NOWE OTWARCIE jako ruch spoleczny

Wydaje sie, ze krotka, ale owocna dyskusja na temat Nowego Otwarcia weszla w nowy etap. Za sprawa "Aspiryny" (""Nowe Otwarcie" jako proces"), najwyrazniej zmierzamy do przedsiewziecia o charakterze ruchu spolecznego.Pozwala to na skonkretyzowanie propozycji. Jest to o tyle latwe, ze istnieje dosc obfita literatura przedmiotu. Badania ruchow spoolecznych przez dlugi czas byly rozproszone. Wychodzac z roznych dyscyplin naukowych, roznych tradycji intelektualnych, poslugiwaly sie roznymi jezykami. Dopiero konferencja zatytulowana: "Opportunities, Mobilizing Structure, and Framing Processes", ktora odbyla sie w 1992 r. w Life Cycle Research Institute (Catholic University of America) w Waszyngtonie, wypracowala na dobre wspolny schemat analityczny pozwalajacy na zjednoczenie "konkurencyjnych" perspektyw badawczych. Schemat ten sklada sie z 3 czynnikow, ktore spolecznosc miedzynarodowa uznala za kluczowe. 1.Struktura szans i ograniczen politycznych stojacych przed ruchem spolecznym. Idzie tu o uznanie waznosci i uwzglednienie szerszego systemu politycznego w strukturalizacji szans dzialania politycznego. Na przyklad bierze sie pod uwage otwartosc zinstytucjonalizowanego systemu politycznego, zdolnosc i sklonnosc panstwa do stosowania represji czy spojnosc elity politycznej. 2.Struktury mobilizacyjne. To "zbiorowe wehikuly" (formalne i nieformalne) sluzace ludziom do mobilizowania i angazowania sie w dzialania zbiorowe. W dalszej czesci opisze je szczegolowo. 3.Procesy tworzenia kulturowych ram odniesienia ("cultural framing processes"). D.Snow definiuje je w sposob nastepujacy: "swiadome wysilki o charakterze strategicznym dokonywane przez grupy ludzi w celu uksztaltowania wspolnego rozumienia swiata i ich samych, ktore legitymizuje i motywuje do zbiorowego dzialania". Jest to dziedzina kultury: procesy zbiorowej interpretacji,spoleczne konstruowanie znaczen, poczucie tozsamosci. Pelnia one bardzo wazna funkcje - kombinacja szans politycznych i struktur mobilizacyjnych zapewnia grupom pewien potencjl strukturalny do dzialania i wlasnie "framing processes" sluza jego uruchomieniu. Sa katalizatorami. Minimum polega na tym, by ludzie czuli, ze pogarsza sie jakis aspekt ich zycia, a jednoczesnie byli na tyle optymistyczni, by wierzyc, ze dzialajac kolektywnie beda w stanie rozwiazac poblem. A w naszej sytuacji, to bylo tak, ze rzesza uzytkownikow roznych prawicowych stron internetowych uzgodnila poglady co do interesujacych nas spraw: Okraglego Stolu, zagrozenia wartosci narodowych, prywatyzacji polskiej gospodarki, roli religii katolickiej w zyciu polskiego spoleczenstwa, Politycznej Poprawnosci, Platformy Obywatelskiej, a nawet L. Walesy. Nastapilo "wyzwolenie poznawcze" ("cognitive liberation")i pojawila sie potrzeba wspolnego dzialania, ktorej efektem na naszej stronie internetowej jest pomysl "Nowego Otwarcia". Nastepnym krokiem jest wybor modelu ruchu spolecznego, ktory by sytuacji i nam odpowiadal. Rzucmy okiem na cos w rodzaju mapy roznych struktur mobilizacyjnych wykonanej przez J.D. McCarthy. Kryterium podzialu byl stopien zorganizowania. 1. Najnizszy poziom organizacji formalnej reprezentuja rodziny i kregi przyjacielskie. To wlasnie w najbardziej podstawowych strukturach zycia codziennego buduje sie poglady odmienne od oficjalnych. Te miejsca zycia codziennego, gdzie poprzez procesy komunikowania sie budowana jest solidarnosc w slad za D.McAdam przyjelo sie okreslac jako "konteksty mikromobilizacyjne". Takie wlasnie struktury nieformalnych kregow spolecznych lezaly u podstaw mobilizacji prowadzacej do Komuny Paryskiej w 1871 r. 2.Sieci nieformalne tworzone z mysla, ze stana sie strukturami mobilizacyjnymi. Od organizacji rozni je nieformalnosc powiazan osob zainteresowanych sprawa, plynne granice sieci, luzne kierownictwo i zmienny podzial pracy. Tak mobilizowaly sie kiedys sufrazystki w Stanach Zjednoczonych. 3. Hybrydy, w tym sensie, ze sa bardziej zorganizowane, ale wystepuja w ramach juz istniejacych organizacji. Przykladami moga byc: grupy modlitewne,czy zespoly sportowe. W czasie kampanii protestacyjnych moga one byc swietnymi cegielkami ("building blocks")do budowy gmachu. 4. Komitety organizujace kampanie protestu. Lacza one rozne sieci, organizacje i innego rodzaju calosci, w celu skoordynowania wysilkow i zamierzen.Te calosci moga sie roznic pod wieloma wzgledami, ale akceptowany jest przez nie cel protestu. Za D.Della Porta i D.Ruchtem nazywa sie je "rodzinami ruchow spolecznych". I te forme na wstepie bym proponowal. Miescilby sie tu takze KIIP proponowany przez "Moherowego Fightera". Gdyby sie powiodlo, to mozna byloby przejsc do wyzszej formy, ktora przedstawiam w nastepnym punkcie. 5. Formalnie zorganizowane grupy, ktore zostaly stworzone specjalnie jako struktury mobilizacyjne pracujace na rzecz jakiegos ruchu spolecznego. Ich podstawa sa lokalne, "grassroots" grupy. Moga one tworzyc koalicje. Moga tez byc oddzialami silnych, scentralizowanych struktur dzialajacych na poziomie calego kraju. Bywa, ze tworzy sie profesjonalne (pracownicy zatrudnieni na pelnych etatach) biuro centralne. Jeszcze wyzszy stopien zorganizowania reprezentuja ruchy o charakterze miedzynarodowym, jak Amnesty International, czy Greenpeace, ktore obejmuja organizacje krajowe. Racje ma "Aspiryna" sugerujac, by do ruchu wlaczyc przerozne podmioty: organizcje, kosciol, zwiazki zawodowe itd. Wiele wspolczesnych ruchow spolecznych jest konfiguracja bardzo roznych struktur mobilizacyjnych. Tak bylo z: ruchem walczacym o prawa obywatelskie w USA, ruchem na rzecz rownouprawnienia kobiet, ruchem obrony srodowiska naturalnego, czy ruchem na rzecz pokoju. By jeszcze bardziej przyblizyc mozliwosci wyboru, przed ktorymi stoimy, przytocze liste "cegielek", z ktorych ruch spoleczny moze byc budowany. Jej autorem jest h.Kriesi. 1. Organizacje Ruchu Spolecznego. Od innych organizacji odrozniaja je dwa kryteria: (a) mobilizuja swoich czlonkow do kolektywnego dzialania,(b) czynia to kierujac sie celem politycznym, czyli uzyskaniem od wladz pewnego wspolnego dobra lub usunieciem zla. 2. Organizacje wspierajace. Sa to: zaprzyjaznione media, koscioly, restauracje, drukarnie czy szkoly. One pomagaja, ale nie biora bezposredniego udzialu w dzialaniach mobilizacyjnych. 3. Stowarzyszenia w ramach ruchu spolecznego. Naleza tu organizacje samopomocowe, stowarzyszenia i kluby sluzace zaspokajaniu potrzeb codziennych czlonkow ruchu. 4. Partie i grupy interesu Zwykle nie sa one oparte na bezposrednim uczestnictwie swojego elektoratu. Specjalizuja sie w reprezentacji politycznej. Maja one na tyle wystarczajace zasoby (dostep do roznych instytucji, wladze oraz fachowcow), by nie dowolywac sie do mobilizacji elektoratu. Czynia to tylko od czasu do czasu. Glownie przy okazji kolejnych wyborow i odbywa sie to w sposob rutynowy. Ich biezaca dzialalnosc prowadza elity. Jezeli juz wybierzemy stosowna forme naszego ruchu,a moze lepiej, nawet zanim nastapi ten wybor, trzeba zdecydowac sie na cel. W tej chwili widac przynajmniej dwa. Pierwszym jest jednoczenie prawicy. Drugim celem ruchu, cytujac "Aspiryne", jest: "przywrocenie wartosci patriotycznych w zyciu politycznym i spolecznym, takze na rzecz uczciwosci tego zycia". Jezeli mialbym wybierac, to wolalbym przyjac te ostatnia propozycje, a zjednoczenie prawicy nastapiloby w trakcie jego realizowania. Mam na to uzasadnienie. Wydaje mi sie, ze zrobiono duzo. "Blogmedia24" i inni nieustannie pracuja nad "framing". Jest to niekonczaca sie praca. Historycznie rzecz biorac, rozne byly "wehikuly" w ramach ruchow spolecznych na swiecie. W amerykanskim ruchu praw obywatelskich kluczowa role odegraly murzynskie koscioly i "koledze". W ruchu wyzwolenia kobiet podstawowa role odegraly zwiazki przyjacielskie pomiedzy kobietami wczesniej uczestniczacymi w ruchu praw obywatelskich. Z kolei w ruchu spolecznym "Solidarnosci" w Polsce "building blocks" byly zaklady pracy. A w naszym tworzacym sie wlasnie ruchu fundamentalne znaczenie bedzie mial internet. I dlatego tak wazna jest propozycja "Moherowego Fightera" noszaca nazwe "Klastrowy Integrator Inicjatyw Prawicowych". Jest to instrument trudny do przecenienia. Gdyby powiodla sie jego realizacja, to nie my przychodzilibysmy do moznych tego swiata (partii politycznych) po prosbie, tylko oni klanialiby sie nam w pas.