Dzisiaj Wiadomoscia Dnia dla mnie byl artykul o Sasiadach w “Rzeczpospolitej”.  Znaczy Sasiadach inaczej. Red.Piotr Zychowicz zrecenzjowal ksiazke prof.Krzysztofa Jasiewicza z PAN, zatytulowana: "Rzeczywistość sowiecka w świadectwach polskich Żydów".  Teza ksiazki jest stwierdzenie, ze pogromy antyzydowskie w 1941 r. były “odwetem za kolaborację Żydów z Sowietami”. Teza ta pojawila sie juz wczesniej w czasie dyskusji na temat Jedwabnego. Jak czytamy w Rzeczpospolitej: “Kolaboracja Żydów z sowieckim okupantem miała charakter masowy. Choć potem także oni padli ofiarą bolszewickich represji “. Za autorem, red. Zychowicz uzywa ostrych slow: “kolaboracja”, “zdrada stanu”. 

Brama "powitalna" we wsi Grudziewicze

“Historyk wymienia szereg nagannych zachowań Żydów po wkroczeniu Armii Czerwonej. Stawianie bram tryumfalnych i całowanie pancerzy sowieckich czołgów, ataki na żołnierzy WP, tworzenie milicji, wyszydzanie klęski państwa polskiego, denuncjowanie Polaków oraz zasilanie administracji i aparatu przemocy okupanta. Wiele z tych zachowań, dowodzi Jasiewicz, było nie tylko nagannych moralnie, ale – jako zdrada stanu – podlegało surowej karze zgodnie z prawem. Kolaboracja Żydów głęboko wryła się w pamięć polskich sąsiadów. "Ten zapamiętany obraz Żyda witającego obce wojska miał wielką siłę nośną i oddziaływał na wyobraźnię tych, którzy nawet tego nie widzieli" – dowodzi Jasiewicz. Na efekty nie trzeba było długo czekać. Gdy Sowietów zastąpili Niemcy, część Polaków przystąpiła do wyrównywania rachunków. Jasiewicz podkreśla, że podobne zjawisko – czyli drastyczne pogorszenie stosunku do Żydów – miało miejsce na wszystkich terytoriach zajętych przez Sowiety w wyniku paktu Ribbentrop-Mołotow i odbitych przez Niemców w 1941 roku: na Litwie, Łotwie, w Estonii, części Finlandii i Rumunii, a także na polskich terenach zamieszkanych przez Ukraińców i Białorusinów.”

 Zychowicz przypomina tez, ze jeszcze 9 lat temu prof. Jasiewicz bronil pogladu, ze kolaboracja Żydów z Sowietami była zjawiskiem znikomym. W 2001 r. w swojej ksiazce “Pierwsi po diable" Jasiewicz twierdzil, “że stereotyp kolaboracji został wymyslony przez Polaków próbujących zrzucić winę za sowietyzację kraju na zydowskich sasiadów. Praca ta – “trzeba przyznać dzieło znakomite” – była chwalona na łamach "Gazety Wyborczej", a jej autor stawiany za wzór innym badaczom zajmującym się tą problematyką.”

Bardzo to ciekawe to przejrzenie prof. Jasiewicza. Przypominam, ze "slynny" juz Jan Gross, autor “Sasiadow” i “Strachu”, mial podobna droge zyciowa, jeno na odwrot.

 Adres do artykulu w Rzeczpospolitej jest tutaj: http://www.rp.pl/artykul/420982_Zychowicz__Bramy_tryumfalne_dla_Sowietow.html

 Polecam lecture calosci, takze o rozczarowaniu polskich Zydow sluzba w raju, zwanym Zwiazkiem Radzieckim. Ale to oczywiscie przyszlo po czerwcu 1941 r.  Swietny artykul, szkoda, ze z 65-letnim opoznieniem.