J. Mackiewicz "Tylko prawda jest ciekawa" (Piotr Szubarczyk)

Dziś mija rocznica śmierci Józefa Mackiewicza. Za portalem "Wolna Polska" kilka słów o nim...

(źródło: Piotr Szubarczyk - http://wolnapolska.pl/index.php/item/31-stycznia-1985.html?category_id=1)

-------

Był najwybitniejszym polskim pisarzem politycznym XX wieku, najlepszym, najprzenikliwszym znawcą systemu komunistycznego typu sowieckiego. Chyba najgłębiej ze wszystkich Polaków zrozumiał okrucieństwo zbrodni katyńskiej, zapisał na jej temat najważniejsze do dziś uwagi. Uważał, że zbrodnia jest istotą bolszewizmu, metodą sprawowania władzy w tym systemie. Szczerze nienawidził komunizmu. Napisał kiedyś, że z komunistami nie można rozmawiać, ich trzeba zabijać… Miał zresztą szczególny dar nazywania rzeczy po imieniu, czasem bardzo dosadnie; tak, by zapamiętać. O różnicy między okupacją niemiecką a sowiecką mówił: Okupacja niemiecka czyniła z nas bohaterów. Okupacja sowiecka robiła z nas g…

Za życiową dewizę Józefa Mackiewicza (*2 IV 1902 †31 I 1985) uważa się tak dobrze znane dziś słowa: Tylko prawda jest ciekawa…

Tę dewizę przyjęli fundatorzy i animatorzy Nagrody im. Józefa Mackiewicza – najważniejszej i najwartościowszej nagrody historycznej i literackiej w Polsce. Jedynej liczącej się w skali kraju nagrody, na której przyznawanie nie mają wpływu kręgi postsowieckie i libertyńskie.

Jednoznaczny stosunek Mackiewicza do komunizmu i jego dziedzictwa sprawia, że współczesna „inteligencja” w Polsce, zafascynowana dziedzictwem „egzystencjalnych” nieudaczników i pozerów z Zachodu, zachwyconych ongi sowieckim imperium i jego zbrodniczą ideologią, nie czyta Mackiewicza. To nie jest trendy w „Europie”. Powiedzmy sobie szczerze: inteligent z Polski, po tym co Polacy w XX wieku przeżyli, nie zainteresowany genialnymi wiwisekcjami wileńskiego pisarza, jest zwykłym ciemniakiem, skazanym na Gazetę Wyborczą i jej medialne przybudówki. Na nic więcej zresztą nie zasługuje…

Czytajmy dzieła Mackiewicza, mimo przeszkód, jakie towarzyszą im na polskim rynku księgarskim, spowodowanych ludzką chciwością. Czytajmy dzieła laureatów Nagrody im. Mackiewicza. To minimum dla Polaka, który uważa się za człowieka wykształconego i świadomego tego, w jakim świecie żyje.

Wybrane dzieła Mackiewicza, godne szczególnej uwagi: Prawda w oczy nie kole (1942), Optymizm nie zastąpi nam Polski (1944), Katyn – Ungesuehntes Verbrechen (1949), Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów (z przedmową gen. W. Andersa, bez nazwiska autora na okładce, Londyn 1948), The Katyn Wood Murders (1951), Il massacro della foresta di Katyn (1954), powieść Droga donikąd (1955), powieść Kontra (1957), powieść Sprawa pułkownika Miasojedowa (1962), zbiór opowiadań Pod każdym niebem (1964), powieść Lewa wolna (1965), powieść Nie trzeba głośno mówić (1969), Katyń. Zbrodnia bez sądu i kary (1997), Listy, opracowania, wspomnienia (2009), Sprawa mordu katyńskiego. Ta książka była pierwsza (2009).

(...)

"Nie są to trupy anonimowe. Tu leży armia. Można by zaryzykować określenie kwiat armii, oficerowie bojowi, niektórzy z trzech uprzednio przewalczonych wojen. To jednak, co najbardziej nęka wyobraźnię, to indywidualność morderstwa, zwielokrotniona w tej potwornej masie. Bo to nie jest masowe zagazowanie ani ścięcie seriami karabinów maszynowych, gdzie w ciągu minuty czy sekund przestają żyć setki. Tu przeciwnie, każdy umierał długie minuty, każdy zastrzelony był indywidualnie, każdy czekał swojej kolejki, każdy wleczony był nad brzeg grobu; tysiąc za tysiącem… (Widziałem na własne oczy, 1943)".

Jan Zieliński o Józefie Mackiewiczu (Warszawa 2002):

Józef Mackiewicz budzi emocje. Niektórzy uważają go za jednego z największych polskich prozaików XX wieku, inni za zdrajcę i kolaboranta.

Był i jest niewygodny. Przez swój bezkompromisowy antykomunizm, przez ostry język, przez przywiązanie do prawdy.

Był i jest potrzebny. Jego zwolennicy cenią go za to samo: za antykomunizm, za ostry język, za przywiązanie do prawdy.

Jest znany i zapoznany zarazem. Był, jak wynika z bibliografii druków podziemnych, pisarzem najczęściej wydawanym w tzw. „drugim obiegu”. Żadna jego książka nie trafiła jednak dotąd na listy lektur szkolnych. Umarł kilkanaście lat temu, a dyskusje wokół jego osoby do dziś budzą emocje. Polemiki na temat Mackiewicza zajmują całe strony poważnych polskich dzienników i tygodników, a zarazem, paradoksalnie, sensowny i wyważony o nim artykuł można znaleźć na stronie internetowej polskich skinheadów!

O żadnym innym polskim pisarzu współczesnym, może prócz Gombrowicza, nie napisano tylu książek. Jego dzieła zebrane ukazują się w Londynie, w wydawnictwie Niny Karsov, które swą nazwę zaczerpnęło od najbardziej znanej książki Mackiewicza Kontra.

Był zaprzeczeniem politycznej poprawności. W swych książkach stale kwestionował autorytety. Przed wojną w tomie reportaży Bunt rojstów piętnował zacieranie w imię polskiej racji stanu językowego, religijnego i kulturowego zróżnicowania kresów wschodnich. W czasie wojny w konspiracyjnych broszurach, a po wojnie w powieści Nie trzeba głośno mówić zarzucał władzom podziemnym, że poprzez wymianę informacji de facto współpracowały z Armią Czerwoną. W publicystyce przedwojennej krytyczny wobec ekspansji ekonomicznej Żydów, dał w latach 40. wstrząsające świadectwo tragedii Żydów wileńskich w Ponarach, ze współczuciem pisał o losie mieszkańców wileńskiego getta. Naoczny świadek ekshumacji grobów katyńskich, przyczynił się do rozpowszechnienia na całym świecie prawdy o tej zbrodni i o jej sprawcach. W książce Kontra przedstawił dramatyczny los kozaków, którzy zostali wydani przez aliantów Związkowi Sowieckiemu na niepewny los, często na śmierć. W latach 70. atakował Watykan i Kościół katolicki w Polsce za ugodową politykę w stosunku do komunizmu.

Był znakomitym prozaikiem. Jego powieści odznaczają się precyzją konstrukcji, sugestywnością szczegółu, żywością języka i świetnym osadzeniem w realiach geograficznych, historycznych i przyrodniczych. Do tradycji realizmu wnoszą nowoczesne traktowanie przestrzeni, płynnie łączą znaczące detale ze śmiałą wizją historiozoficzną.

Józef Mackiewicz nie przestaje zaskakiwać swych czytelników. Kolejne tomy londyńskiej edycji Dzieł przynoszą nowe oblicza tego prozaika, reportera, pamiętnikarza i pisarza politycznego. 

---------

Pozdrawiam... z reflesyjną tęskonotą za takim bezkomromisowymi osobistościami w Polsce...