Palenie Moskwy

Tytul brzmi obiecujaco i bardzo przyjemnie. I rzeczywiscie  stolice Rosji kilka razy spalono. Najpierw to mile wydarzenie nastapilo w dniu 29 III 1611 r., kiedy to komendant polskiego garnizonu Aleksander Gosiewski rozkazal spalic Moskwe. Polski garnizon trzymal pod butem kacapska stolice od wrzesnia 1610 do 7 listopada 1612 r. Pan hetman Stefan Zolkiewski w swoich wspomnieniach zatytulowanych: "Poczatek i progers wojny moskiewskiej" napisal o tym tak: "Tym sposobem moskiewska stolica splonela z wielkim krwi rozlaniem i nieoszacowana szkoda, gdyz dostatnie i bogate miasto bylo i obszar jego wielki".

Jeszcze bogatsza byla Moskwa, kiedy wojska francuskie wkroczyly do niej 14 IX 1812 r. Wjazd samego cesarza w dniu 15 wrzesnia oraz dalsze tygodnie opisal sekretarz i powiernik Napoleona Bonaparte, Claude Francois de Meneval w swym dziele " Memoires pour servir a l'Histoire de Napoleon ler depuis 1802 jusqu'a 1815"" Paris:Dentu:1893-1894. Na str. 63-66 opisal jak bogate bylo to miasto z jego palacami, cerkwiami i budynkami publicznymi (Palac Carski, Palac Senatu, Arsenal itd.). Mialy ksztalt bardziej azjatycki niz europejski. Miasto bylo piekne, ale puste, bo prawie 300 tys mieszkancow wyprowadzilo sie niemal calkowicie. Gubernator Moskwy hr. Fiodor Rostopoczyn zdolal uciec godzine przed wkroczeniem zdobywcow. 

Francuzom pustka nie przeszkadzala, gdyz w budynkach pozostalo ich bogate wyposazenie, duzo zlota i srebra. Wojsko rabowalo bezlitosnie, zas cesarz udal sie na spoczynek do Palacu Carskiego. Cesarz spal, a tymczasem tu i tam pojawily sie plomienie pozarow. Podpalali ukryci sabotazysci oraz pijani zolnierze Grande Armee rabujacy co sie dalo. Zaczelo sie od duzej, bogatej w latwopalne towary dzielnicy chinskiej. Pozar trwal cztery dni i spalilo sie trzy czwarte miasta.

Napoleon nie odczekal sie delegacji pokojowej od cara Aleksandra I, ktory zbiegl do Petersburga i nakazal odwrot z Moskwy i Rosji w dniu 18 X 1812. r.

Kolejna okazje mial Wielki Wodz Niemcow, Adolf Hitler. W 1941 r. jego wojska mogly zdobyc Moskwe i byc moze losy kampanii rosyjskiej potoczylyby sie inaczej. O tym, czyj to byl blad, Wodza czy jego generalow, napisze kiedys w przyszlosci.

Byla tez pewna  interesujaca proba palenia Moskwy, tyle, ze mniala ona charakter literacki, a dokladniej futurystyczny. Dokonal jej bezlitosnie szydzacy z komunistow literat francuski Paul Morand. Tytul dziela: "Pale Moskwe" zamieszczone w wydanej w 1925 r. ksiazce. "L'Europe galante". Na takie bezczeszczenie umilowanej ideologii nie mogl pozwolic przebywajacy w Paryzu polski komunista zydowskiego pochodzenia, Bruno Jasienski (1901-1938), wczesniej Zysman. W 1928 opublikowal serie artykulow w "L'Humanite", ktore zlozyly sie na calosc pt. "Pale Paryz". Nie mniej, ni wiecej, w swoich futurystycznych majakach, zgladzil dzuma prawie cala populacje (poza wiezniami) stolicy Francji. Pewnie mial w tym wielka przyjemnosc. Pozniej, w latach 1933-1937 brylowal na sowieckich salonach literackich. Miedzy innymi uczestniczyl w nagonce na wielkiego pisarza Izaaka Babla.  Bruno J. mocny byl, bo wspieral go sam Gienrich Jagoda, naczelny siepacz Rosji Sowieckiej. Kiedy Jagode usunieto i pozbawiono zycia, dobiegl konca zywot Jasienskiego. Dostal wyrok i wykonano go w 1938 r. Zonke wieziono bardzo dlugo w lagrach. Jego zycie i smierc wyspiewal Jacek Kaczmarski w "Epitafium dla Bruno Jasienskiego". Moze uda mi sie ja ponizej podpiac. Lubie te piosenke.