Glodowa zima w Holandii

Holandia to kraj od dawna zamozny i nie wadzacy nikomu. Jednak  pod koniec  II wojny swiatowej miala dwa razy okazje, by dotarl do niej glod. Glod tak powazny, ze tysiace ludzie umarlo.  Jedna z tych okazji zakonczyla sie pomyslnie, druga - tragicznie. Zalezalo to od  wojsk przebywajacych na jej terenie.

Po inwazji Aliantow w Normandii w dniu 6 czerwca 1944 r., szybkim powiekszaniu sil inwazyjnych i  nieumiejetnosci poradzenia sobie z nimi przez Niemcow nadszedl czas wypierania ich wojsk najpierw z terenow  Francji, pozniej Belgii i Holandii. We wrzesniu 1944 r. zostaly wyzwolone  tereny: Flandrii, Zelandii i Brabancji. Czesc  miast, na czele z Breda,  zostala wyzwolona przez polska 1 Dywizje Pancerna dowodzona przez Gen.S.Maczka. Takze we wrzesniu  wyzwolono mniejsze porty takie jak: Le Havre, Boulogne, Calais i Dunkierke. Pozniej dostrzezono slonia w pokoju, czyli bardzo duzy port belgijski Antwerpie.   Jego mozliwosci przeladunkowe pozwolilyby na odciazenie  portu w Cherbourgu, w ktorym wyladowywano  sprzet i zaopatrzenie dla wojsk sprzymierzonych.Wprawdzie zdobyto go juz 4 IX 1944 r., ale problem polegal na tym, ze byl on polozony  dosc daleko od morza. Estuarium czy delta rzeki Skaldy ciagnela sie przez wiele kilometrow, a na samym koncu znajdowala sie wyspa Walcheren, z ktorej Niemcy zrobili  forteca.  Nigdzie w Normandii nie bylo takiego zageszczenia  ciezkiej artylerii i umocnien jak wlasnie tam. Jej zdobycie kosztowaloby zycie wielu zolnierzy  21 Grupy Armii dowodzona przez gen. Montgomery'ego.

Na bardzo dobry pomysl w sensie sztuki wojennej, a bardzo zly dla ludnosci cywilnej, wpadl  gen. Guy Simonds, najzdolniejszy z kanadyjskich dowodcow wyzszego szczebla. W okresie operacji wypierania Niemcow z "fortecy" byl on juz dowodca I Armii Kanadyjskiej. Udalo mu sie przekonac oficerow saperow i lotnictwa, ze  da sie dokonac wyrw w systemie walow szczelnie odgradzajacych  teren wyspy od morza. Znajdowala sie ona bowiem ponizej poziomu morza. Najpierw, w dniu 3 X 1944 r., 243 ciezkie bombowce zrzucily 1 263 t. bomb, dzieki czemu przerwano waly na szerokosci 70 m. w okolicach Westkapelle (zachodnia czesc wyspy). Poziom trudnosci byl wysoki, gdyz waly znajdujace sie byly szeropkie na 100 m. i byly wysokie na 10 m. Zaraz potem  to samo udalo sie zrobic w miejscowosci Veere na wschodzie wyspy i Flushing na poludniu Welcheren. Nastepnie pozwolono by wyspa zostala zalana pozostawiajac jedynie kilka obszarow suchych. Linie lacznosci pomiedzy osrodkami obrony oraz dostawy amunicji zostaly przerwane.

Atak nastapil w dniu 1 XI. Glowna role odegrala 4.Special Service Brigade. W miejscowosci Flushing poddalo sie, czekajac w piwnicy, 600 zolnierzy niemieckich. W dniu 6 XI wyzwolono miejscowosc Middleburg. Tam dowdca poddajacych sie 2 000 Niemcow zazyczyl sobie defilady na ulicach miasteczka. Pozniej bylo juz mniej godnie, gdyz jencow pilnowalo jedynie 150 zolnierzy brytyjskich, a miejscowa ludnosc miala duza ochote odwdzieczenia sie Niemcom za lata okupacji.

Zalanie polderow oznaczalo zniweczenie trudu calych pokolen Holendrow wyrywajacych ziemie morzu. Jednakze po wojnie udalo sie szybko odbudowac waly i farmy z sadami. Dopoki to nie nastapilo ludnosc cywilna byla karmiona przez  Aliantow.

 Port w Antwerpii i droga do morza zostaly oczyszczone na dobre  w koncu listopada 1944 r. W dniu 28 XI  do portu wplynal konwoj zlozony z 18 statkow.

Inaczej bylo na terenach okupowanych przez Niemcow. Wojska sprzymierzonych  rwaly na wchod w kierunku Renu i tereny pn.-zach. Holandii nie mialy wiekszego znaczenia strategicznego. Na terenach na polnoc od rzek: Maas, Waal i Renu, a szczegolnie w duzych miastach, takich jak Amsterdam, Rotterdam, Haga i Utrecht zapanowal glod. Niemcy przerwali dostawy zywnosci, brakowalo opalu, pradu i gazu, a zima trafila sie bardzo surowa. Ratowano sie burakami cukrowymi i melasa, ale to bylo dalece niewystarczajace. Niemcy walczacy o przestrzen zyciowa, dazacy do zniewolenia Slowian uwazanych przez nich za rase nizsza nie mieli takich powodow ideologicznych  w stosunku do  spokojnej Holandii. Coz takiego im Holendrzy zrobili by ich zagladzac? Cos nienormalnego jest w Niemcach nazywanych w Polsce Szwabami.

Glodowa zima (hogewinter) trwala  od poczatku pazdziernika 1944 r. do 5 V 1945 r., kiedy to wyparto Niemcow. W kwietniu nieco pomogli Alianci dokonujac zrzutow zywnosci.

W sumie glodowalo 4.5 mln. ludzi. Zaglodzono 18-22 tys. ludzi. Do tego nalezy dodac oslabienie fizyczne tych, co przetrwali. Szczegolnie narazone byly dzieci, ktorych rozwoj ulegal oslabieniu i doznawaly zaburzen psychicznych.

Ponizej Niemcy w maju 1945 r. w Amsterdamie.