pomocy od nas, ale domyśliłem się, że to jest jego intencja, więc zapytałem ‘jaka suma by Pana urządziła w tym trudnym okresie najbliższych dwóch miesięcy’. Odpowiedział, że ‘200 dolarów by wystarczyło’, dodając, że gdybym mógł mu przekazać taką sumę ‘za pokwitowaniem’, w formie pożyczki do zwrotu’, to byłby mi bardzo wdzięczny. Odpowiedziałem, że sprawę rozpatrzymy”.

Dla Ojrzyńskiego prośba „Rymwida” była „doskonałą okazją do całkowitego związania się” ze służbą wywiadowczą PRL. „Zobowiązania do współpracy, pokwitowanie pieniędzy oraz przekazane informacje – niektóre również go obciążające” – wymieniał „Kamiński”, proponując przekazanie za podpisanym pseudonimem pokwitowaniem „kwoty 200 lub 300 dolarów w formie zaliczki za przyszłe informacje”. Uprzedzając o kilka dni bieg wydarzeń napiszmy, że „Rymwid” przez kilka dni odmawiał przyjęcia „pożyczki”, ale 10 kwietnia, w dniu wyjazdu z Polski, otrzymał i pokwitował własnoręcznie kwotę 400 dolarów. Ojrzyński zwrócił przy tym uwagę na fakt, że napisał potwierdzenie odbioru „bez użycia w pokwitowaniu słowa ‘pożyczka’”. Była to pierwsza z wielu „zaliczek” „Rymwida”, jakie otrzymał.

6 kwietnia 1978 r. ppłk Ojrzyński biorąc pod uwagę uzyskane materiały wystąpił o wszczęcie rozpracowywania operacyjnego i zwrócił się drogą służbową o zatwierdzenie „Postanowienia o założeniu teczki rozpracowania operacyjnego” dla ob. USA Kuniczaka Wiesława. W szczegółowym, 9-cio stronicowym raporcie kierowanym do z-cy Dyrektora Departamentu I MSW, płk. Bolesława Żeleńskiego, Ojrzyński szczegółowo opisał życiorys, przebieg i podstawę werbunku. W zakończeniu nie wykluczał „podstawienia” mimo „braku jakichkolwiek poszlak”, ale wnioskował o „dalsze wdrożenie figuranta do pracy”. Dyrektor Departamentu I MSW zatwierdził rozpracowanie operacyjne kryptonim „Rymwid” 16 kwietnia. Oznaczało to zarejestrowanie „Rymwida” w Samodzielnej Sekcji Ewidencji Departamentu I.

„Kamiński” odbył z „Rymwidem” jeszcze cztery spotkania w dniach 6-10 kwietnia. Nowy współpracownik otrzymał zadania na najbliższy okres do zrealizowania w USA (obserwacja planów i zamierzeń USA wobec Polski, działalność ASS przeciwko Polsce i polskim placówkom w USA). Określone zostały źródła informacji – osoby , z którymi miał rozmawiać „Rymwid”. Najważniejszy miało być rozeznanie „Ogińskiego”, czyli  Zbigniewa Brzezińskiego, któremu figurant miał złożyć propozycję napisania „obszernej biografii”. Gdyby Brzeziński się zgodził, „Rymwid” miał z nim przeprowadzić liczne, wielogodzinne rozmowy. Kolejny wizyta „Rymwida” w Polsce planowana była na jesień.

W czasie opisywanej wizyty w Polsce (24 marca – 10 kwietnia 1978 r.) spośród sporządzonych przez „Rymwida” i przekazanych „Kamińskiemu” pisemnych sprawozdań najważniejsze dla MSW było opracowanie dotyczące Zbigniewa Brzezińskiego. Charakterystykę „Ogińskiego” „Rymwid sporządził „na podstawie własnych oraz opinii innych osób” – swoich znajomych, których wymienił.

„Jest osobnikiem beznamiętnym, zimnym i wyrachowanym – czytamy w opisie Brzezińskiego – W jego charakterze znajduje się jakaś silna skłonność do oryginalności, która powoduje, że jest on niechętny wobec rutyny. Wnosi szereg istotnych wartości do każdej pracy lub czynności jaką podejmuje (…). Jest zafascynowany wszystkim co wiąże się z ‘zarządzaniem społeczeństwem’ lub teorią, dlaczego społeczeństwo zachowuje się tak, jak to ma miejsce. Szuka więc swych przyjaciół w kręgach socjologów, pisarzy, prawników i praktykujących polityków, czyli w kręgach osób, które zajmują się ‘zbieraniem i przekazywaneim idei’”. Dalej „Rymwid” opisał pozazawodowe zainteresowania Brzezińskiego: „Jest dobrym brydżystą, lubi grać w szachy i dużo czyta, szczególnie z dziedziny historii współczesnej, teorii politycznych i ekonomicznych. Lubi też wędkarstwo oraz długie spacery nad jeziorami lub morzem, zarówno samotne, jak i z kimś ze swoich bliskich przyjaciół. W zachowaniu trochę hazardzista, aczkolwiek woli mieć możliwość wyboru”.

Na kolejnych stronach „Rymwid” przedstawił życie rodzinne Brzezińskiego („jest dominującym członkiem rodziny i nalega na posiadanie tego, co chce mieć”), jego zdrowie („słabość (…) dotyczy nóg oraz układu krążenia”), zalety i wady, stosunki z ludźmi („[nie] chce być niczym więcej jak ‘konsultantem’ przywódców, czy też ‘przewodniczącym’ ważnych komisji lub instytucji doradczych”), co myślą inni o Brzezińskim, wreszcie stosunek do Polski („jest zdecydowanym korektorem wszystkich, którzy źle wymawiają jego nazwisko, (…) często wyraza swoje głębokie zaangażowanie w sprawy polskie, jest nieubłaganym wrogiem komunizmu (…), nigdy również, zgodnie z panującymi opiniami, nie przedłożyłby interesów innego kraju lub narodu ponad interesy USA”).

Sprawozdanie „Rymwida” nie przyniosło informacji, które zdradzałyby jakieś polityczne tajemnice czy zamiary Zbigniewa Brzezińskiego. Kuniczak opisał „Ogińskiego” wyczerpująco od strony cech charakteru i przytoczył powszechnie znane fakty, jak ten, że Brzeziński jest członkiem Fundacji Kosciuszkowskiej.

Nawet jednak tego typu charakterystyka była bardzo pomocna dla PRL-owskich służb. Na podstawie raportu można było stworzyć rys charakterologiczny postaci, przydatny w podejmowanych działaniach politycznych. Raport oceniony został bardzo pozytywnie i trafił na biurko ministra spraw wewnętrznych Mirosława Milewskiego, który skierował go następnie do Wydziału XVII Departamentu I MSW „celem właściwego wykorzystania dokumentu do opracowania dot. ‘Ogińskiego’ przygotowywanego przez Wydział XVII dla tow. Gierka”.