Kustosze pamięci odchodzą. Generał Elżbieta Zawacka ps. "Zo"
Maryla, sob., 10/01/2009 - 16:57
W Toruniu zmarła po długiej chorobie prof. gen. Elżbieta Zawacka, "Zo" - wybitna działaczka niepodległościowa, jedyna kobieta wśród cichociemnych podczas II wojny światowej.
gen. bryg. prof. dr hab. Elżbieta Zawacka, pseud. Zelma, Zo
Cichociemni
Tobie Ojczyzno, ważnym było mimo terroru, mimo ofiar nie poddać się. Być zwyciężonym i nie ulec, to zwycięstwo…
Znak Cichociemnych
Cichociemni – Było ich tylko 316, wśród nich jedna kobieta.Elżbieta Zawacka ps. "Zo"
Cichociemni – zawsze samotni w walce Było ich tylko 316, wśród nich jedna kobieta Tworzyli elitarną grupę żołnierzy. Byli ochotnikami, nie mieli mundurów, sztandaru, nie spotkali się na polu bitwy. Wnieśli nieoceniony wkład w walkę polskiego ruchu oporu z Niemcami i...
Elżbieta Zawacka miała 99 lat, 20 marca skończyłaby 100.
Prof. Elżbieta Zawacka była drugą - po Marii Wittek - kobietą w polskiej armii ze stopniem generała. 13 czerwca 2006 r. w Ratuszu Staromiejskim odebrała akt nadania przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego stopnia generała brygady.
Urodziła się 19 marca 1909 r. w Toruniu. Studiowała matematykę na Uniwersytecie Poznańskim. Po ukończeniu studiów pracowała jako nauczycielka. W 1930 r. zaangażowała się w działalność Przysposobienia Wojskowego Kobiet, będąc najpierw instruktorką, a później komendantką w Regionie Śląskim.
We wrześniu 1939 r. była żołnierzem Kobiecego Batalionu Pomocniczej Służby Kobiet, walczyła w obronie Lwowa. Później pod pseudonimem "Zelma" działała w konspiracji na Śląsku - w Służbie Zwycięstwu Polski i Związku Walki Zbrojnej.
Po koniec 1940 r. Zawacka została przeniesiona do Warszawy w charakterze kurierki. Działając pod pseudonimem "Zo", stała się prawdziwą legendą Armii Krajowej. Przeszło sto razy przekraczała granice, przenosząc na Zachód wiadomości i meldunki.
Jej najsłynniejsza misja, trwająca od lutego do maja 1943 r., wiodła przez Niemcy, Francję, Andorę, Hiszpanię i Gibraltar do Anglii. W Londynie zdała gen. Władysławowi Sikorskiemu relację z sytuacji w okupowanym kraju.
"Zo" do Polski wróciła w nocy z 9 na 10 września 1943 r. samolotem i lądowała na spadochronie, zyskując sławę jedynej cichociemnej.
W czasie konspiracyjnej pracy "Zo" wielokrotnie unikała aresztowania. M. in. pod Warszawą wyskoczyła w biegu z pociągu, aby nie dać się złapać gestapowcom, którzy śledzili ją od Krakowa.
Zawacka zajmowała się też szkoleniem kurierów. Była zastępcą szefa "Zagrody" - Działu Łączności Zagranicznej Oddziału V Sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej. W czasie powstania pracowała w szefostwie Wojskowej Służby Kobiet KG AK.
Konspiracyjną działalność prowadziła również po upadku powstania warszawskiego. Z Krakowa kierowała szlakami zachodnimi, prowadzącymi do bazy w Szwajcarii.
- Uchodziła za człowieka ostrego i wymagającego od innych, ale najbardziej od samej siebie. Jej oddanie służbie graniczyło z fanatyzmem - wspominał Zawacką po latach Jan Nowak Jeziorański.
Po zakończeniu wojny ukończyła studium pedagogiki społecznej. W latach 1946-48 była inspektorką w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, a później była nauczycielką w Łodzi, Toruniu i Olsztynie.
W 1951 r. została fałszywie oskarżona o szpiegostwo i skazana na 10 lat więzienia, ale wyszła na wolność w 1955 r.
Później Zawacka powróciła do pracy w szkole w Sierpcu i Toruniu. Po uzyskaniu w 1965 r. doktoratu nauk humanistycznych pracowała jako adiunkt, a od habilitacji w 1972 r. - jako docent andragoniki Uniwersytetu Gdańskiego.
W 1975 r. wróciła do rodzinnego Torunia, gdzie podjęła pracę na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika jako kierownik Zakładu Andragoniki. Na uczelni pracowała do czasu likwidacji zakładu w 1978 r. W 1995 r. została profesorem nauk humanistycznych.
W latach osiemdziesiątych związała się ze środowiskiem "Solidarności", zakładając koło kombatantów AK przy Komisji Krajowej. Działała w Zrzeszeniu Kaszubsko-Pomorskim i współtworzyła Światowy Związek Żołnierzy AK.
Od lat sześćdziesiątych gromadziła materiały do dziejów Armii Krajowej. W 1990 r. doprowadziła do powołania Fundacji Archiwum Pomorskie Armii Krajowej w Toruniu. Fundacja gromadzi dokumenty i relacje, a także organizuje konferencje, zjazdy naukowe i wydaje publikacje dokumentujące udział Pomorza w walce o niepodległość oraz dzieje wojennej służby kobiet.
Zawacka została odznaczona Krzyżem Virtuti Militari i pięciokrotnie Krzyżem Walecznych. W 1995 r. otrzymała Order Orła Białego. W 2006 r. - została mianowana generałem brygady (od 1944 r. była majorem, od 1990 r. - podpułkownikiem, a od 1996 r. - pułkownikiem). Od 1992 r. jest honorowym obywatelem Torunia.
- Maryla - blog
- Zaloguj się, by odpowiadać
24 komentarzy
1. Spieszmy sie kochac
2. zwiastun CICHOCIEMNI
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
3. Elżbieta Zawacka "Zo" nie żyje
"Ogół nie umie powiedzieć, czego chce, ale wie, czego nie chce" Henryk Sienkiewicz
4. Cześć Jej pamięci!
5. Oj,Freeman48, że też przeszło Panu przez pióro takie zestawienie
Są w życiu rzeczy ważniejsze, niż samo życie.
/-/ J.Piłsudski
6. Ja myślę,
7. Wiele kobiet nieprzeciętnych mieliśmy w naszej Histori
Dlatego powinniśmy być szczęśliwi , dochodzić do euforii
Tymczasem gdy one odchodzą na wieczny spoczynek
Wiadomo ,że czyniły niejeden dla Kraju uczynek
Smutno się robi, że odchodzą dziwnie zapomniane
A rządzący mają na duszy wielką ranę
Która ich będzie męczyć do samego końca
Bo każdy taki służy za złego ,gońca
Modlitwa nam pozostaje, za tych kobiet dusze
By były u Boga i miały kusze
Którymi będą strzelać na Ziemię czystą Miłością
By Polska zajaśniała i błyszczała prawdziwą wolnością
Pozdrawiam cieplutko:))
8. Młodzi interesują się naszą historią
Dwa lata po śmierci gen. Elżbiety Zawackiej jej zapał dokumentowania
historii udziela się młodzieży startującej w konkursie jej imienia. I
ma zaskakujące efekty
Fot. Robert Górecki / Agencja Gazeta
Elżbiety Zawackiej, który organizuje Urząd Marszałkowski. Jego ideą nie
jest proste upamiętnienie legendarnej kurierki Armii Krajowej, jedynej
kobiety wśród ciechociemnych i jednej z zaledwie dwóch Polek
awansowanych na stopień generała brygady. Organizatorom chodzi przede
wszystkim o kontynuowanie dzieła Zawackiej, która była nie tylko
żołnierzem, ale też niestrudzoną archiwistką wojennych dokonań
kobiet-żołnierzy. Będąc w podeszłym wieku i straciwszy w wyniku szykan
komunistycznych władz posadę na UMK,
generał zaczęła opracowywać teczki towarzyszek broni z AK. Potem zajęła
się też gromadzeniem wiadomości o Polkach walczących również w innych
formacjach. Tak powstało największe i jedyne niepubliczne archiwum
historyczne w Polsce. Dziś zarządza nim Fundacja gen. Elżbiety
Zawackiej, którą po śmierci założycielki w 2009 r. prowadzi jej krewna Dorota Zawacka-Wakarecy.
Fundacja jest wpółorganizatorem konkursu, podobnie jak toruńska
Biblioteka Pedagogiczna nazwana imieniem generał. Rywalizacja ma
zachęcić młodzież do poznawania historii regionu. Nie wystarczy jednak w
pracy streścić już istniejącej książki, lecz trzeba samemu dotrzeć do
źródeł. Może nim być relacja dziadka, archiwalne zdjęcia znalezione u
babci. W tym roku na konkurs wpłynęło aż 75 prac: 56 od gimnazjalistów i
19 od uczniów szkół ponadgimnazjalnych. - Ich poziom jest wręcz
zaskakująco wysoki - mówi znany toruński historyk prof. Wojciech Polak,
juror konkursu. - W ubiegłym roku eseje były bardzo dobre, ale teraz są
jeszcze lepsze. Prace są znakomicie napisane, tematy poważne i
przemyślane.
Prof. Polak podkreśla, że najważniejsze jest to, że młodzi w
swojej pracy nie idą na skróty i są bardzo kreatywni. Nie kompilują już
dostępnych źródeł, ale sami je znajdują. - Wyciągają z zakamarków
zdjęcia i dokumenty, prowadzą wywiady - opowiada historyk. - I dzięki
temu wnoszą coś nowego do naszego stanu badań. Każda nowa relacja to
przecież małą cegiełka budująca naszą historyczną wiedzę. Niektóre prace
naprawdę mają wartość naukową.
Jurorów czekało w tym
roku zaskoczenie. Kiedy przyznali już nagrody i rozkodowali prace,
których autorzy do tego momentu pozostawali anonimowi, okazało się, że
kategorię dla gimnazjalistów wygrał ten sam uczeń, co przed rokiem.
Prof. Wojciech Polak przyznaje, że złapał się za głowę, gdyż był to
Michał Polak z toruńskiego Społecznego Gimnazjum Językowego (jego
nauczycielką-opiekunką jest Karolina Szostak-Lubomska). - Rok temu
tłumaczyłem się, że to nie moja rodzina, że nawet nie znam tego młodego
człowieka - śmieje się juror. - Teraz nie mogę powiedzieć, że go nie
znam, bo poznaliśmy się podczas ubiegłorocznego wręczenia nagród.
Gimnazjalista napisał pracę o Janinie Awgulowej, założycielce
toruńskiego teatrzyku dla dzieci Zaczarowany Świat. Wśród uczniów szkół
ponadgimnazjalnych nie przyznano pierwszej nagrody. Drugie miejsce zajął
Maciej Senska (opiekunką była Danuta Kopińska-Kołowacik) z I Liceum
Ogólnokształcącego w Bydgoszczy, który napisał esej "Tadeusz" o
wojennych losach Tadeusza Centka z Bydgoszczy.
Pierwsze
miejsce zostanie nagrodzone 3 tys. zł, drugie 2 tysiącami, trzecie -
tysiącem. Wyróżnienia (od tysiąca do 2 tys. zł) trafią także do
nauczycieli - opiekunów autorów zwycięskich prac. Uroczystość
uhonorowania laureatów odbędzie się w piątek.
Organizatorzy cieszą się, że zainteresowanie konkursem oraz jego poziom
pokazują, że młodych udało się zarazić historyczną pasją gen. Zawackiej.
- Myślę, że byłaby zadowolona, widząc to wszystko - mówi prof. Polak. -
Sądzę, że o to właśnie jej chodziło: żeby korzystać ze źródeł, póki
jeszcze je mamy.
Więcej... http://torun.gazeta.pl/torun/1,35576,9275016,Mlodzi_interesuja_sie_nasza_historia.html#ixzz1GsuJGFVy
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
9. Do Pani Maryli,
Szanowna Pani Marylo,
Wieczna cześć i chwała Pani generał Elżbiecie Zawackiej "ZO"
Wyrazy szacuku
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
10. Do Pani Maryli,
Szanowna Pani Marylo.
Śpieszmy się
Śpieszmy się kochać ludzi tak szybko odchodzązostaną po nich buty i telefon głuchytylko co nieważne jak krowa się wlecze najważniejsze tak prędkie że nagle się staje potem cisza normalna więc całkiem nieznośna jak czystość urodzona najprościej z rozpaczykiedy myślimy o kimś zostając bez niego
Nie bądź pewny że czas masz bo pewność niepewna zabiera nam wrażliwość tak jak każde szczęścieprzychodzi jednocześnie jak patos i humor jak dwie namiętności wciąż słabsze od jednej tak szybko stąd odchodzą jak drozd milkną w lipcu jak dzwięk troche niezgrabny lub jak suchy ukłon żeby widziec naprawde zamykają oczychociaż większym ryzykiem rodzić się niż umrzec kochamy wciąż za mało i stale za późno
Nie pisz o tym zbyt często lecz pisz raz na zawsze a bedziesz tak jak delfin łagodny i mocny
Śpieszmy się kochać ludzi tak szybko odchodząi ci co nie odchodzą nie zawsze powrócąi nigdy nie wiadomo mówiac o miłosci czy pierwsza jest ostatnią czy ostatnia pierwszą
ks. Jan Twardowski
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
11. Szanowny Panie Michale
bardzo dziękuję za uzupełnienie notki.
Pani Generał "Zo" żyje wciąż, dopóki żyje w naszej pamięci. I będzie żyła długo, bo zdążyła wychować godnych następców - młodych Polaków.
Pozdrawiam serdecznie
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
12. 104 rocznica urodzin gen.
104 rocznica urodzin gen. Elżbiety Zawackiej
Dziś przypada 104. rocznica urodzin gen. Elżbiety Zawackiej,
wybitnej Polki, patriotki która zasłużyła się Ojczyźnie podczas II Wojny
Światowej, jako legendarna konspiratorka i kurierka Komendy Głównej Armii Krajowej.
Generał Elżbieta Zawacka urodziła się w Toruniu 19 marca 1909 roku.
Jest Honorową Obywatelką miasta Torunia. Była wybitnym naukowcem,
profesorem UMK. Podczas II Wojny Światowej działała w Armii Krajowej
jako kurierka i konspiratorka. Jedna z nielicznych kobiet w historii
Polski, która otrzymała stopień generała. Jedyna kobieta wśród
Cichociemnych. Była uczestniczką Powstania Warszawskiego. W czasie PRL
była więźniem politycznym.
Jej imię noszą: toruńska Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej,
Biblioteka Pedagogiczna przy ul. Dąbrowskiego oraz trzy toruńskie
szkoły: Zespół Szkół Ekonomicznych przy ul. Grunwaldzkiej, Szkoła
Podstawowa nr 27 w Kaszczorku i Gimnazjum nr 2 przy ul. Pająkowskiego.
Jest też patronką Szkoły Podoficerskiej Wojsk Lądowych w Zegrzu. Jako
legendarna kurierka AK została też upamiętniona wśród głównych bohaterów
ekspozycji Muzeum Powstania Warszawskiego. Zgodnie z deklaracją Rady
Miasta Torunia Jej imię będzie też nosił powstający nowy most drogowy
przez Wisłę.
Udział w tych uroczystościach jest daniem Polsce czegoś od siebie –
twierdzi prof. Wojciech Polak z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
- Jest to forma okazania wdzięczności Pani Generał i także forma
pokazania młodemu pokoleniu, że była to osoba, którą warto naśladować.
Polska zawsze wymagała ofiar i poświęcenia. Dzisiaj może nie tak
wielkiego poświęcenia jak wtedy, ale z drugiej strony powinniśmy być
zawsze gotowi, żeby coś Polsce oddawać. Myślę, że udział w takich
uroczystościach powinien być dla nas pewną ważną lekcją patriotyzmu – powiedział prof. Wojciech Polak.
Zdaniem rzecznik prezydenta Torunia to okazja przede wszystkim
dla młodych ludzi, którzy będą mogli poznać historię poprzez
przybliżenie sylwetki wybitnej mieszkanki Torunia.
- Należ przypominać młodym ludziom sylwetki wybitnych osób, wybitnych
Polaków, którzy tworzą naszą historię i zachęcać ich do zgłębiania
postaw patriotycznych, bo na pewno zwłaszcza młodym ludziom jest to
potrzebne w dzisiejszych czasach, żeby krzewić w nich poczucie
patriotyzmu i przynależności do swojej narodowości – powiedziała Aleksandra Iżycka.
Uroczystości z okazji 104. rocznicy urodzin Elżbiety Zawackiej organizują:
Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej, Departament Edukacji Urzędu
Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego i Wojewódzka
Biblioteka Pedagogiczna im. prof. Elżbiety Zawackiej
Program uroczystości:
9.00 – Złożenie kwiatów na grobie śp. gen.bryg. prof. Elżbiety Zawackiej (Cmentarz św. Jerzego, ul. Gałczyńskiego 41 w Toruniu)
10.00-10.15 – Powitanie gości (Sala Wielka Dworu Artusa w Toruniu, Rynek Staromiejski 6)
10.15-10.30 – Prezentacja multimedialna przedstawiająca sylwetkę generał Elżbiety Zawackiej
10.30-11.30 – Wręczenie nagród laureatom i dyplomów
wyróżnionym w V edycji Wojewódzkiego Konkursu im. gen.bryg. Elżbiety
Zawackiej “Oni tworzyli historię”
11.30-12.10 Poczęstunek
12.10-13.10 Spektakl “Elisabeth Watson cichociemna”, występuje: Teresa Stępień-Nowicka.
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
13. Hallmann - Zo - Cichociemność
Hallmann - Zo - Przed burzą
Elżbieta Zawacka - Miałam szczęśliwe życie
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
14. „Cichociemni. Elita polskiej
„Cichociemni. Elita polskiej dywersji”, Wyd. Znak.
Opowieść o żołnierzach – Cichociemnych.
Z pośród kilku tysięcy ochotników wybrano kilkuset, najlepszych z najlepszych. Między 15 lutego 1941 a 26 grudnia 1944r. do Kraju zrzucono 344 żołnierzy. Świetnie wyszkoleni służyli Polsce, najlepiej jak potrafili, kierując się dewizą: Wywalcz Polsce wolność lub zgiń. Po wojnie…stali się Żołnierzami Wyklętymi. Mieliśmy o nich zapomnieć, nie wiedzieć…
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
15. Kobieta generał.
Kobieta generał. Emisja w TVP2. Realizacja Wojciech Barczak
Z okazji 100. rocznicy urodzin gen Elżbiety Zawadzkiej, w kościele Garnizonowym została odsłonięta tablica pamiątkowa.
Elzbieta Zawacka
Kobieta Generał Brygady, jedna z dwóch w Wojsku Polskim. Elżbieta Zawacka, ps. "Zo", "Zelma", "Sulica" ur. 19 marca 1909 w Toruniu, zm. 10 stycznia 2009 kurierka Komendy Głównej Armii Krajowej, jedyna spośród 15 kobiet, która pomyślnie przeszła trening cichociemnych i która służyła w ich szeregach, emerytowana profesor doktor habilitowana Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, druga Polka w historii Wojska Polskiego awansowana na stopień generała brygady. Dama Orderu Orła Białego.
Pani generał „Zo” – jedyna cichociemna
http://www.rp.pl/artykul/9161,108764-Pani-general--Zo----jedyna-cichocie...
„Średniego wzrostu, blondynka o niebieskich oczach miała w sobie coś męskiego” – pisał o niej Jan Nowak-Jeziorański. Elżbieta Zawacka pseudonim Zo lub Zelma – kurierka Komendy Głównej AK i jedyna kobieta wśród cichociemnych obchodzi dziś 99. urodziny.
Jej przygoda z wojskiem zaczęła się jeszcze przed wojną, tuż po ukończeniu studiów matematycznych, kiedy nie tylko pracowała jako nauczycielka, ale też udzielała się społecznie jako instruktor Przysposobienia Wojskowego Kobiet. Brała udział w kampanii wrześniowej, a w czasie okupacji wstąpiła do Służby Zwycięstwu Polski, by pod koniec 1940 roku otrzymać przydział do Wydziału Łączności Zagranicznej Komendy Głównej AK. „Nawet w konspiracji, gdzie panuje anonimość, »Zo« stała się postacią legendarną (...) Uchodziła za człowieka ostrego i wymagającego od innych, ale najbardziej od samej siebie. Jej oddanie służbie graniczyło z fanatyzmem” – pisał w swej książce „Kurier z Warszawy” Nowak-Jeziorański.
Podczas wojny ponad 100 razy przekraczała granice III Rzeszy, przewożąc tajne dokumenty i informacje. Wyskakiwała z jadącego pociągu w ucieczce przed gestapo, podróżowała ukryta w zbiorniku wodnym lokomotywy, przedzierała się przez śniegi Pirenejów. Jednak swój najsłynniejszy rajd odbyła w 1943 roku jako emisariuszka gen. Stefana Grota-Roweckiego: przez Niemcy, Austrię, Francję, Hiszpanię i Gibraltar do sztabu gen. Sikorskiego w Londynie. Mikrofilmy zawierające poufne maszynopisy przewoziła wtedy w zapalniczce i w kluczach.
W czasie pobytu w Londynie skutecznie zabiegała o możliwość mianowania kobiet żołnierzy na stopnie oficerskie. Do okupowanego kraju wróciła 10 września 1943 r. zrzucona na spadochronie jako – jedyna w historii – kobieta cichociemna. Uczestniczyła w powstaniu warszawskim, dosłużyła się najpierw stopnia kapitana, a potem majora Wojska Polskiego.
Po wojnie działała w antykomunistycznej organizacji Wolność i Niezawisłość, za co na początku lat 50. została aresztowana przez UB. Pod zarzutem szpiegostwa przesiedziała w więzieniu cztery lata. Po 1989 roku otrzymała wszystkie chyba najważniejsze państwowe odznaczenia, w tym Order Orła Białego. Przed rokiem, jako druga kobieta w historii Wojska Polskiego, została awansowana przez prezydenta Kaczyńskiego na stopień generała brygady. Dziś Elżbieta Zawacka mieszka w Toruniu. Jej wspomnienia zostały nagrane przez Muzeum Powstania Warszawskiego, gdzie także można ich wysłuchać.
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
16. dopóki pamięć trwa...
Konferencja naukowa „Represje komunistyczne
wobec Polek zaangażowanych w działalność niepodległościową w latach
1939-1956” – Toruń, 14 listopada 2013
Fundacja
Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu oraz Instytut Pamięci Narodowej zapraszają
na 23. konferencję naukową „Represje komunistyczne wobec Polek zaangażowanych w
działalność niepodległościową w latach 1939–1956", organizowaną dla
uczczenia Święta Niepodległości.
Obrady odbędą się dnia 14 listopada
2013 r. w Sali Wielkiej Dworu Artusa w Toruniu (Rynek Staromiejski 6).
Serdecznie zapraszamy.
PROGRAM
9.00 –
Uroczyste złożenie kwiatów na grobie śp. gen. Elżbiety Zawackiej (cmentarz św.
Jerzego, ul. Gałczyńskiego)
9.30 –
Otwarcie sesji – senator Jan Wyrowiński (Przewodniczący Rady Fundacji Generał
Elżbiety Zawackiej)
9.40–11.40
– Referaty i komunikaty – obradom przewodniczą: dr hab. Mirosław Golon (UMK
Toruń/IPN Gdańsk) i Katarzyna Minczykowska (FGEZ/UMK Toruń)
Weber („Rzeczpospolita", „Infor", „Rytm", Warszawa) – Emilia Malessa
„Mira" „Pani Maria" (1909 – 1949). Wybawieniem jest śmierć
11.40–12.00
– Przerwa kawowa
12.00–14.30
– Referaty i komunikaty
Piątek (Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Warszawa), dr Dominika
Siemińska (FGEZ Toruń) – Polki – ofiary represji komunistycznych na
ukraińskiej liście katyńskiej w świetle źródeł archiwalnych i
archeologicznych
14.30–14.50
– dyskusja
14.50–15.50
– przerwa
15.50–17.50
– Referaty i komunikaty
Zdzisław Jeziorski (Uniwersytet Medyczny Łódź) – Represje komunistyczne
wobec żeńskiego konspiracyjnego personelu medycznego w latach wojny i po
wojnie
Marek Jedynak (IPN Kielce) – Represje wobec kobiet współdziałających z
poakowskimi oddziałami Mariana Sowy „Marynarza" i Aleksandra Życińskiego
„Wilczura"
wobec kobiet działających w Inspektoracie IV Narodowego Zjednoczenia
Wojskowego w Sandomierzu
17.50–18.20
– dyskusja i podsumowanie obrad
Załączniki do strony
Rozmiar pliku: 2.1 MB
http://ipn.gov.pl/aktualnosci/2013/gdansk/konferencja-naukowa-represje-k...
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
17. Inicjatywa Obywatelska- Park
w angielskiej wsi Tempsford, w hrabstwie Bedfordshire książę Charles
odsłonił pomnik upamiętniający kobiety działające w tajnych służbach.
Wśród nazwisk tam umieszczonych znalazła się Polka, cichociemna, gen.
bryg. prof. Elżbieta Zawacka.
Cześć Jej Pamięci!
Prince
Charles has unveiled a monument to female secret agents of WWII this
week -- and one of those secret agents is Poland's legendary Elżbieta
Zawacka.
Hers is the last name on the
alphabetical list memorialized on the monument; her nom de guerre was
"Zo." A university professor and scouts instructor, she became a special
agent and freedom fighter during World War II; as a Brigadier General
of the Polish Army, she was the only female in the Cichociemni -- an
elite special forces Polish paratrooper brigade.
Here's how she (and other female special agents) are described in
“Station 43—Audley End House and SOE’s Polish Section" by Ian Valentine:
“Trained by SOE at Station 43, she [‘Zo’] was the only woman to
parachute back into Poland… Zawacka jumped into Poland, aged 34, on 9
September 1943... Under arduous conditions she and other couriers
carried information intended for the Polish Commander-in-Chief in
London. The information they carried was incredible in its diversity and
included intelligence concerning U-boats in the Baltic, German troop
movements, V-1 jets and V-2 rockets, Auschwitz, photographs for forged
documents, escape routes, German industry, munitions factories, sabotage
information and plans of enemy aircraft and armour, the Jewish
ghettoes, cooperation with the Resistance in Hungary and Germany,
extermination of Poles and Jews, particularly in the parts annexed by
the Reich.”
PHOTOS:
Left: Prince Charles at the monument Dedication Ceremony in Tempsford,
Bedfordshire, Dec. 3, 2013;
Right: Brig. Gen. Elżbieta Zawacka, "Zo," Polish Home Army + Cichociemni
legend
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
18. W Toruniu otwarto nowy most
W Toruniu otwarto nowy most drogowy przez Wisłę
Przeprawa długości 540 m nosi imię gen. Elżbiety Zawackiej, legendarnej
kurierki AK i jedynej kobiety "cichociemnej".
Największy most łukowy w Polsce już otwarty
Zawackiej, legendarnej kurierki AK, jedynej "cichociemnej".
zobacz więcej »
M.Matuszak/Nasz Dziennik
Most im. gen. Elżbiety Zawackiej w Toruniu
Nowy most drogowy przez Wisłę otwarto w
Toruniu. Przeprawa długości 540 m nosi imię gen. Elżbiety Zawackiej,
legendarnej kurierki AK i jedynej kobiety cichociemnej.
Prezydent Torunia Michał Zaleski podkreślił, że nowy most nie tylko
zmienia ruch drogowy w mieście, ale też otwiera drogę do rozwoju
inwestycyjnego lewobrzeżnej części Torunia.
W czasie uroczystości otwarcia mostu, na jednym z jego przęseł odsłonięto płaskorzeźbę przedstawiającą gen. Zawacką.
– Chciałbym złożyć podziękowanie za wybór tak ważnej patronki. Jestem
przekonany, że jest to wyraz szacunku dla jednej z najbardziej
niezwykłych mieszkanek Torunia. Jest to także wybór wartości, które
towarzyszyły pani generał, wartości, którym świadczyła całym swoim
życiem, począwszy od pracy dydaktycznej i społecznej w II
Rzeczypospolitej, służby w konspiracji wojennej i powojennej, poprzez
postawę w czasie prześladowań, pracę dydaktyczną, zaangażowanie w
"Solidarność" i niezwykłą aktywność społeczną już w III Rzeczpospolitej –
powiedział prezes IPN Łukasz Kamiński.
Stalowy most ma dwa przęsła łukowe po 270 m długości każde, wsparte
na jednej podporze na środku rzeki. Przeprawa o szerokości 30 m ma dwie
jezdnie, każda ma dwa pasy ruchu. Z jednej strony mostu zbudowano
chodnik dla pieszych, a z drugiej – ścieżkę rowerową. Cała trasa mostowa
wraz z dojazdami ma 4,1 km długości.
W trakcie budowy najbardziej skomplikowaną operacją był transport z
brzegu przęseł łukowych, z których każdy ma 270 m długości, 50 m
wysokości i waży 2,75 tys. t.
Stalowe łuki, wsparte na wieżach montażowych znajdujących się na
dwóch barkach, były po kolei transportowane z przybrzeżnych doków w
pobliże podpór przęseł mostu, które znajdują się na brzegu i na
sztucznej wyspie na środku rzeki. Skomplikowana operacja była prowadzona
z wielką precyzją i bardzo powoli, aby nie doszło do przewrócenia się
potężnej konstrukcji. W następnym etapie łuki montowano na przęsłach.
Najpierw konstrukcje podnoszono przy pomocy urządzeń hydraulicznych na
wysokość kilkunastu metrów i potem osadzono w gniazdach podpór.
Budowa mostu rozpoczęła się w listopadzie 2010 r. Początkowo
inwestycja miała zostać zakończona 4 lipca 2013 r., ale ze względu na
niesprzyjające warunki atmosferyczne i niski stan wody w trakcie budowy
wydłużono okres realizacji przedsięwzięcia.
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
19. Cześć Jej pamięci !
Jedna z najdzielniejszych Polek Elżbieta Zawacka zmarła 5 lat temu - 10 stycznia 2009 roku.
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
20. Towarzystwo Torunium im.
prof. Elżbieta Zawacka będzie miała swój pomnik. Zawiązał się Komitet
Honorowy budowy postumentu, planowana jest zbiórka funduszy. Odsłonięcie
prawdopodobnie we wrześniu br.
Odsłonięcie pomnika gen. Elżbiety Zawackiej podczas obchodów Dnia Polskiego Państwa Podziemnego w Toruniu – 26 września 2014
W przeddzień głównych uroczystości 75. rocznicy powołania Polskiego Państwa Podziemnego w Toruniu stanął pomnik Profesor Elżbiety Zawackiej (1909–2009) – pierwszego Kustosza Pamięci Narodowej (tytuł ten otrzymała w 2002 r.).
Pomnik
stanął na toruńskim Starym Mieście przed siedzibą Fundacji Generał
Elżbiety Zawackiej – Pomorskiego Muzeum Armii Krajowej i Wojskowej
Służby Kobiet, przy ul. Podmurnej 93, a z inicjatorów i organizatorów
jego budowy wymienić należy Prezes Fundacji Dorotę Zawacką-Wakarecy oraz
Wiceprezes dr Katarzynę Minczykowską-Targowską.
Wśród
licznych uczestników w ceremonii odsłonięcia pomnika udział wzięli:
Wicemarszałek Senatu Jan Wyrowiński (który jest także przewodniczącym
Rady Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej i jednym z inicjatorów
upamiętnienia Pani Profesor), Prezydent Torunia Michał Zaleski,
Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki, Wojewoda
Kujawsko-Pomorski Ewa Mes, Przewodnicząca Sejmiku Województwa
Kujawsko-Pomorskiego Dorota Jakuta, a także przedstawiciele wojska,
duchowieństwa, samorządu i szkół toruńskich oraz wielu mieszkańców
miasta i regionu. Gośćmi specjalnymi uroczystości byli przyjaciele
Elżbiety Zawackiej, wśród nich Profesor Barbara Otwinowska
(Kustosz Pamięci Narodowej z roku 2006). List do zgromadzonych
skierował Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski, a
figurę poświęcił Jego Ekscelencja Ksiądz Biskup Józef Szamocki – biskup
pomocniczy diecezji toruńskiej.
Na
zakończenie uroczystości Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Łukasz
Kamiński podkreślił, że cele, jakie wyznaczała Profesor Zawacka,
pozostają dla nas zobowiązaniem. Wskazał, że „każdą przyszłość budujemy
na fundamencie, którym jest przeszłość". Prezes Kamiński, wspominając
działania IPN związane z rocznicą Polski Podziemnej, złożył Generał
Zawackiej symboliczny meldunek: „zadania wyznaczone przez Panią Profesor
zostały podjęte i są realizowane".
Uroczyste odsłonięcie pomnika prof. Elżbiety
Zawackiej. Od lewej: biskup Józef Szamocki, prezes IPN dr Łukasz
Kamiński, przewodnicząca Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego Dorota
Jakuta
Wicemarszałek Senatu Jan Wyrowiński, przewodniczący
Rady Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej, w swoim wystąpieniu
podkreślił, że działalność osób takich jak prof. Zawacka była inspiracją
dla działaczy opozycji demokratycznej
Jednym z gości specjalnych ceremonii była prof. Barbara Otwinowska, Kustosz Pamięci Narodowej z 2006 r. (pierwsza z prawej)
Prezydent Torunia Michał Zaleski podziękował wszystkim, którzy przyczynili się do powstania pomnika
Prezes IPN dr Łukasz Kamiński podkreślił aktualność przesłania prof. Zawackiej
Nowy pomnik stanął przed siedzibą Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej na toruńskim Starym Mieście
Wszyscy uczestnicy ceremonii otrzymali broszurę
poświęconą prof. Zawackiej, wydaną przez Fundację Generał Elżbiety
Zawackiej i Instytut Pamięci Narodowej, a także przypinki ze znaczkiem
Polski Walczącej
http://ipn.gov.pl/aktualnosci/2014/centrala/odsloniecie-pomnika-gen.-elz...
Odsłonięcie pomnika gen. Elżbiety Zawackiej jest głównym akcentem 75. obchodów powstania Polskiego Państwa Podziemnego. Wielką patriotkę, oficer Armii Krajowej, jedyną kobietę wśród cichociemnych dwukrotnie odznaczoną Orderem Wojennym Virtuti Militari i Krzyżem Walecznym z Mieczami.
- Całe życie naszej kochanej "Zo" było służbą zwycięstwu Polski - mówił Jan Wyrowiński, wicemarszałek Senatu.
Autorem rzeźby jest toruński artysta Tadeusz Porębski.
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
21. Do Pani Maryli
Dnia 19 marca 2014 r., podczas obchodów 105. rocznicy urodzin Honorowej Obywatelki Torunia. Zawiązał się Komitet Honorowy budowy postumentu, planowana jest zbiórka funduszy na ten cel, a odsłonięcie jest planowane we wrześniu br. Warto przy tym wspomnieć, że upamiętnienie kobiet – żołnierek było życiową misją Elżbiety Zawackiej, która w 2007 r. z własnych funduszy wystawiła w Warszawie pomnik drugiej wielkiej bohaterce czasów wojny Marii Wittek, szefowej Wojskowej Służby Kobiet AK, pierwszej w polskiej historii generał brygady (druga jest właśnie prof. Elżbieta Zawacka; poinformowała o tym jej wieloletnia współpracownica i prezes Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej - Dorota Zawacka-Wakarecy
Uroczystości z okazji 105. rocznicy urodzin Honorowej Obywatelki Torunia tradycyjnie rozpoczęły się od złożenia kwiatów na jej grobie na cmentarzu św. Jerzego.
Sylwetkę zasłużonej torunianki przypomniała Katarzyna Minczykowska-Targowska z Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej na uroczystej sesji w Dworze Artusa.
Ukłony moje najniższe
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
22. Dębowiec: obchody 75.
Dębowiec: obchody 75. rocznicy pierwszego zrzutu Cichociemnych
W Dębowcu na Śląsku Cieszyńskim trwają obchody 75. rocznicy pierwszego zrzutu Cichociemnych na okupowane terytorium polskie.
W planach uroczystości
przewidziano złożenie wieńców przy głazie pamiątkowym, nabożeństwo
ekumeniczne, wystawę militariów i broni oraz inscenizację podjęcia
spadochroniarzy.
Prof. Wojciech Polak, historyk,
przypomina, że Cichociemni, czyli żołnierze polscy szkoleni w Wielkiej
Brytanii do zadań specjalnych, odegrali ogromną rolę w walce o
niepodległą Polskę.
Od 15 lutego 1941 r. do 26 grudnia 1944
r. odbyły się 82 loty, w czasie których przerzucono 316 Cichociemnych, w
tym jedną kobietę – Elżbietę Zawacką – oraz 28 kurierów Ministerstwa
Spraw Wewnętrznych.
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
23. Reportaż: “ZO” z życia gen.
Reportaż: “ZO” z życia gen. Elżbiety Zawackiej
Reportaż
opowiada historię generał Elżbiety Zawackiej. Jedynej kobiety
cichociemnej, generał brygady, która przeżyła prawie 100 lat. Zasłynęła z
misji mającej na celu przekazanie informacji o sytuacji w Polsce do
Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie w 1943 r., z której powróciła jako
cichociemna do Polski. Brała udział w Powstaniu Warszawskim, a po jego
upadku odbudowywała zerwaną łączność Kraju z Rządem Londyńskim. Po II
wojnie światowej krótko działała w Zrzeszeniu Wolność i Niezawisłość, a
następnie powróciła do pracy nauczycielskiej.
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
24. 112 lat temu przyszła na
112 lat temu przyszła na świat Elżbieta Zawacka „Zo”
IPN Gdańsk oddał hołd kurierce Armii Krajowej, jedynej kobiecie
wśród cichociemnych, uhonorowanej Nagrodą IPN Kustosz Pamięci Narodowej.
Delegacja IPN Gdańsk na czele z prof. Mirosławem Golonem 19
marca w Toruniu złożyła kwiaty na grobie oraz przy pomniku gen. Elżbiety
Zawackiej „Zo”.
W przeddzień 112. rocznicy urodzin bohaterki lat wojny i epoki
komunistycznej prof. Mirosław Golon uczestniczył w Radzie Fundacji
Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu, na której analizowano możliwości
działań w bieżącym roku.
Elżbieta Zawacka (1909–2009)
Urodziła się w 1909 r. w Toruniu. Po ukończeniu studiów na
Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu pracowała w szkołach
średnich i jednocześnie działała społecznie jako instruktorka
Przysposobienia Wojskowego Kobiet. W 1939 r. w Katowicach pełniła
funkcję komendantki Regionu Śląskiego PWK. We wrześniu 1939 r. była
żołnierzem Kobiecego Batalionu Pomocniczej Służby Wojskowej, walczącym w
obronie Lwowa. W październiku 1939 r. zaprzysiężona do Służby
Zwycięstwu Polski w Warszawie, pod pseudonimem „Zelma” organizowała na
Śląsku wojskową służbę kobiet oraz pełniła funkcję szefa łączności w
Komendzie Podokręgu SZP-ZWZ. Pod koniec 1940 r. została przeniesiona do
Warszawy jako kurierka KG ZWZ-AK pod pseud. „Zo”. Stała się prawdziwą
legendą kurierów w okupowanej Europie. Była organizatorką szlaków
zachodnich KG. W latach 1939–1945, posługując się fałszywymi
dokumentami, ponad sto razy przekraczała granice, przenosząc wiadomości i
meldunki. Pełniła funkcję zastępcy szefa „Zagrody" – Działu Łączności
Zagranicznej Oddziału V Sztabu Komendy Głównej AK. W lutym 1943 r. jako
emisariuszka Komendanta Głównego AK wyruszyła przez Niemcy, Francję,
Andorę, Hiszpanię i Gibraltar do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Na
własną prośbę powróciła do kraju, skacząc na spadochronie na teren
okupowanej Polski 10 września 1943 r. Pracowała w szefostwie Wojskowej
Służby Kobiet KG AK. Po upadku powstania warszawskiego nadal działała w
służbie Państwa Podziemnego. Z Krakowa kierowała szlakami zachodnimi,
prowadzącymi do bazy szwajcarskiej.
Po zakończeniu wojny włączyła się w struktury konspiracji
antykomunistycznej w ramach organizacji Wolność i Niezawisłość.
Powróciła także do pracy pedagogicznej – ukończyła studium pedagogiki
społecznej i otworzyła przewód doktorski.
W 1951 r. została aresztowana przez UB. Była więziona (z
dziesięcioletnim wyrokiem) do 1955 r. W 1956 r. powróciła do pracy
naukowej i pedagogicznej. W 1965 r. uzyskała doktorat nauk
humanistycznych, a 1973 r. – habilitację. W rodzinnym Toruniu podjęła
pracę w Instytucie Pedagogiki na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika.
Równocześnie gromadziła materiały do dziejów Armii Krajowej, działała w
środowisku kombatantów AK. Była współinicjatorką powstania Światowego
Związku Żołnierzy AK. Na skutek represji SB, w wyniku których m.in.
zlikwidowano kierowany przez nią Zakład Andragogiki, odeszła z pracy na
uniwersytecie.
W latach osiemdziesiątych była związana ze środowiskiem „Solidarności". W
1987 r. doprowadziła do powstania Klubu Historycznego, działającego
przy Zrzeszeniu Kaszubsko-Pomorskim w Toruniu.
Była inicjatorką powołania do życia w 1990 r. Fundacji Archiwum
Pomorskie Armii Krajowej. Fundacja gromadzi dokumenty i relacje,
organizuje konferencje, zjazdy naukowe i wydaje liczne publikacje
dokumentujące udział Pomorzan w walce o niepodległość oraz dzieje
wojennej służby kobiet.
Od czerwca 1993 r. do czerwca 1998 r. prof. Elżbieta Zawacka była
członkiem Odnowionej Kapituły Krzyża Orderu Virtuti Militari. W grudniu
1995 r. decyzją Prezydenta RP Lecha Wałęsy została odznaczona Orderem
Orła Białego. Była także odznaczona Krzyżem Orderu Virtuti Militari i
pięciokrotnie Krzyżem Walecznych. Prof. Elżbieta Zawacka posiadała
tytuł honorowego obywatela Torunia.
Zmarła 10 stycznia 2009 r. w Toruniu.
https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/140633,112-lat-temu-przyszla-na-swiat-...
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl