Bitwa pod Tannenbergiem (II)

Poczatek I wojny swiatowej byl dla Rosji dosc korzystny na ich Froncie Polnocno- zachodnim  na ich Froncie Polnocno-zachodnim dowodzonym przez gen. Zylinskiego. Najpierw zaskoczyli Niemcow swoja zdolnoscia mobilizacyjna, Niemcy liczyli, ze potrwa to z 6 tygodni, Rosjanie uwineli sie w dwa tygodnie. Rezultat kilku starc skladajacych sie na bitwe pod Gumbinnen, mimo koniecznosci odeslania na tyly dwoch pogruchotanych  dywizji, mozna uznac za zwycieski  dla Rosjan. Nie bylo tez powodu do biadolenia  z powodu zawodu jaki sprawily bedace w akcji dywizje kawalerii.

Rosyjska I Armia "Niemen" dowodzona przez gen. Rennenkampfa miala dosc komfortowa sytuacje. Niemcy wycofywali sie na zachod i moglo nawet wygladac na to, ze sa rozbici. Moglo sie wydawac, ze wystarczy ich stopniowe spychanie za Wisle. Prawda jest, ze taka decyzja rzeczywiscie zostala podjeta przez dowodztwo niemieckiej VIII Armii, jedynej armii niemieckiej dzialajacej na tamtych terenach. Tak wiec I Armia najpierw stanela w miejscu, a pozniej posuwala sie niespiesznie w kierunku zachodnim. Dowodca frontu przypominal o zadaniu obrocenia sie w kierunku poludniowo-zachodnim w celu spotkania sie z drugim ramieniem szczypiec, czyli II Armia "Narew" dowodzona przez gen.Samsonowa,dzieki czemu niemiecka VIII Armia dostalaby sie w okrazenie.

Natomiast gen. Samsonow byl stale ponaglany przez dowodztwo i traktowal wydane mu rozkazy powaznie, a nawet troche przedobrzyl. Mianowicie jak juz wszedl w stycznosc z przeciwnikiem, to wydal rozkaz ataku wprawdzie w kierunku polnocnym, ale z przesunieciem o kilkanascie kilometrow na zachod. Pewnie chcial miec pewnosc, ze wiecej ryb do worka zlowi.

Ani sztab I Armii, ani II-ej, a tym bardziej dowodztwo frontu nie mialo pojecia, ze cos bardzo zlego przez kilka dni sie dzialo. Ta zla okolicznoscia byla podroz pociagami pelnego niemieckiego korpusu plus jedna dywizja piechoty, w kierunku poludniowo-zachodnim, tuz przed nos II Armii. Co gorsza, wsluchujace sie w rozne zrodla informacje dowodztwo niemieckiej VIII Armii uznalo, ze armia gen. Rennenkapfa robi im niespodziewany prezent i z drzeniem serca wydalo rokaz oderwania sie od wojsk Rennenkampfa swoim dwom korpusom (gen.Mackensena i gen.von Belowa) i marszu na pomoc XX Korpusowi gen. Scholtza, na ktory niechybnie zwali sie potega calej Armii Narew. Korpusy te mialy przed soba dwa dni marszu po to by zblizyc sie do pola walki, a potem znowu kilometry, by wejsc w kontakt z przeciwnikiem. Zadania oslonowe przed marszem I Armii pozostawiono kawalerii.

Armia gen. Samsonowa zaatakowala szerokim frontem okolo 80 km. Pierwszy kontakt z przeciwnikiem  nawiazal dzielny XV Korpus gen. Martosa. Niemcy sie wycofywali i Rosjanie zajeli Neidenburg (Niedzica) i Soldau (Dzialdowo). Sukcves odniosly tez dwa inne korpusy atakujace na prawym skrzydle XV Korpusu - Korpus XIII dowodzony przez gen. Klujewa i Korpus VI dowodzony przez gen.Blagowieszczenskiego. Koncowki obu skrzydel stanowily dywizje kawalerii. To doprawdy za wiele jak na jeden niemiecki korpus.

Dzien 25 VIII 1914 r.  przyniosl dalszy atak sil rosyjskich ustawionych w kolejnosci od lewa (zachodu) do prawa (wschodu): Korpus XXIII, Korpus XV, Korpus XIII i Korpus VI. Jednakze na pole walki dotarl niemiecki I Korpus dowodzony przez nieobliczalnego gen. von Francois. Wlasciwie juz na wstepie, w czasie konfrontacji z rosyjskimi dywizjami Armii Niemen, pan general odmnowil wykonania rozkazow i kwalifikowal sie pod sad polowy, a ten zwykle wysylal niesubordynowanych zolnierzy przed pluton egzekucyjny.

Francois dostaje rozkaz ataku silami swego korpusu na Usdau (Uzdowo). Tego rozkazu nie chce wykonac do czasu, gdy dotrze artyleria korpusna i dywizyjna. Na to szefostwo w skladzie gen.Ludendorff (szef sztabu armii) i  gen Ludendorff (dowodca) przyjechalo samochodami do opornego generala i go opieprzono. General okazal sie recydywista i nie ugial sie,  bez artylerii natarcia nie bedzie i juz. Moze chociaz nastepnego dnia o swicie wreszcie Francois ruszy ...? 

W dniu 26 VIII dywizje gen.Francois  nie poszly do natarcia o swicie. Nawet nie w poludnie, co bylo kolejnym odwleczonym terminem. Niezle musieli sie wsciec Ludendorff  z  Hindenburgiem.

W dniu 26 VIII korpus gen Blagowieszczenskiego, ktory byl nieco oderwany od glownych sil mial pilnowac prawej flanki. Jednak dostal rozkaz marszu w kierunku centrum. No, ale minelo juz troche czasu i nadciagnely dwa korpusy, gen.Mackensena i gen. von Belowa. Jedna z rosyjskich dywizjii VI Korpusu ruszyla na Niemcow nie wiedzac, ze jest to caly korpus, zas druga trafila na drugi niemiecki korpus. Pozbawione lacznosci walczyly samotnie ponoszac kleske.  Kiedy nadciagnely korpusy armii gen. Rennenkampfa, ktore wreszcie skierowano na poludnie, zastaly tylko pobojowisko. Nigdy nie znalazly sie blizej niz w odleglosci kilkunastu kilometrow od najblizszych  jednostek niemieckich.Nie podaja co w tym czasie robily sasiednie dywizje kawalerii rosyjskiej. Moze pasly konie?

W centrum dwa dzielne korpusy XIII i XV wsparte jedna dywizja XXIII Korpusu ruszyly do przodu z zamiarem dotarcia do linii Allenstein (Olsztyn) - Osterode (Ostroda). Obrona niemiecka w postaci XX Korpusu zostala wzmocniona dywizja Landwehry oraz 3 Dywizja Rezerwowa dowodzona przez gen. von Morgena. Wlasnie przybyla pociagami z polnocnego-wschodu. Korpus Klujewa zajal Olsztyn, ale zostawil go po krotkiej okupacji i udal sie by wesprzec sasiedzki korpus Martosa. Liczono, ze wkrotce nadciagnie VI Korpus. Ten jednak byl wlasnie bity przez dwa korpusy niemieckie. Prawe skrzydlo rosyjskie zostalo zwiniete.

Korpus gen.Klujewa wsparl korpus gen.Martosa, gdyz  Niemcy zaatakowali skutecznie dywizje z XXIII Korpusu, ktora dala tyly odslaniajac lewe skrzydlo nacierajacych sil.

Artyleria dotarla w koncu do I Korpusu gen.Francois. Wczesnym rankiem 27 VIII zrobiono z niej uzytek. Tym razem ofiara padl rosyjski I Korpus dowodzony przez gen. Artamonowa. Byl on rozmieszczony w okolicach Uzdowa. Nawala artyleryjska byla tak silna, ze korpus dal tyly. No i co my tu mamy? Lewe skrzydlo zwiniete. W takiej sytuacji sily zasadnicze wojujace w centrum  biora d... w troki i sie wycofuja. W tym przypadku nie bylo to takie proste. Znow za sprawa gen. von Francois. Oficer ten juz po raz trzeci w ciagu kilku dni nie posluchal rozkazoe swoich przelozonych. Tym razem polecono mu uderzyc w kierunku wschodnim, ale z lekkim odchyleniem w lewo by odciazyc ciezko walczacy od kilku dni XX Korpus. Jednak dowodca I Korpusu zadecydowal by uderzac prosto w kierunku rownoleznikowym na wchod. Cel byl jasny, odciecie drogi odwrotu dwoch centralnych korpusow rosyjskich. I to sie udalo. Znow trudno bylo stawiac pod sad wojenny dzielnego generala.  Co wiecej, jeszcze tego samego roku gen. von Francois zostal mianowany dowodca VIII Armii.

Armia gen.Samsonowa zostala kompletnie rozbita. Sam dowodca popelnil samobojstwo. Zginelo okolo 30 tys. Rosjan, a ponad 92 tys. dostalo sie do niewoli. Nie podaja liczby rannych, ale zwykle jest ich trzy razy wiecej niz zabitych. Niemcy zagarneli tez prawie cala artylerie rosyjska, no i tabory. Strat niemieckie wyniosly okolo 13 tys. zabitych.

Dal mnie ciekawa sprtawa bylo zachowanie rosyjskiej kawalerii, ktora stanowili glownie kozacy.

Jakze byli dzielni plazujac cywili czy tlumiac Powstanie Styczniowe 1863 r. Tu, gdzie trzeba bylo walczyc przeciwko wyszkolonemu przeciwnikowi, posiali sie gdzies okolicy. A trzeba powiedziec, ze bylo ich 9 dywizji. Dla porowniana, rosyjska I Armia Konna dowodzona przez Budionnego skladala sie z 30 tys. zolnierzy stanowiacych 4 dywizje. Duzo zlego potrafila uczynic. Marszalek Jozef Pilsudski piszac o wojnie 1920 r. stwierdzil: "Ten nowy instrument walki, jaki sie okazal dla naszych nieprzygotowanych do tego wojsk jazda Budionnego stala sie jaks legendarna, niezwyciezona sile". Wprawdzie teren dzialan I-ej Konnej na Ukrainie byl dogodny dla kawalerii i nasze wojsko bylo gorzej od Niemcow wyszkolone, ale i tak, gdyby stworzono jedna piesc kawaleryjska, to wiele moglaby w bitwie namieszac.

Kleska byla zawiniona przez dowodztwo rosyjskie roznych szczebli. Zwykly zolnierz, czesto analfabeta maszerowal, walczyl i ginal. Ogolna zasada byla niekorzystna dla niego. Brzmiala ona: "Rosjanie nie zalowali ludzi, Niemcy nie zalowali pociskow artyleryjskich".