Maksymy dla przesluchujacych

W filharmoniach mozna czasem natknac sie na melomanow z partyturami w rekach. Pozwalaja im one dokladnie sprawdzac dokladnosc wykonania koncertu. Podobnie, ogladajac w TV przebieg przesluchan prowadzonych w czasie pracy komisji ds Amber Gold czy warszawskiej reprywatyzacyjnej, mialoby sie wieksza przyjemnosc ze spektaklu, gdyby sie dysponowalo  wiedza na temat zasad zachowania sie- po obu stronach. A, ze to tylko wstep, bo przez nastepne lata bedzie ich wiecej (np. dotyczace reprywatyzacji w Krakowie, Gdansku i innych miastach), to warto poglebiac wiedze w tej dziedzinie.

W ramach samopomocy kolezenskiej przedstawie kilka wybranych maksym zawartych w ksiazce prawnika z kilkudziesiecioletnim doswiadczeniem. Tytul: "The Art of Questioning. Thirty Maxims of Cross-Examination". Autor: Peter Megargee Brown. Autor zaczyna od stwierdzenia, ze prawidlowe zadanie pytania daje 50% szans na uzyskanie odpowiedzi. Nie pomyslal o tym pewien klient slynnej "Lindy's Restaurant" na nowojorskim Broadway'u. Zapytal kelnera: "Ktora jest godzina?". Na to kelner: "Przepraszam pana, ale ja nie obsluguje panskiego stolika".

Wybralem srodkowa czesc z prezentowanego zestawu (X-XX). Dam im swoje numery.

I. Unikaj zadania o jednego pytania za duzo. Jezeli osiagnales swoj cel, to zamilknij. Niepotrzebne pytanie moze obrocic sie przeciwko tobie.

II. Nigdy nie okazuj oburzenia. to moze zniszczyc twoja wiarygodnosc, pokazujac, ze masz problemy z trzezwym mysleniem. [Czy wie o tym opozycja w Polsce?]

III. Nigdy nie zadawaj decydujacego pytania bez nalezytego przygotowania innymi, pomocniczymi.Jak zbudujesz fundamenty, to zwierzyna nie bedzie juz mogla, ani zaprzeczyc, ani wytlumaczyc. Bez przygotowania nawet druzgocace przesluchiwanego dokumenty moga stracic na swym znaczeniu.

IV. Zaplanuj wszystko w czasi. Najmocniejszy akord powinien pasc na samym koncu, tak, by po zamknieciu spektaklu pozostal on w glowach uczestniczacych i obserwatorow.

V. Unikaj  niepotrzebnych uwag. Jeden prawnik rzucil pochwale w kierunku swiadka: "Swietnie sobie pan poradzil z zeznaniami". Uslyszal odpowiedz: "Pewnie bym odwzajemnil komplement, ale zeznaje pod przysiega". No przesluchiwany zyskal troche sympatii.

VI. Swiadkowie czasem sie samooszukuja. Bywa, ze przesluchiwany opiera sie przez dluzszy czas na przypuszczeniach. Z czasem orzyjmuje to jako fakt, w ktory wierzy ze zaszedl. a zeznajac ucziwie twierdzi, ze to o czym mowi bylo faktem, choc w rzeczyswistosci tak nie bylo.To co bylo wyobrazeniem, stalo sie dla niego faktem. Ludzie maja luki w pamieci, bo ratuja swopja rownowage psychiczna spychajac nieprzyjemne informacje do podswiadomosci. Dotyczy to takze grup spolecznych, ktorych przekonania nie odpowiadaja rzeczywistosci z powodu wskazanego mechanizmu. I nie sa tego swiadomi. [Jakbym widzial stada nieszczesnych lemingow].

VII.Unikaj malostkowosci, staran zdobywania niewielkich punktow, gdy to juz nie ma znaczenia. Jezeli swiadek rozwali ci granatem cala sprawe, a ty nie masz nic innego do powiedzenia, to siadz i zamilcz. Gryzienie po nogawkach dla watpliwej przyjemniosci moze pogorszyc twoja sytuacje. Poirytujesz ludzi zmniejszych ich sympatie do siebie, albo poglebisz niechec. [Mam ptrzed oczyma opozycje w polskim parlamencie. Chlopcy leca jak na Szczecin].

VIII. Nie ustepuj latwo. Jesli swiadek unika odpowiedzi, koluje, zmienia temat, to przygotuj serie pytan uzywajac innego podejscia, ktore moze okazac sie skuteczniejsze.

IX. Pamietaj o efekcie pinezki spadajacej w ciszy. Jezeli juz zbudujesz fundamenty argumentacji i wniosek staje sie oslepiajaco jasny, swiadek zostal osaczony i pograzyl sie wlasnymi zeznaniami, to zamilknij dla efektu przez dluzsza chwile. Cisza pozwoli obserwatorom utrwalic w glowach druzgocaca dla ofiary konkluzje.

Brown cytuje krotka informacje, jaka wisiala na scianie w New York Stoke Exchange: "Odpowiedzi:$1; Odpowiedzi wymagajace myslenia: $2; Poprawne odpowiedzi: $4;Glupie spojrzenia sa nadal za darmo".