Jak Napoleon zalatwil Niemcow - I

Zawsze milo jest patrzec jak Niemcy dostaja w ... Przyjemnie tez zobaczyc jak padlo Swiete Cesarstwo rzymskie nazywane tez Swietym Cesarstwem Rzymskim Narodu Niemieckiego. Tego wszystkiego dokonal Cesarz Napoleon Bonaparte, a koncowy akord trwal tylko 33 dni. Slynna, budujaca swa potege przez dwa wieki armia pruska zostala niemal doszczetnie zniszczona. Zginelo 35 000 zolnierzy a 100 000 dostalo sie do niewoli lub zostalo rannych. Zdolalo umknac Francuzom tylko 35 000 zolnierzy wraz z krolem Prus.

Wszystko zaczelo sie wraz z wybuchem Rewolucji Francuskiej. Inne potegi zaniepokojone grozba naruszenia dotychczasowego porzadku w Europie stworzyly koalicje majaca na celu przywrocenie monarchii we Francji. Pozniej stworzyly szesc innych koalicji, z tym, ze byly one wymierzone w spotezniala dzieki Napoleonowi Francje.

Pierwsza koalicje stworzyly:Anglia, Prusy, Austria, Rosja, Hiszpania, Holandia i Sardynia.  W 1793 r. 80 000 armia austriacko-pruska dowodzona przez Ksiecia Brunszwickiego wkroczyla na teren rozdartego konfliktem kraju. W drodze na Paryz wojska te zdobyly szereg twierdz. Jednak zostaly pokonane przez dzielnych francuskich patriotow. Z rozpedu wojska francuskie zajely Holandie. Dwa lata pozniej z koalicji wystapily Prusy, ktore bardziej byly zainteresowane rozbiorami Polski. Chwiejnosc Prus miala trwac przez prawie cala nastepna dekade. Zdaniem analitykow, gdyby w tym czasie Prusy okazaly charakter, to natepna koalicja poradzilaby sobie z napoleonska Francja.

Druga koalicje (1798-1801) utworzyly: Anglia, Rosja, Austria, Turcja i Neapol. I tym razem zwyciezlyl Napoleon. Dla naszych celow najbardziej interesujace  sa dwie nastepne koalicje: trzecia (1805) i czwarta (1806-1807). Te ostatnia stworzyly: Anglia, Prusy i Rosja. Zas  III Koalicje tworzyly nastepujace panstwa: Anglia, Prusy, Austria i Szwecja. Miala ona na celu wyrzucenie Francuzow z Polnocnych Niemiec, przywrocenie niepodleglosci Holandii i Szwajcarii oraz zwrocenie Piemontu Krolowi Sardynii. Koalicja ta podzielila los poprzednich. Nawet nie przetrwala jednego roku. 

Sukcesy wojsk napoleonskich byly olsniewajace. Nie dosc, ze podbily one Holandie, Belgie i Szwajcarie, to nabardzo narazily sie Anglii zajmujac nalezacy do niej Hannower.  Na podbitych terenach we Wloszech po zajeciu Genui, Piemontu i Savoy Napoleon koronuje sie na krola Wloch. We wrzesniu gromadzi 210-tysieczna armie, ktora juz mozna nazwac Wielka Armia. Bylo to wszystko na co bylo stac Francje. Pozostala tyllo niewielka armia Masseny we Wloszech oraz wojska pilnujace Kanalu La Manche pod dowodztwem Brune.

Presja wywierana na panstwa niemieckie okazala sie nadzwyczaj skuteczna. W dniu 1 X 1805 r. ksiaze Badenii   zawarl pakt z Napoleonem. Za cene uchronienia Uniwersytetu w Heidelbergu przed grabieza i zniszczeniem podpisal pakt i zobowiazal sie do przekazywania kontrybucji finansowych. Bardziej oporny byl Elektor Bawarii. Jednak ulegl propozycji nie do odrzucenia. Podpisal pakt i wyslal swoja corke do Wloch, gdzie poslubila gubernatora tego kraju Eugene de Beauharnais, swego syna z Jozefina.. Co wiecej, oddal Napoleonowi do dyspozycji korpus swojego wojska.

Armia napoleonska przekroczyla Ren w pazdzierniku 2005 r. W dniach 17-20 X 1805 r. rozegrala sie zwycieska dla Francuzow bitwa pod Ulm (Wirtembergia). W sumie niewielka, liczaca 40 000 zolnierzy armia austriacka zostala rozbita i poddala sie. W dniu 14 XI 1805 r. Francuzi wkraczaja do Wiednia. Pozostale wojska austriackie wraz z wojskami rosyjskimi i byc moze armia pruska dazyly do rozprawy z armia napoleonska. Zas Napoleon skierowal ja na wschod. Tk doszlo do najwiekszej jak dotad bitwy Napoleona.

Wojska napoleonskie byly liczne, gdyz w tym czasie Francja przezywala wyz geograficzny. Dla porownania, Populacja Francji liczyla 27 mln. podczas gdy "Stara Rzesza" wraz z Austria i Prusami - 24 mln. Jeszcze w 1793 r. wprowadzono powszechny obowiazek sluzby wojskowej obejmujacy mezczyzn w przedziale wieku 18-40. Dalo to mozliwosc powolania pod bron 700 000 zolnierzy. Tymczasem polaczone sily miedzynarodowe obejmujace armie: austriacka, pruska, innych panstw niemieckich, angielska, holenderska, hiszpanska, piemoncka plus francuska armia koblencka liczyly okolo 400 000 zolnierzy. Wcale to nie znaczy, ze w kazdej bitwie strona francuska miala przewage liczebna. Bywalo, ze Francuzi pokonywali liczebniejsze od swojej armie. Natomiast ogolna przewaga liczebna sprawiala, ze Francuzi dysponowali wieksza swoboda manewrowa na przestrzeniach strategicznych. No i dodac nalezy, ze bywaly bledy w koordynacji i armie i korpusy nie zawsze byly tam gdzie powinny byc i gdzie ich Napoleon oczekiwal, to jednak mialo to mniejsze znaczenie w porownaniu z burdelem po drugiej stronie. Wystarczy popatrzec na sklad miedzynarodowych  uczestnikow w poszczegolnych bitwach. Najczesciej wycisk dostawaly armie austriackie, podczas gdy armie sojusznicze nie wsparly ich.

Nie mnniej wazna byla roznica jakosciowa. Zolnierze napoleonscy bili przeciwnikow poziomem swojej motywacji. Udalo sie polaczyc dawna armie krolewska z ochotnikami. Obywatelski zapal wsparto bardzo dobrym wyszkoleniem. Do stopnia generala brygady oficerowie byli wybierani przez zolnierzy. Czesto kadra oficerska wywodzila sie z najlepszych podoficerow. Dowodcow wspierali komisarze nazywani "przedstawicielami ludu". Pomagali zolnierzom w rozwiazywaniu ich problemow i zagrzewali do walki. Taki nowy typ zolnierza nie byl sklonny do dezercji i ucieczki z pola walki. mogli dostawac samodzielne zadania.

W dziedzinie taktyki, zostala wynaleziona tyraliera pozwalajaca na zmniejszenie strat we wlasnych szeregach. Za tyraliera szly glebokie kolumny uderzajace w wybranym kierunku. Wspierala je liczna lekka artyleria.Zreformowano system zaopatrzenia co pozwalalo na zwiekszenie szybkosci przemieszczania sie. A nad tym wszystkim unosil sie duch genialnego Napoleona.

Najwazniejsze zrodla:

Alan Schom, "Napoleon Bonaparte", Harper Perennial, New York 1997.

Janusz Sikorski, "Zarys historii wojskowosci powszecnej do konca wieku XIX", Wydawnictwo Ministarstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1972.