Polacy z Kazachstanu * koszmar.blox.pl

- Rzut kamieniem i już w Polsce. Ale co z tego!? Granica dla nas teraz zamknięta. Polska akceptowała nas, gdy mieszkaliśmy w Kazachstanie, teraz, gdy przyjechaliśmy do Kaliningradu, już nas nie chce – opowiadają mieszkańcy Obwodu Kaliningradzkiego.  

- Większość z nas zna Polskę tylko z opowiadań rodziców i dziadków– mówi prezes organizacji Polaków. - Ale myśmy Polską żyli od urodzenia. Naszym dzieciom Polska się śniła. Mówiło się: „dobrze, jak w Polsce,” „pięknie, jak w Polsce”. Całe rodziny przyjeżdżały wszystkie z ta sama myślą, żeby do Polski się dostać. Teraz wzdłuż granicy znajdziecie masę polskich osiedli. I co? Polska już nas nie chce. 

Problem dla mnie zupełnie nowy. Otwieram szeroko oczy, oglądam dokumenty. Wokół mnie zebrał się już spory tłum Polaków, którzy tu przyjechali z Kazachstanu. Mają w Oziersku swój ośrodek, do którego zjeżdżają w niedzielę z dziećmi z całej okolicy. To miejsce nazywają: „Nasza Polska”  

- My głupio wymyślili – mówią - że skoro Polska na rzut kamieniem, to i dla człowieka nie żaden problem. A tu polskie władze już z nami gadać nie chcą. My tu już nie „Polacy z Kazachstanu”. Czekamy, błagamy i nic. 

- Przecież przyjechaliście z Kazachstanu... – zaczynam.

- To się dla polskich przepisów nie liczy. Dla urzędu, my już nie „Polacy z Kazachstanu”. Teraz my w innej kategorii. Najgorzej z dziećmi. I po co my wychowywali dzieci w takiej miłości dla Polski?

 Jak to, po co?! - oburzam się:

A no, tak to. Przychodzą ze szkoły ogłupiałe: - Tata – mówią - jak to jest? Na nas w szkole wołają ‘wy Kazachy’. Nawet pani tak mówi. Dlaczego? Przecież my tam byli Polaki. My się chwalili, że my Polaki. - Żona wychodzi, żeby przy dzieciakach nie beczeć, ja odwracam się do ściany, bo też mi się łzy cisną. A córka płacze, biegnie za żoną i woła: Mamo, mamo, powiedz czy my już teraz nie Polacy?!

Po powrocie pukam do różnych drzwi. Na próżno – Oni teraz w innej kategorii – słyszę -przepis już ich nie dotyczy. Przepis to jak granitowa skała, myślę. Stworzony przez roboty dla robotów, czy dla czujących, myślących ludzi? Od czego jest człowiek? Przepis jest bezduszny, czy człowiek też musi być bezduszny? Czym ci ludzie zasłużyli sobie na takie traktowanie po tylu latach tęsknoty za Polską? Czy mam tym dzieciakom powiedzieć, że tak jest dlatego, że w Polsce - wyśnionej, wymarzonej ich Polsce - nikogo ich los nie obchodzi?

Widzę, że to nie nieporozumienie, że to biurokratyczna patologia:

- Skąd siostry biorą fundusze na pomoc bezdomnym? – pytam odwiedzając bez zapowiedzi siostry nazaretanki w Grodnie (Białoruś). Popatrzyły na mnie z uśmiechem:

- W momencie, gdy pani pukała do furty, modliłyśmy się, aby Pan zesłał nam wsparcie. I zesłał. Jutro miałyśmy ogłosić, że stołówkę czasowo zamykamy. Donacja od Polonii kanadyjskiej znów starczy na jakiś czas. Codziennie przychodzi kilkanaścioro dzieci; staramy się dać każdemu przynajmniej jeden gorący posiłek.

W baszcie kościoła siostry zorganizowały pracownię malarską. Wchodzę na górne piętro po wąskiej drabinie i ze zdziwieniem patrzę na piękne freski wymalowane na szklanych naczyniach. Nie chce mi się wierzyć, że to po prostu różnego kształtu butelki po alkoholu.

- Flaszkę da się przerobić – odzywa się niespodzianie mały chłopiec zajęty układaniem na półkach.

- Nie tylko, że dzieci mają teraz co robić i nie wracają po obiedzie na ulicę, – mówi towarzysząca mi siostra, gdy znalazłyśmy się znów na dole - ale podczas tych zajęć niejedno dziecko odreagowuje stres, jaki w rodzinach alkoholików powoduje sam widok flaszki. Tego chłopca ściągnęłyśmy kiedyś z murów zrujnowanej kamienicy. Biegał po nich i krzyczał, że zabije się, jeśli matka nie przestanie pić. Stałam na dole, a on wysoko na murze; trzeba było krzyczeć, żeby usłyszał. Długo to trwało, aż wreszcie zszedł. Teraz przesiaduje tu całymi dniami.

W Mamonowie (obwód Kaliningradzki) jestem u sióstr św. Katarzyny, które założyły tu dom dla dzieci ulicy. Dziękują za każdy grosz złożony na wyżywienie, leczenie i odzież. Ale są też inne kłopoty.

- Wiele dzieci tak bardzo przywykło do życia na ulicy – słyszę - że niektóre z trudem akceptują normalne warunki. Najbardziej buntują się, kiedy przychodzi pora mycia, nie mówiąc już o nauce. Nikt ich siłą nie zatrzymuje. Same decydują. Niektóre odchodzą, ale często po jakimś czasie wracają do nas.

Spostrzegam kilkunastoletnią dziewczynkę, która wydaje się odstawać od reszty.

- Kasia ma za sobą długą, tragiczną historię – mówi siostra. - Już jako kilkuletnie dziecko była zmuszana do zarabiania prostytucją na narkotyki i alkohol dla rodziców. Szereg razy uciekała; zawsze ją znaleźli, zbili i znów wysłali na zarobek. Jest tu jeszcze jej młodsza siostra, również bardzo ładna, ale ta przeszła we wczesnym dzieciństwie tyle urazów czaszki, że nie jest normalna.

- A Kasia? Jaka jest teraz? – pytam.

- Jest bardzo pomocna, chociaż w zabawach nie bierze udziału. Natomiast z dziewczynkami, które mają za sobą podobne przejścia łatwiej nawiązuje kontakt, niż my. Zajmuje się nimi z całym sercem i pomaga im dojść do równowagi.

- A sama, jak się tu znalazła?

- Podczas bójki w domu, matka po pijanemu zabiła ojca. Wtedy matkę aresztowano, a dziewczynki przywieziono do nas. Teraz Kasia ma już trzynaście lat.

- I co będzie dalej?

Dopiero po chwili słyszę odpowiedź:

- Mamy obowiązek czytania listów przychodzących do dzieci. Pokażę pani ostatni, jaki właśnie nadszedł z więzienia.

Matka pisze do córki, aby przysłała jej farbę do włosów i lakier do paznokci: „Odrosty fatalnie wyglądają, a paznokcie mam od dawna nielakierowane. Musisz postarać się o pieniądze, kupić i przesłać mi to jak najprędzej.” Żadnej troski, serdeczności. Nic.

Długo obie milczymy.

- Matka za pięć lat opuszcza więzienie – mówi siostra.

- I co wtedy?

- Wtedy Kasia będzie już pełnoletnia i musi sama zadecydować. To, co zrobi, będzie zależało od tego, ile zrozumiała i przemyślała, czego się nauczyła będąc u nas, no i ile znajdzie w sobie siły, aby pójść właściwą drogą. My możemy tylko radzić.

Tragiczna historia Kasi bardzo mnie poruszyła. Ale dopiero teraz, w zestawieniu z nachalną, agresywną polityką polskich aktywistów grupy „pro-life” (por.: „Podwójnie skrzywdzone”), mogę docenić głęboką mądrość sióstr św. Katarzyny z Mamonowa.

Co roku biorę udział we wstępnych badaniach tych dzieci. Stan ich zdrowia w znacznym stopniu odzwierciedla poziom opieki lekarskiej, jaką mają w sierocińcach. Regułą jest fatalny stan jamy ustnej – zębów i migdałków. Urazy czaszki, to problemy jeszcze bardziej brzemienne w skutkach. Znaczna ich część pochodzi niestety już z okresu przebywania dziecka w sierocińcu, pierwsze blizny i zniekształcenia - to przeważnie ślady przemocy w rodzinie lub skutki życia na ulicy.

U kilkunastoletniego Grzegorza rzuca się w oczy asymetria twarzy. Dwie „wychowawczynie”, które przyjechały z dziećmi i pobyt w Polsce traktują jak własne wakacje, są zdziwione, gdy je pytam, od jak dawna tak jest. Przyglądają się chłopcu, jakby widziały go po raz pierwszy i po krótkiej naradzie między sobą konkludują:

- Widocznie był taki krzywy od zawsze, bo by się zauważyło.

Daleka jestem od dawania wiary „by się zauważyło”. Chłopiec milczy. Zdążyłam się już przyzwyczaić, że wychowankowie domu dziecka nie wypowiadają swojego zdania w obecności swych „opiekunów”. Podczas badania wyczuwam twardy, przylegający do żuchwy guz wielkości dużej śliwki, tkliwy na dotyk.

- Jak to było? – pytam, gdy zostajemy sami.

- To tak urosło wtedy, gdy mnie bolał ząb.

Zaglądam do jamy ustnej. Z dziąsła nad guzem sterczą resztki korony zębowej, dalej widać głęboką próchnicę korzenia. Inne zęby pozostawiają wiele do życzenia.

- Teraz już sam nie boli – mówi chłopiec – tylko jak dotknę.

- Byłeś u dentysty?

- Nie.

- Chyba długo cię bolał.

- Długo. Zaczęło się w Boże Narodzenie, a jeszcze na Wielkanoc bolało.

- Powiedziałeś pani?

- Tak.

- I co?

- Jeszcze bardziej się gniewała.

- Za co się gniewała?

- Że nie uważam na lekcjach i że się kręcę. Powiedziała, że to wymówka, że zmyślam z tym zębem. Potem cała klasa się ze mnie śmiała?

- Jest u was na miejscu gabinet lekarski?

- Jest. Tam siedzi lekarka i jej pomoc.

- Poszedłeś?

- Nie. Idzie się, jak pani pośle, albo jak się krew leje. Mnie się nie lała. Jak się pójdzie bez tego, to krzyczą.

Jedziemy na badania radiologiczne, do dentysty i chirurga. Zabiegu nie można wykonać; na to trzeba zgody „opiekunów”. Formalnie opiekę sprawują rodzice chłopca, którzy „gdzieś są.” Szukaniem ich nikt się teraz nie zajmie. To, że pozostało ukryte ognisko, nikogo nie obchodzi: „Nie ma nagłej potrzeby, by się zauważyło, krew się nie leje, gorączki nie ma, samo nie boli.”

Tak oto wygląda w tym sierocińcu opieka nad dzieckiem i jego kontakt z tzw. wychowawcą. To tylko jeden z przykładów. Dziecko sieroce, to przede wszystkim dziecko samotne. Stosowana przez niektóre organizacje nazwa „dzieci niczyje” nie ma pokrycia w faktach, gdy przychodzi do działań formalnych. Samotność – to najbardziej odczuwalna przez te dzieci rzeczywistość. W ich życiu miłość jest rzadkim gościem.

Każdy zna ból zęba; trudno go znieść, gdy trwa kilka godzin. To dziecko cierpiało kilka miesięcy, bez środków znieczulających. Ból i uczucie bezradności. Znikąd pomocy. Badając chłopca pomyślałam z goryczą, że gdyby w tym sierocińcu miejsce „wychowawców” zajęły wielofunkcyjne roboty nastawione operacyjnie na opiekę nad dziećmi, skargi dziecka nie pozostałyby bez odpowiedzi.

A miłość? Miłości, którą może dać człowiek i tak tam nie ma. Nie tylko tam jej nie ma, ale i tu w Polsce dla chorych polskich dzieci ze Wschodu nie ma miejsca. Za pieniądze polskiego Senatu rozwija się na Wschodzie działalność zespołów folklorystycznych, wznosi pomniki, pamiątkowe obeliski, krzyże, okazałe domy polskie, które potem trudno utrzymać i stawia piękne szkoły o marmurowych wykładzinach, ogrodzone eleganckimi drogimi parkanami. Muszą ładnie wyglądać, bo buduje je Wspólnota Polska dla braci Polaków na Wschodzie. Chodzą do tych szkół bose polskie dzieci, często chore i głodne, zimą na zmianę z rodzeństwem dzieląc się obuwiem. Czasami żywią je polskie siostry zakonne dosłownie odejmując sobie od ust. I nikt mi nie powie, że to nieprawda, bo byłam, widziałam, leczyłam te dzieci, żywiłam je i odziewałam płacąc za wszystko pieniędzmi otrzymanymi nie od Wspólnoty Polskiej (nie przeczę, prosiłam), ale zebranymi w Kanadzie wśród Polonii kanadyjskiej.

Tymczasem na wakacje do Polski przyjeżdżają ze Wschodu dzieci starannie wyselekcjonowane. Wybierają je organizacje polonijne, szkoły, albo ksiądz zabierze ze sobą ministrantów na wycieczkę do Polski. Na chore dzieci nie ma miejsca ani w szpitalach ani w sercach tych, od których zależy rozdział pieniędzy przeznaczanych co roku z budżetu państwa na „pomoc rodakom na Wschodzie”.