Prace naukowe prof. J. Staniszkis - II

nigdy się nie zgadzałem.
Dla mnie pierwszym buntem antyrosyjskim i pierwszym kryzysem nowej władzy było Powstanie Warszawskie. Oczywistym jego celem była zainstalowanie polskiej władzy w stolicy zanim przyjdą Rosjanie. Dla Ruskich był to kryzys pierwotny a wszystkie następne były jakby jego echem w mniej więcej 12 letnich okresach.
Nie zgadzałem się z tezami prof. Staniszkis, bo każdy z tych kryzysów miał swój rewers, czyli wznowienie aktywności żywiołu polskiego. W 1944 roku było to 63 dni, w 1956 roku było to ok. pół roku. Nie mówi się teraz o tym, ale tak na prawdę odwilż zakończyła się w momencie, gdy w kinie Świat zebrali się przedstawiciele dużych zakładów pracy i postanowili reaktywować Rady Robotnicze, które chciały współzarządzać zakładami pracy. Ale i tak odwilż trwała dłużej niż Powstanie Warszawskie. Inicjatywa trwała od wieczora do rana, bo władze zareagowały natychmiast. Około północy pojawił komunikat PAP o zaistnieniu takiego zjawiska a później był już kompletny zapis cenzorski na wszelkie informacje o samym zdarzeni u jego inicjatorze Panu Gożdziku z FSO w Warszawie. Jeżeli popatrzymy na historię idei, to to było ziarno z którego po latach wykiełkowała Solidarność.
Następny kryzys zaczął się w 1968 roku i trwał do 1971 roku, do strajków w Łodzi, bodajże w styczniu 1971. Strajki w 1968 roku zaczęły się w ZSRR bodajże w Smoleńsku, ale były tez i w innych miastach w głębi Rosji. W Polsce były tylko jak byśmy to później powiedzieli pogotowia strajkowe, czyli nastroje strajkowe. Dużych strajków nie było, ale kilkugodzinne przerwy w pracy i spontaniczne wiece tak. Te napięcia nie ustały i powtarzały się w różnych miejscach w Polsce w zasadzie regularnie. Tak więc strajki na Wybrzeżu w 1970 wpisywały się w istniejąca tendencję. Co ciekawe, te kilkugodzinne strajki kończyły się samoistnie, tak jak strajk na Wybrzeżu. Ruscy widząc opadającą falę strajkową w Gdańsku chcieli uderzyć na tyle mocno, by zahamować epidemię strajków. I wyszło jak wyszło. Nie mniej jednak przez ok. 3 lat trwała samoistna konsolidacja społeczeństwa.
Natomiast od 1976 roku zaczął narastać kryzys, który wybuchł z pełną siłą w 1980 i tego kryzysu już czerwoni jako formacja społeczna nie przetrzymali. W czasie Solidarności zaczęła się kooperacja w wielu zakładach pracy między podstawowymi organizacjami partyjnymi a zakładowa Solidarnością i dlatego w stanie wojennym również i PZPR została de facto zdelegalizowana a jej kierownictwo internowane.
Tak więc te kryzysy osłabiały władze komunistyczną i w końcu ją unicestwiły.
Od 81 roku mieliśmy bezpośredni zarząd rosyjski sprawami państwowymi i zaczął się koniec PRL`u.
Do tego trzeba pamiętać o deklaracji Gromyki złożonej w Wiedniu w styczni1985 roku, na spotkaniu wielkiej trójki że ZSRR jest gotowe do realizacji traktatu jałtańskiego.
Natomiast prawdą jest również i to , że żywioł polski nie miał swojej elity a ta zaczęła się tworzyć dopiero po stanie wojennym dopiero ostatnie 8 lat rządów PiS stworzyło warunki do jej powstania.

Czy zastanowil sie Pan nad tym, co Pan napisal?
"Dla mnie pierwszym buntem antyrosyjskim i pierwszym kryzysem nowej wladzy bylo Powstanie Warszawskie".

Tak, cała Akcja Burza a w tym i Powstanie Warszawskie było w swym zamiarze wystąpieniem antyrosyjskim, była sprzeciwem wobec nadchodzącej okupacji rosyjskiej, choć skierowanym przeciwko Niemcom. Chodziło w niej o to, by postawić aliantów zachodnich w trudnej sytuacji. Przecież Niemcy były już w upadku i wystarczyło poczekać dosłownie kilka tygodni by zostali z Polski wyparci. Wszyscy to wiedzieli a jednak postanowili dać daninę krwi i co? z głupoty, z niecierpliwości, nie z obawy przed rosyjskim komunizmem. Powstanie Warszawskie powstrzymało w sensie politycznym wygrało, bo powstrzymało ofensywę Rosjan i dało czas aliantom zachodnim na podejście do granic Rzeszy, zanim Ruscy znowu ruszyli na przód.

Ja tam wole fakty, lepiej sie wsrod nich czuje. Podstawowa przyczyna wybuchu powstania byly nastroje zolnierzy walczacych w konspiracji. Po latach okrutnej okupacji niemieckiej pragneli oni zemsty i trudno bylo ich powstrzymac.
W swych rozwazanaich zgubil Pan Niemcow, ktorzy bez watpienia dzialali na tamtym terenie.
Co do nowej wladzy, to jak pamietam, byla to KRN, ktora postulowala walke z Niemcami i w tym celu dekretem powolala Armie Ludowa. Zolnierze tej formacji wzieli udzial i tracili zycie w Powstaniu Warszawskim. Nie sadze by to robili przeciwko swoim zwierzchnikom politycznym.
W powstaniu wziely tez udzial dwa pulki 3. DP i jeden pulk z 2. DP. Do tego kompania rozpoznawcza z 1 DP. i 2. pulk nocnych bombowcow "Krakow". Wszystkie te jednostki zostaly stworzone przez Rosjan. W sumie w walkach wzielo udzial okolo 2.5 tys. "berlingowcow". Za Wisle wrocilo tylko 400 z nich, reszta zostala zabita, raniona lub dostala sie do niewoli. Ostro walczyli przeciwko Sowietom i nowej wladzy ludowej. Co nie?

Moi rodzice jak i rodzice żony pochodzili z Warszawy i brali "aktywny udział" w Powstaniu i po pierwsze Rosjanie nie tylko nie pozwalali Polakom wcielonym do Armii Czerwonej pomagać powstańcom, a co więcej, zapewne przypadkowo zburzyli swoją artylerią dwie ważne barykady, po drugie wszyscy znajomi rodziców z Powstania twierdzili, że był to Powstanie w swej istocie antyrosyjskie i że mieli tego świadomość. W mojej rodzinie tylko teściowa ( ówcześnie lat 16) była przed wybuchem Powstania pewna, że Rosjanie się nie ośmielą sabotować pomocy alianckiej. Oczywiście Rosjanie nie zgodzili się na to by samoloty ze wsparciem dla powstania mogły uzupełniać paliwo na terenach przez nich zajętych.
Żadnej Armii Ludowej walczącej w Powstaniu nikt nie widział, nie widziano również żołnierzy Berlinga, poza jednym niepełnym batalionem na skraju Powiśla i Czerniakowa, który przeprawił się przez Wisłę bez zapasu amunicji, bez żywności i oczywiście nie dostał żadnego zaopatrzenia. Miałem osobisty kontakt z powstańcami walczącymi w całej Warszawie i nikt w innym miejscu, poza tym jednym "berlingowców" nie widział.
Wielu ludzi było latem 44 roku w nastrojach bojowych ale wszyscy mieli świadomość, że w kwestii polskiej Rosjanie i Niemcy działali ręka w rękę.
Jest jeszcze jedna ciekawa sprawa. Otóż ważną przesłanką w decyzji o powstaniu były spostrzeżenia kolejarzy właśnie z 44 roku, że Niemcy więcej sprzętu wycofywali z frontu wschodniego niż na front wysyłali. Wyglądało to tak, iż Niemcy, przynajmniej niektórzy z ważnych, raczej woleli przegrać z Rosjanami niż z Amerykanami. Z tych kalkulacji wychodziło, że Niemcy nie będą specjalnie zainteresowani w pokonaniu Powstania, skoro i tak się wycofują. Późniejsza ofensywa w Ardenach zdawała by się to potwierdzać. Również różne kwestie związane z ewakuacją Niemców z terenu Prus Wschodnich i Dolnego Śląska też są zastanawiające.
Pod koniec lat 80-tych spotkałem na nartach rodzinę kolejarza niemieckiego z Bydgoszczy, a później i samego kolejarza, byłego naczelnika węzła kolejowego właśnie w Bydgoszczy, i on też zauważył, że więcej sprzętu było zabierane z frontu wschodniego niż na front wschodni wysyłane. Wyciągnął z tego takie same wnioski jak Warszawiacy i zawczasu udało mu się ewakuować siebie i rodzinę w okolice Monachium w nadziei, że może uda mu się uniknąć Rosjan.