Po prostu w i e m ... (2)

W stanie wojennym Wanda osiedla się w Austrii. Leczyła tam powtórnie złamaną po wyjęciu płytki nogę a pomagał jej w tym znany od dawna kolega, lekarz i alpinista, Helmut Sharffeter. Odnowili znajomość - i pobrali po kilku miesiącach.
Wiosną 1982 roku, siostra Wandy, Nina przywozi Wandę do Warszawy. Teraz Wanda zaczyna.... szykować się na wyprawę w Himalaje, na K2 jako kierownik wyprawy kobiecej. Teraz, po powtórnym złamaniu ten pomysł wydaje się jeszcze bardziej szalony. Ale ona pójdzie w te Himalaje o kulach... To można przeczytać w książkach o Wandzie – himalaistce.

Ja z kilkuosobową grupą wyrzuconych z pracy dziennikarzy oraz towarzyszących im osób na urlopach – wyruszam w niższe góry - na Turbacz. Zapamiętałam z tych wakacji kolejne wydarzenie-symbol.
31 sierpnia zbiegamy z Turbacza i jedziemy do Krakowa. Oczekujemy, że w Nowej Hucie w rocznicę podpisania porozumień sierpniowych odbędzie się manifestacja – chcemy wziąć w niej udział. Idziemy ulicami Nowej Huty, rozglądając się, czy gdzieś nie zbiera się grupa do której moglibyśmy dołączyć. Spodziewamy się tłumów idących w stronę Huty jezdniami. Niczego takiego nie widać. Wokół nas tylko spacerowicze. Idą sobie pomaleńku, zatrzymują się, kupują w kioskach i na straganach owocowych... Normalne życie miasta. Zaczynamy się zastanawiać – a może demonstracji nie będzie? Na kilka minut pogrążamy się w rozmowie, a kiedy odwracamy głowy... to okazuje się, że idziemy już w kolumnie tysięcy ludzi - za nami, przed nami i obok nas. Ci luźno idący przechodnie bez żadnych wezwań, żadnych haseł ani transparentów, bez żadnych opasek i zupełnie bez słów, stają się ogromnym jak rzeka pochodem... Symbol tego, co p o w i n n o wydarzyć się dzisiaj...
K i e d y nasz chocholi taniec zmieni się w taki wspólny marsz osób połączonych tą samą myślą, idących tę samą stronę, w tej samej sprawie, z tą samą wizją, w tym samym celu?

Latem1982 roku mój Ojciec źle się czuje. Robi jakieś badania, które niczego nie wykazują. Czas mija, a On czuje się coraz gorzej... Wreszcie postanawia przebadać się w szpitalu. Ma się tam zgłosić po Świętach Bożego Narodzenia. W Wigilię, wczesnym popołudniem, dzwonek do drzwi. Otwieram - posłaniec WRON przynosi Ojcu świąteczny prezent: wezwanie na przesłuchanie, do Warszawy na Rakowiecką. Też na po Świętach. Wypróbowana praktyka...
„Nie zamierzam przekazać mojemu choremu mężowi niniejszego wezwania...” - odpisuje Mama. Z satysfakcją nadaję list na poczcie - adres budzi zdumienie osoby przyjmującej list polecony. I tak mój Ojciec ostatnie Boże Narodzenie na ziemi przezywa w spokoju. O wezwaniu na Rakowiecką dowiedział się dopiero po tamtej stronie...
Kiedy Tato trafia do szpitala okazuje się, że już za późno na operację – została tylko chemia... Ja pozostaję dalej „w dyspozycji wydawnictwa”, więc mogę poświęcić Ojcu więcej swojego czasu i odpłacić za opiekę, dobroć i miłość.

Jednak czasem muszę jechać do Warszawy moim niezawodnym małym fiatem. Wtedy oczywiście odwiedzam Wandę. W pamięci pozostało mi z tego czasu spotkanie, podczas którego jej kolega, Marcin, rajdowiec, niezwykle sugestywnie opisywał jak to na rajdzie wypadł na zakręcie z trasy i wjechał prosto do jadalni stojącego nieco niżej domu. Sądzę, że ta opowieść została ubarwiona żeby trochę rozproszyć moje przygnębienie – że w istocie zatrzymał się jednak za ścianą. Były to dla mnie chwile ulgi w udręczeniu - wśród roześmianych ludzi zapominałam choć na chwilę o rzeczywistości.

W Wielkim Poście roku 1983 uczestniczę w poruszających do głębi rekolekcjach prowadzonych przez księdza Mirosława Drzewieckiego we wrocławskim kościele Św. Krzyża. Ogromne wrażenie wywierają na mnie piosenki śpiewane przez młodzież studencką z akompaniamentem gitar. „Przyjdź Duchu Święty, ja pragnę...”, „Jezus jest mym Przyjacielem”. I poruszająca wielkopostna - „Nocą, ogród oliwny, śpią twardo wszyscy uczniowie”.
Kiedy nastanie ta nasza upragniona wolność, to... w Poniedziałek Wielkanocny 12 kwietnia 1993 roku Zbigniew Zamachowski, w sutannie, w otoczeniu przebranych za zakonnice tancerek będzie parodiował wstrząsającą melodię pieśni o Jezusie w Ogrójcu. Dla mnie ta pieśń była znakiem. Dla nich – narzędziem walki z wiarą.
Jedną z najpodlejszych metod manipulacji jest coś w rodzaju tresury do cynizmu – przez jednoczesne wywoływanie przeciwstawnych uczuć. Tę właśnie metodę zastosowano, gdy radość Wielkiej Nocy zakłócono kpiną z uczuć ludzi wierzących. Człowiek źle znosi takie doświadczenia na swoich neuronach, a stosowanie tej metody może skutkować - i często skutkuje - całkowitym zanikiem ludzkich uczuć. Czy zdają sobie z tego sprawę straszni ludzie walczący z Prawdą?

W Wielki Piątek 1983 roku w naszym parafialnym kościele trwa w nocy adoracja Najświętszego Sakramentu. Klęczymy przed stojącą na białym tle złotą monstrancją ze śnieżnobiałą Hostią, a wtedy nagle do naszych uszu dociera nagranie dobitnych słów:
„Idea wiary nowej rozwinięta, W błyśnieniu jednym zmartwychwstała we mnie ...” Manifest Juliusza Słowackiego... Ten znany wiersz wtedy wywarł na mnie wstrząsające wrażenie – dlatego o tym piszę...
Zastanawiałam się późnej wiele razy czy te słowa były kolejnym katalizatorem mojego „przejścia”... Ale mogła to być po prostu więź z moim umierającym Ojcem...

„ - Nie jesteś niczym innym niż pęczkiem neuronów” stwierdził odkrywca struktury przestrzennej DNA, laureat Nagrody Nobla, Francis Crick. Czytam o tym dużo później z pobłażaniem. No, ciekawe, ciekawe....

W maju, kilka dni po pogrzebie Ojca wracam do domu nocą ulicą Parkową - wtedy wciąż jeszcze Ethel i Juliusa Rosenbergów. Obok mojego liceum, tego, do którego chodziłyśmy kiedyś z Wandą, po prawej stronie jezdni którą jadę z daleka już widzę biało-czerwoną, dobrze widoczną, oświetloną przegrodę. Zwalniam, zjeżdżam na lewo, omijam okolony taśmą wykop w jezdni, wracam na prawy pas i mocno dodaję gazu. W tym momencie przypominam sobie jak bardzo nie lubił mój chory Tato takiego przyspieszania. „ Ale byś się zdenerwował.. „- myślę...

Odpowiedzią jest fala zimna wiejąca od fotela po prawej stronie. Po prostu w i e m, że nie wolno mi było wjeżdżać na prawą stronę i przyspieszać. Hamulec z całych sił... i zatrzymuję samochód trzydzieści centymetrów od pionowej krawędzi drugiego, już zupełnie nie oznakowanego i nie ogrodzonego wykopu. Ma szerokość całej prawej połowy jezdni i głębokość około pół metra. No, nie jest tak zupełnie pewne, czy mogłabym dzisiaj pisać te wspomnienia, gdybym nie zatrzymała się tuż nad wykopem. Wiedza o niebezpieczeństwie dotarła do mnie w ułamkach sekundy, odrobinę dłużej trwało hamowanie. Opowiadanie trwa kilkadziesiąt razy dłużej. Jeszcze dłużej - czytanie tej opowieści.
Hej, Panie Crick, noblisto! Może wyjaśni mi Pan, czyj sygnał odebrała w ułamku sekundy moja wiązka neuronów? Sygnał innej wiązki? Sygnał stworzony przez inną wiązkę i nadany- ot, na przykład z satelity, za pomocą urządzeń technicznych? Bardzo mnie to interesuje...
A może sygnał osoby, która obchodzi się już bez wiązki swoich neuronów? Sama się nad tym naprawdę wiele razy zastanawiałam, ponieważ nie raz jeszcze spotykały mnie takie doświadczenia...

Mama ma straszliwą pretensję do Ojca, że odszedł, a tylu rzeczy nie zrobił, nie powiedział, nie załatwił... Na przykład nie przyciął kawałka pumeksu z dużych płyt leżących w piwnicy.
W dniu Jej Imienin, 24 czerwca rano wstaję, narzucam na siebie sukienkę i schodzę na dół. Idę, zupełnie bez sensu, nie wiedząc dlaczego to robię. Wchodzę do maleńkiego pomieszczenia pod schodami, staję przy półkach umocowanych na ścianie, sięgam do tej najwyższej, z dołu nie widać co się tam znajduje i zdejmuję z niej... starannie ucięty prostopadłościan: jeden z kilku leżących tam, przygotowanych wcześniej kawałków pumeksu.
Jakby mój Tato chciał powiedzieć Mamie – wybacz, że tylko taki prezent imieninowy dostajesz, ale przecież przygotowałem... Od tej chwili, kiedy zastanawiam się, gdzie leży jakiś przedmiot, który został przez Niego schowany, po prostu pytam - i natychmiast idę ku miejscu, w którym się znajduje. I co Pan na to, Panie Crick?

Kiedy nadchodzą Święta Bożego Narodzenia roku 1983 - pierwsze święta bez mojego Ojca - przyjeżdżam do Wrocławia w ostatniej chwili. A tutaj - ani ryb, ani choinek, ani słodyczy. Wszystko pochowane w wojskowych magazynach, wszystko trzeba wystać, wybiegać, wyczaić... Mało kto ma choinkę, wszyscy obywamy się zielonymi gałęziami choinek, ale ktoś przypomina sobie, że jeszcze mam jakąś szansę w spółdzielni „Las” koło Mostu Szczytnickiego.
Jadę na cmentarz, gdzie zatrzymuję się dość długo - trudno mi stamtąd odejść. Jakbym na coś czekała... Wreszcie wsiadam do samochodu i okrężną drogą, bardzo powoli - sama dziwię się dlaczego tak marudnie - jednak... zmierzam ku tej spółdzielni... Zatrzymuję się przy bramie, parkuję, wchodzę na podwórze... Pustka. Wszystko pozamykane, żadnych choinek. - Owszem, były - mówi napotkany pracownik - wczoraj mieliśmy ostatni transport. Nowego nie przewidujemy.
Jest mi ogromnie przykro - żal mi Mamy, to dla Niej podjęłam te starania.... Wychodzę za bramę i wtedy dostrzegam, że po drugiej stronie jezdni jakiś mężczyzna przywiązuje choinkę do bagażnika na dachu samochodu. Gdy parkowałam jeszcze go tam nie było, przyszedł gdy rozmawiałam z pracownikiem spółdzielni. Podchodzę i pytam gdzie kupił tę choinkę. - Tutaj, kilka dni temu - odpowiada - dzisiaj ją tylko przewożę.
Ale dokładnie w momencie kiedy udziela mi tej odpowiedzi, to ku nam nadjeżdża samochód ciężarowy. Skręca w bramę spółdzielni LAS i wtedy widzę, że spod plandeki wystają zielone iglaste gałęzie. Biegnę z powrotem. Z daleka słyszę jak pracownik, który chwilę wcześniej informował mnie, że więcej choinek nie będzie woła ze zdumieniem do kierowcy samochodu: - A skąd wyście się wzięli? Przecież już nikt nie miał przyjeżdżać. - A, przywiozłem kilka choinek dla zarządu, a że było miejsce wziąłem więcej, dla naszych - odpowiada kierowca. - Jak tak, to trzeba je schować - mówi pracownik - i samochód skrywa się za bramą garażu. Ale mnie - ponieważ choinki zobaczyłam - jedną z tych mniejszych sprzedali.

Wracam do domu, myśląc wyłącznie o tym z jak doskonałą precyzją zostałam w odpowiednim czasie skierowana w odpowiednie miejsce. Gdybym przybyła tylko dwie minuty wcześniej - zdążyłabym odjechać. Gdybym przyjechała kilka minut później - choinki znikłyby za drzwiami garażu schowane „dla swoich”. A tak, trafiłam tu dokładnie kiedy trzeba i jeszcze - żebym czasem nie odjechała za wcześnie - w odpowiednim momencie pojawił się nieznany człowiek z kupionym dzień wcześniej drzewkiem żeby mnie na te konieczne pół minuty zatrzymać...

Ileż jeszcze razy będę przychodzić w miejsca, gdzie o określonej porze powinnam się koniecznie stawić i omijać te, gdzie trafić nie powinnam, ponieważ dotrą do mnie bezsłowne informacje podane językiem, który nie wymaga ani gestów, ani słów, ani może nawet neuronów …