Harcmistrzyni Rzeczypospolitej,Jadwiga Falkowska

Była córką Stanisława i Leontyny z Kraszewskich. Ucząc sie w Twerskim Maryjnym Gimnazjum Żeńskim,założyła Kółko Polskie, którego celem bylo zapobieganie rusyfikacji polskiej młodzierzy.Od 1908 roku studiowała na  wydział matematyczno-przyrodniczy Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie.Od 1913 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim. W czasie studiów w Krakowie należała do  „Eleusis”.Była członkiem 'Zarzewia", które było organizatorem Polskich Drużyn Strzeleckich, organizacii niepodległosciowej, której przywódcami byli póżniejszy generał dywizji Mieczysław Neugebauer,późniejszy generał dywizjii Marian Józef Januszajtis-Żegota ,  inżynier, instruktor harcerski, harcmistrz, pułkownik dyplomowany saperów Wojska Polskiego.Henryk Bagiński oraz Eugeniusza Romera. pożniejszego profesora.
Należała równiez do organizacji niepodległościowej "Armia Polska", która została powołana przez Organizację Młodzieży Niepodległościowej "Zarzewie" gdzie ukończyła ogólny kurs przygotowawczy oddziału żeńskiego.
Pani Jadwiga Falkowska będąc stydentka Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, zostaje członkinią świeżo utworzonej III (I żeńskiej) Lwowskiej Drużyny Skautowej im. płk Emilii Plater, której druzynową  była Olga Drahonowska.  Do drużyny należało 23 dziewczyny
Pani Jadwiga Falkowska w 1912 roku  została komendantką drużyn żeńskich; przewodniczyła pracy Zarządu Głównego Żeńskich Drużyn Skautowych przy Związkowym Naczelnictwie Skautowym.
Wspólnie z Andrzejem Małkowskim,  Kazimierzem Wyrzykowskim i Emilią Czechowiczówną napisała broszurę „Polskie skautki”
W 1913 roku wspołnie Marią  Opieńska, organizyje żeński kurs Skautowy w Berezowie Niższym na Huculszczyźnie; kieruje r podobnym kursem zorganizowanym w marcu 1914 r. przez Żeńską Komendę Skautową w Warszawie

Druhna Jadwiga Falkowska, komendantka międzynarodowego zlotu harcerskiego w Rybienku nad Bugiem (pow. Wyszków). Fot. NN,  udostępniła Aldona Nikoniuk

Pan Prezydent I Mościcki przyjmuje meldunek od druhny Jagi

Po zakończeniu I Wojny Światowej w dniach 9-10 czerwcu 1919 roku podczas III Zjazdu Naczelnej Rady Harcerskiej w Zwierzyńcu wchodzi w skład pierwszego Naczelnictwa ZHP. Kiedy w marcu 1920 roku powstała Główna Kwatera Żeńska, Jaga objęła w niej Dział Metodyki Ogólnej. Latem 1920 r. wstąpiła do II Harcerskiej Czołówki Sanitarnej „Czujka” zorganizowanej przez Pogotowie Wojenne Harcerek.
W okresie międzywojnia wukrotnie komendantką Chorągwi Warszawskiej Harcerek, a także w latach 1926-1927 pełniła funkcję Naczelniczki Głównej Kwatery Żeńskiej ZHP.

Generał Maria Stanisława Wittek,

Harcmistrzyni Rzeczypospolitej Jadwiga Falkowska, została zamordowana 7 września w Al. Niepodległości 221 przez ukraińskich i rosyjskich  zbrodniarzy z RONA / 29 Dywizja Grenadierów SS (1 rosyjska) niem. Waffen-Grenadier Division der SS russische Nr. 1 pod dowództwem Bronisława Kaminskiego, Бронислав Владиславович Каминский Waffen-Brigadeführer der SS i generała wojsk lądowych SS.
Początkowo została pochowana na podwórzu domu przy Alejach Niepodległości,/ tam gdzie Aleje przecinały Pole Mokotowskie/ gdzie zginęła. Po 1945 roku / październik, jej zwłoki zostały przeniesione na Cmentarz Powązkowski

Janina Opieńska-Blauth
na podstawie tekstu Anny Paszkowskiej
„Polskie harcerki w dziesięcioleciu 1911-1921” tak opisuję Panią Jadwigę Falkowską:

Jaga była osobą ujmującą. Niewysoka, smukła, bardzo zręczna i wysportowana. miała dobre, szare oczy, głos trochę szorstki i uśmiech ułatwiający nawiązanie kontaktu. Bystrości umysłu towarzyszyła bogata wyobraźnia. Była dobrym obserwatorem i posiadała dar wychwytywania z mnogości wątków tego, co w każdym zagadnieniu istotne. Czasem żywo i gwałtownie reagowała. Miała rozległe zainteresowania; oprócz fizyki i astronomii pociągała ją filozofia i prawo. Lubiła muzykę, interesowała ją architektura i rzeźba. Nie była silna fizycznie; w młodości chorowała na gruźlicę; ale odznaczała się dużą wytrzymałością. W wędrówkach i na obozach służył jej stary połatany plecak. Ceniła pomysłowość i prostotę urządzeń obozowych, była wspaniałym organizatorem gier polowych. Raził ją przerost obrzędowości i symboliki w niektórych drużynach harcerskich.

Znana i ceniona nie tylko w kraju, ale i za granicą, przyjaźniła się z instruktorkami szwajcarskimi, angielskimi, francuskimi i szwedzkimi. Będąc osobą religijną traktowała religię jako sprawę osobistą i rzadko o niej mówiła. Cechowała ją wielka tolerancja i szacunek dla cudzych odmiennych poglądów. Drużyny, w których były dziewczęta należące do mniejszości narodowych, znajdowały w niej gorącego obrońcę.

Rycerska w stosunku do przeciwników umiała wysłuchać ich racji, a jednocześnie zdecydowanie broniła stanowiska, które uważała za słuszne. Mówiła krótko, z dużym poczuciem odpowiedzialności za słowo; nie znosiła frazesów.

W Naczelnej Radzie Harcerskiej, której członkiem była prawie cały czas, jej zdanie było wysoko cenione, jednakże obawiała się jej zarówno lewica, jak i skrajna prawica harcerska. Zwolenniczka wspólnoty organizacji żeńskiej i męskiej była zarazem rzecznikiem sporej odrębności harcerstwa żeńskiego w ramach ZHP.

Snuła śmiałe i pełne fantazji plany na przyszłość. Często podkreślała, że pełną dojrzałość i możliwości twórcze osiąga się w latach późniejszych, po pięćdziesiątce, wiele sobie obiecywała po tym okresie życia.

W codziennych sprawach życiowych Jaga nie dogadzała sobie. Jej łóżko nie było nigdy zbyt wygodne. Spała zazwyczaj na twardym tapczanie; w pokoju często brakowało szafy, ale zawsze były półki z książkami, stół do pracy i kwiaty. Na ścianie wisiał sztych przedstawiający Kopernika i fotografia prof. Mariana Smoluchowskiego. Chciała mieć swój dom. I mimo stałych trudności finansowych wybudowała w Krzemieńcu domek, który sama zaplanowała tak, by wschodzące słońce padało na jej posłanie. Nie było tam wygód i nie wszystko było całkowicie urządzone, ale było miejsce dla przygodnych gości. Tym domem była jakby zawstydzona. Pokazując go jednej z przyjaciółek, powiedziała:
- Ty aby nie myśl, że ja jestem jakiś kamienicznik; to jest przecież tylko taki namiot, tyle że w naszym klimacie nie można przebywać cały rok pod płótnem.

Ubierała się z pewną elegancją, choć nie miała na to czasu ani pieniędzy. miała jednak swój styl.

Była towarzyska, lubiła organizować wieczorki i wieczornice, nie tylko poważne, ale także wesołe, pełne humoru. Występowała w roli herszta zbójeckich band i w innych rolach. Zajęć gospodarskich nie lubiła. Wszystko co robiła chciała jednak robić dobrze. Gości przyjmowała doskonałą herbatą, a kanapki były zawsze ładne.

W pracy miała dni i godziny płodne i martwe. Gdy przyszła taka martwa godzina, odkładała robotę i szła się przespać, a po przebudzeniu bezbłędnie odnajdywała trafne rozwiązanie.

Janina Opieńska-Blauth
na podstawie tekstu Anny Paszkowskiej
„Polskie harcerki w dziesięcioleciu 1911-1921”

Harcmistrz Rzeczypospolitej, druhna  Jadwiga Falkowska "Jaga"