Skad sie wzieli tacy ludzie?

D.Tusk od poltora roku ciagle prowadzi w wypowiedzianym przez siebie meczu przeciwko Polsce. Gol pada za golem i przewaga sie powieksza, zblizajac sie do niebezpiecznych dla polskiego panstwa  granic. Zawodnik Tusk ma potezne, wrecz nieprzyzwoite, wsparcie Niemiec przebranych w koszulki Unii Europejskiej, bez ktorego nie tylko by nie wchodzil na boisko, ale by nie istnial w polityce. Tak bylo od samego poczatku jego kariery politycznej. Druga noga pilkowca sa pospolite  owce i barany, o cynikach i draniach nie pisze, bo tacy byli zawsze, nawet przy rzadach najswietszych w Polsce partii politycznych. Pozostaje mi wyrazic jedynie swoje obrzydzenie.

Pytanie brzmi, skad sie wzielo to stado owiec i baranow liczace okolo 30% populacji ludzi zamieszkujacych ziemie polskie? Malo wiem, ale jednego jestem pewien, to nie jeden, ale wiele diablow w tym kotle mieszalo i nadal miesza. Mowiac mniej potocznie, potrzebna jest analiza wieloczynnikowa (czy w kraju nad Wisla, gdzie jezyk szybko sie zmienia na niekorzysc, juz mowia "faktors" zamiast "czynniki"?). Ze szkol pamietam, ze rzadko analizy jednoczynnikowe sa wystarczajace do wyjasnienia roznych zjawisk i procesow.

Z racji trwajacego juz prawie czterdziesci lat pobytu poza granicami kraju, co oznacza oderwanie od stosownych  zrodel  oraz sedziwego wieku moje horyzonty umyslowe sa wezsze niz bym chcial. Jestem skazany na krag ludzi z Polski, ktorych przemyslenia w miare systematycznie czytam. A wsrod nich najwiekszy zapal w dotarciu do odpowiedzi na zadane na wstepie pytanie znajduje u dwoch publicystow. Przede wszystkim u Rafala Ziemkiewicza i emocjonalnie traktujacego zadanie, red. Wiktora Swietlika. Pierwszy z nich, wprowadzil podzial polskiego spoleczenstwa na dwie klasy/warstwy: panow i chamow. Dla tych pierwszych nieslychanie wazne bylo niezachwiane przekonanie o wlasnej wyzszosci. chocby to byla tzw. klasa srednia, ktora, jak wiadomo, czesto zyje na zaciagnietych kredytach. Jego zdaniem, podzial ten uksztaltowal sie od bardzo dawna. W ostatnich miesiacach Ziemkiewicz skutecznie uzywa go posilkujac sie badaniami socjologicznymi przeprowdzonymi moze z rok temu, przez nie nasze kregi. Z badan "fokusowych" wynikalo, ze, panowie byli bardzo poruszeni wzmocnieniem funkcji opiekunczych panstwa przez rzady PiS-u. Nie szlo o to, ze wielu ludzi zyskalo na 500+ i 800+ oraz na emeryckich trzynastych i czternastych emeryturach, by wymienic najbardziej widoczne swiadczenia. Zabolalo to, ze chamy za bardzo sie do nich zblizyly statusem materialnym. Przypomne tylko zale corki spiewaka Mlynarskiego, ktorej przeszkadzali Janusze i Grazyny na plazach Baltyku. Jak oni smieli, przeciez chamy powinni przychodzic na tereny dworskie z czapkami w reku i gleboko sie klaniac.

Z kolei, Swietlik, zauwazyl, ze gruchotanie systemu moralnego zaczelo sie w latach 1990. Wtedy to, w dzikim kapitalizmie, lud z wielkim zdziwieniem w oczach zobaczyl, ze to, co w stanie wojennym bylo  "narodem" (versus wladza, oczywiscie) bardzo sie zroznicowalo z gwalceniem norm moralnych, na nierkorzysc ludu.

Ja, od dawna bylem przekonany, ze u fundamentow postaw rzeczonych 30% lezy ksztaltowany przez wieki, takze bardzo mocy za czasow PRL-u, mit Swietnego Zachodu. To w tym raju na ziemi mieszkali wspaniali, swietlisci ludzie. Otworzenie granic na Zachod (strefa Schengen) dalo przepustke do raju. Kazdy, najbardziej szary czlowiek w Polsce za jednym podpisem politykow stal sie czescia Europy. PiS "od zawsze" byl kojarzony z zagrozeniem dla tego upajajacego stanu rzeczy. Chocby nawet politycy tej partii zaklinali sie, ze nie idzie o wyjscie z Unii Europejskiej, tylko o zmiane zasad funkcjonowania tego tworu, to i tak owce i barany wiedza swoje. Cynicy i dranie ciagle dorzucaja drwa do pieca, by masy czuly, mniejszy albo wiekszy lek przed utrata raju.

Mozna tez zaczynac od innego punktu wyjscia. Wczoraj na dobre uwyraznily sie warte analizy - ktorych nie dokonam - skrajne przypadki zachowan, ktore moga budzic w nas zdziwienie. Najpierw bylo zachowanie w wyborach parlamentarnych w 2023 r. Mieszkancy Swinoujscia i Elblaga glosowali gremialnie na Platformr Obywatelska, choc rzady PiS-u "dopuscily sie" waznych dla nich dobrych czynow: tunel zastepujacy promy i przekop Mierzei Wislanej. Zartobliwie moglby rzec, ze tu przynajmniej potwierdzila sie znana na ziemiech, na ktorych mieszkam, zasada: "Zaden dobry uczynek  nie moze pozostac bez kary". A co mielismy wczoraj? Mieszkancy terenow, ktore ucierpialy w duzej powodzi, np. Klodzka, Stronia i Ladka Zdroju, glosowali z wielkim zaangazowaniem na R.Trzaskowskiego, wiceszefa partii, ktora bezlitosnie zaniedbala ich w ciezkim dla nich czasie. Sprawdzila sie wygloszona w czasie powodzi czyjas opinia, wedlug ktorej ta wladza wcale nie musi pomagac tym  ludziom z Dolnego Slaska, gdyz bez wzgledu na wszystko i tak beda glosowac na swoja ulubiona partie. No i wykrakal.

A na koniec, juz tylko dwa oczywiste, mozliwe kierunki poszukiwan, ktore wymagaja takiej glebi szerokosci, ze sie nimi nie zajme.  Najpierw Socjolog - ten powie, ze zrodel zachown ludzkich nalezy szukac w procesach socjalizacji przez jaka przechodzi kazdy czlowiek. I tu bysmy zaczeli od A. Michnika i choru niekwestionowalnych autorytetow tamtego czasu. To ciazy do dzis.  Zas Politolog powie - indoktrynacja. I z nim tez trzeba  sie zgodzic. Wspolczesne srodki ksztaltowania ludzkich zachowan sa wrecz przeogromne. Potrafia zamykac ludzi w bankach informacyjnych i nie pozwalaja im sie z nich  wydostac.