Niemieccy twórcy serialu „Nasze matki, nasi ojcowie” muszą przeprosić AK

Krakowski sąd apelacyjny
zajął się we wtorek sprawą serialu „Nasze matki, nasi ojcowie”, który
został wyprodukowany przez UFA Fiction oraz ZDF (II program niemieckiej
telewizji). W sprawie nie zapadł jednak prawomocny wyrok, ponieważ
pełnomocnicy producentów złożyli wniosek o wyłączenie jednego z sędziów.

CZYTAJ
RÓWNIEŻ: Film „Nasze matki, nasi ojcowie” to element oficjalnej
niemieckiej polityki historycznej, czyniącej z Polaków
wspólników Hitlera

Proces wytoczyli producentom serialu
96-letni obecnie żołnierz Armii Krajowej Zbigniew Radłowski oraz
Światowy Związek Żołnierzy AK, a jego przebieg monitoruje i wspiera
Reduta Dobrego Imienia.

Dwa lata temu krakowski sąd okręgowy
orzekł, że producenci mają opublikować przeprosiny, w treści których
znajdzie się stwierdzenie, że serial „Nasze matki, nasi ojcowie”
„zawiera w swej treści nieuprawnione sugestie dotyczące rzekomego
współdziałania Armii Krajowej w przeprowadzeniu Holokaustu” oraz
że „nieuprawniona jest też sugestia, że wszyscy żołnierze
AK reprezentowali postawy antysemickie i nacjonalistyczne”.

CZYTAJ
RÓWNIEŻ: Jest wyrok sądu ws. niemieckiego serialu „Nasze matki, nasi
ojcowie”! Producenci muszą przeprosić i zapłacić
zadośćuczynienie. ZDJĘCIA

Przeprosiny mają być opublikowane
w TVP1 oraz w kanałach telewizji niemieckiej: ZDF, ZDFneo i Sat3 (stacje
te wyemitowały serial). Mają się one ukazać się także na stronach
internetowych ZDF i UFA Fiction, i być tam zamieszczone przez
trzy miesiące.

Na skutek wywiedzionych apelacji sprawą ponownie
zajął się we wtorek Sąd Apelacyjny w Krakowie. Podczas rozprawy
pełnomocnicy producentów, którzy chcą uchylenia wyroku w całości,
zwracali uwagę m.in. na kwestię wolności artystycznej.

To jest
tak naprawdę sprawa dotycząca wyłącznie przebiegu granicy wolności,
twórczości artystycznej. To nie jest sprawa oceniająca polską czy
niemiecką politykę historyczną

— wyjaśnił dziennikarzom adw. Piotr Niezgódka. Jak zapewnił, stronie pozwanej zależy w tej sprawie na transparentności.

Z kolei
reprezentująca żołnierzy AK Monika Brzozowska-Pasieka w rozmowie
z dziennikarzami wskazała, że apelacja wywiedziona w imieniu jej
klientów „idzie trochę w kierunku edytorskim”. Podkreśliła, że zależy
im na tym, aby tablica z przeprosinami wyświetlana była przez czas
dłuższy niż zdecydował sąd pierwszej instancji.

Chcemy
także, żeby w tych wszystkich miejscach, gdzie ten serial był
puszczany, pojawiły się przeprosiny. To jest dla nas istotne, dlatego,
że sąd pierwszej instancji stwierdził, że (będzie to) tylko w polskich
i niemieckich kanałach, my chcielibyśmy iść dalej

— dodała Brzozowska-Pasieka.

Jak
zapewniła, w tej sprawie najważniejsze jest przeproszenie oraz tablica
z informacją, że wszystkie pojawiające się na ekranie
postaci są fikcyjne.

To jest kluczowe. To jest
bardzo ważna rzecz, dlatego, że dzisiaj tak naprawdę młodzież, ale
często i dorośli właśnie z takich filmów fabularnych czerpią wiedzę
o historii. Tu Armia Krajowa jest pokazana jako grupa antysemitów, grupa
osób, która co najmniej - naszym zdaniem - jest (ukazana) jako
odpowiedzialna za śmierć Żydów; wskutek działań jednego z bohaterów
do tej śmierci nie dochodzi, ale tak naprawdę mogłoby do niej dojść

— argumentowała.

Inny
punkt widzenia prezentowali podczas rozprawy pełnomocnicy pozwanych.
Nie zgodzili się oni z decyzją sądu pierwszej instancji, który -
w ocenie adw. Karoliny Góralskiej - napisał „piękną opowieść”.

Pierwsza
część uzasadnienia wyroku, do której chcę się odnieść, to bardzo
emocjonalny wywód, z którego dowiadujemy się wiele na temat poglądów
i przekonań sędziego, który sporządzał uzasadnienie, składu, który
sądził sprawę

— oceniła.

CZYTAJ
RÓWNIEŻ: ZDF przeprosi Armię Krajową za serial „Nasze matki, nasi
ojcowie”? Po wyroku mowę końcową wygłosi 90-letni weteran AK

Natomiast
niewiele ma to wspólnego z prawem, i tym, jak takie uzasadnienie
powinno być sporządzone i jak powinno wyglądać rozumowanie

— podsumowała i dodała, że „emocje nie powinny były znaleźć się w wyroku”.

Z kolei
adw. Piotr Niezgódka przytoczył twierdzenie, jakoby podstawą działania
światowego związku AK było „dobre imię Armii Krajowej”.

Zastanawiam
się, w jaki sposób miałoby dojść do reaktywacji dobrego imienia
nieistniejącej już osoby prawnej, zrzeszenia, stowarzyszenia. Nie wiem.
Nie ma takiego trybu reaktywowania dobrego imienia nieistniejącej
już organizacji

— wskazał.

Zniesławia żołnierzy AK

Do takiego
stanowiska odniósł się prezes Reduty Dobrego Imienia Maciej Świrski,
który ocenił w rozmowie z dziennikarzami, że dla strony powodowej sprawa
jest „jasna”.

Niemiecki film zniesławia żołnierzy
Armii Krajowej, Niemcy pokazują Armię Krajową jako antysemitów;
oczywiście musi być sprostowanie i przeprosiny

— podkreślił.

Świrski odniósł się do stanowiska pełnomocników strony przeciwnej.

Z wywodu
apelacyjnego strony pozwanej, czyli niemieckiego producenta tego filmu
należy zapamiętać dwa wątki: w jaki sposób - jak powiedział jego adwokat
- mogą być naruszone dobra osobiste Armii Krajowej, skoro Armia Krajowa
już nie istnieje. To dowodzi sposobu myślenia niemieckiej strony

— mówił.

Niewrażliwość na polski kod kulturowy

W ocenie
prezesa RDI „to jest całkowita niewrażliwość na polski kod kulturowy,
polską tradycję i polskie myślenie o przeszłości”.

Trzeba
pamiętać, że jeżeli Niemcy mają takie myślenie, to Polacy muszą się
bardzo mocno zastanowić, na czym polega niemiecka narracja historyczna,
obecna także w Polsce. Ten proces jest de facto obroną polskiej polityki
historycznej i polskiej narracji historycznej, a nie tylko kwestii
dóbr osobistych

— ocenił.

Prokuratura
uznała, że apelacja producentów nie powinna być uwzględniona
i przychyliła się do apelacji powodów. Termin kolejnej rozprawy nie
został ustalony, ponieważ reprezentujący producentów złożyli wniosek
o wyłączenie jednego z sędziów zasiadających w składzie orzekającym. Sąd
zatem wyznaczy termin dopiero po rozpoznaniu tego wniosku.

mly/PAP