South/Nord Stream nieopłacalne dla Rosji?

Wywiad z Alexei Khaitun 26.09.2011 ---------------------- Tłumaczeni - obszerne fragmenty. http://en.rian.ru/analysis/20110926/167139737.html --------------------- W ostatnich latach Rosja stanęła wobec poważnych problemów z tranzytem gazu. Wielu wierzy, że rosyjskie projekty Nord i South Stream rozwiążą tą sytuację. W wywiadzie dla RIA Novosti, doktor nauk ekonomicznych i szef Europejskiego Instytutu Europejskiego Centrum Polityki Energetycznej - A.Khaitun przewiduje, że nie są one korzystne dla Rosji, a Moskwa potrzebuje ich tylko dla utrzymania w zależności swoich sąsiadów - odbiorców gazu za pośrednictwem rurociągów. M.Gusiew: Jak ważne jest porozumienie o South Stream które zostało podpisane w ostatnim tygodniu z europejskimi firmami energetycznymi? Jaką rolę będzie ono odgrywało dla Rosji? A.Khaitun: Z jednej strony jest to b.lukratywny projekt dla Rosji z drugiej, wywołuje dla niej szereg politycznych problemów. Dlaczego lukratywny? Jego koszt szacowany jest na 25 mld USD. Jego średnia przepustowość wynosi ca 25 mld m3 rocznie. .... Przyjmując średnie ceny, zwrot inwestycji powinien nastąpić w ciągu 2,5 roku. To bardzo szybko. Ale nastąpi to wtedy, kiedy rurociąg zostanie faktycznie zbudowany. Teraz przedyskutujmy niektóre problemy które mogą utrudnić realizację projektu. Rurociąg będzie musiał być położony na głębokości 1.500 metrów pod powierzchnią /lustra wody/. Nie wierzę, że będzie całkowicie bezpieczny. Morze Czarne ma wody stojące, co umożliwia gromadzenie się na dnie dwusiarczku wodoru, a to jest wręcz niebezpieczne. Turcja jeszcze nie zatwierdziła projektu. Umowa jest sporządzona ale rząd Turcji jeszcze jej nie zaakceptował i popiera europejski projekt Nabucco. Następną kwestią jest napełnienie rurociągu. Cała ilość wydobywanego w Rosji gazu jest już rozdzielona na istniejące rurociągi. Doprowadzenie gazu do S.Stream będzie nieefektywne, choć może przynieść pewne korzyści polityczne. MG: Jak realne jest Nabucco? Czy nie jest tak, że South Stream jest nieopłacalny? AK: Turkmenistan, Azerbejdżan, i Kazachstan szukają niezależności ekonomicznej, a Nabucco dla tych krajów to możliwość sprzedaży ich gazu bez pośredników. MG: Ale biorąc pod uwagę rywalizację między dwoma projektami, co powinna zrobić Rosja? Jakie mogłaby politycznie uzasadnić swoją decyzję? AK: Nic. Nie ma mądrego, politycznego uzasadnienia. Rurociągi via Ukraina które zbudowano w erze sowieckie, wg zagranicznych technologii i najkrótszą drogą, są najlepszym sposobem transportu gazu. Ale teraz jest problem warunków handlowych na jakich Rosja sprzedaje gaz Ukrainie która nie chce zaakceptować wysokich cen. To spowodowało przerwanie dostaw na Ukrainę, a to z kolei zakłócenia w zaopatrzeniu Europy. Następnie podpisane zostało przez premier Tymoszenko porozumienie które doprowadziło ją do sądu, chociaż Putin twierdzi, że wszystko było w porządku. Po tym nastąpiła propozycja Gazpromu zakupu całej sieci ukraińskiej dystrybucji gazu co umożliwiłoby Ukrainie jego zakup po niższych cenach. Jednak Ukraina nigdy nie zgodzi się na sprzedaż swoich rurociągów, uważając je za najbardziej wartościowe swoje aktywa. MG: Czy to oznacza, że nie jest możliwe porozumienie się w tej sprawie? AK: To jest możliwe, ale nie na warunkach Rosji. MG: Zawsze kiedy zbliża się Nowy Rok, Wigilia, wszyscy zaczynają przewidywać nowy konflikt gazowy. To pozostawia Rosji jedno rozwiązanie "na przekór wszystkim". Turcja nie wyraża zgody, a i z innymi krajami narastają problemy. AK: Wygląda to na pomieszanie pojęć. Interesy Gazpromu nie są do końca takie same jak Rosji. Myślę, że Rosja jest daleko bardziej zainteresowana przyjaznymi stosunkami z Ukrainą, a powinny być one budowane na zasadzie równości. Użycie czołgów byłoby złym rozwiązaniem. Ponadto nie dałoby to korzyści ekonomicznych. Transport gazu przez Nord i South Stream z pominięciem Ukrainy uszczupli o 50% jej dochody z tranzytu gazu. Tymczasem Rosja nie będzie miała nic z położonych już kosztownych rurociągów. Jednocześnie te konsekwencje nie będą dotyczyć Gazpromu, tylko tych którzy podpisali umowy. MG: Czy wszystkie te fakty możemy określić jako energetyczna politykę rządu? AK : To jest z pewnością polityka rządu, ponieważ niemożliwe jest podpisywanie tak długoterminowych kontraktów bez jego zgody. Obejmują one interesy na wielką skalę, a ich praktyczna realizacja należy do Gazpromu. MG: Co się dzieje z tymi projektami? Czy staną się one nieopłacalne i szkodliwe dla Rosji? AK: Te projekty zagrażają politycznej przyszłości Rosji. Co więcej, istnieje zasadniczy problem, czy będzie dla nich wystarczająca ilość gazu. Pola gazowe eksploatowane podczas sowieckiej ery nie zwiększyły zdolności produkcyjnej. Rząd nic nie zainwestował w Gazprom od 1990 roku. W tym czasie, zyski Gazpromu były wykorzystywane przez rząd na programy socjalne itd. Z czasem złoża się wyczerpywały. Cztery lata temu złoża Urengoi zostały wyeksploatowane w 60%. Chociaż odkryto nowe złoża, to ich eksploatacja wymaga olbrzymich nakładów inwestycyjnych na które brak pieniędzy. Oznacza to, że Rosja powinna ograniczać produkcję i budować własną sieć przesyłową. Tymczasem koncentruje się na celach globalnych - pokrycia całej Europy dostawami gazu "kładąc" Ukrainę na kolana i dyktując warunki /dostaw/, Europie. MG: To brzmi, jakby ograniczenia nałożone na Ukrainę miały inne cele. O co chodzi? AK: Celem jest ograniczenie dostaw Ukrainie i innym krajom Europy wschodniej dla pokrzyżowania (thwart) ich politycznych planów. V.Janukowycz cieszy się poparciem Rosji ale chce dyskutować z Rosją o Nord Stream. Ukraina oczekuje korzyści z rurociągów w których budowie - również na Syberii - brała udział. MG: To było w innej epoce. AK: To prawda, ale Ukraina widzi to inaczej. Pomagaliśmy budować rurociągi, a teraz musimy kupować gaz po ich cenach. Myślę, że jeśli obie strony będą chciały, to znajdą kompromis. MG: Co z Nord Stream? Co ten projekt znaczy dla Rosji? AK: To oznacza, że Rosja będzie mogła rocznie dostarczyć bezpośrednio do Niemiec 50-60 mld m3 gazu. Ale jest mały problem. W przeszłości, Gazprom miał zaufanie jako europejski dostawca który nigdy nie złamał warunków kontraktu - do konfliktu z Ukrainą. Po tym, zaufanie to stracił. Europejskie prawo zawsze ogranicza ilość energii zakupioną w jednym kraju do 25% potrzebnej ilości, ale nigdy tego nie przestrzegano. Do teraz. Co więcej, granicę tą chce się jeszcze obniżyć. Lądowe dostawy gazu drogą ukraińską są znacznie tańsze. Niemcy uważają, że są teraz lepiej zabezpieczone w razie konfliktu ukraińsko - rosyjskiego ale trudno oczekiwać aby Nord Stream zastąpił gazociągi biegnące przez Ukrainę. MG: Jaką politykę gazową będzie Rosja prowadziła w przyszłości? AK: Sektor energetyczny Rosji jest teraz w stagnacji (kept down?). Głównym zadaniem jest oszczędzanie energii i zabezpieczenie potrzeb krajowych. Gospodarka takiego kraju jak Rosja nie może być oparta o eksport jednego towaru - gazu ziemnego. W modelu ekonomicznym Rosji projekt Nord i South Stream są nieopłacalne. Straty ekonomiczne nie zrównoważą korzyści politycznych. Rosyjskie złoża gazu nie są nieskończone.