Prawda o "szosie zaleszczyckiej" - I

Przeniesienie sie na emigracje wladz Polski we wrzesniu 1939 r. bylo racjonalna, najbardziej korzystna dla panstwa polskiego  decyzja.

Parlamentaryzm w Polsce ma bardzo dluga tradycje. Siega ona przynajmniej czasow, gdy zwolywano wiece dzielnicowe. Z nich wyrosly sejmiki ziemskie i prowincjonalne oraz Sejm Walny obejmujacy cale Krolestwo. Dzieki nim pierwiastki demokratyzmu byly dosc silne w owczesnym panstwie feudalnym. Tak bylo przez kilka wiekow. 

Pozniej nastapila trwajaca ponad sto lat zapasc spowodowana zaborami. Po  odzyskaniu niepodleglosci polski parlamentaryzm odzyl wrecz przesadnie z wielka sila. Zostal on ograniczony zamachem majowym w 1926 r. W kwietniu 1935 r. wprowadzona zostala konstytucja, ktora nazywano kwietniowa. W czasach PRL-u obdarzano ja epitetem "faszystowska". Traf chcial, ze niebawem nastapila napasc Niemiec i Rosji Sowieckiej na Polske i konstytucja okazala sie byc lepsza niz inne, bardziej demokratyczne mozliwe wersje.

W lipcu 1935 r. uchalono nowe ordynacje wyborcze, znacznie ograniczajace uprawnienia obywateli. Czynne prawo wyborcze mialo przyslugiwac osobom dopiero od 24-go roku zycia. Zabrano partiom politycznym prawo zglaszania kandydatow na poslow. W tym wzgledzie dominujaca role mial odgrywac aparat panstwowy. Zmniejszono liczbe poslow w sejmie z 444 do 208. Co wiecej, jedna trzecia sposrod 96 senatorow mial powolywac prezydent RP. Reszta byla wybierana przez uprzywilejowana kategorie obywateli, np. bohaterow wojny 1920 r.

Zdecydowana wiekszosc mandatow (okolo 8050 w przedwojennym sejmie i senacie przypadla politykom Obozu Zjednoczenia Narodowego - sanacyjnego, pilsudczykowskiego stronnictwa prorzadowego. Bylo ono najpotezniejsza sila polityczna liczaca okolo poltora miliona osob. Drugie co do liczebnosci Stronnictwo narodowe mialo okolo 200 000 czlonkow. Mniej liczne bylo Polskie Stronnictwo Ludowe liczace okolo 160 000 czlonkow. Ostatnia z glownych sil politycznych, Polska Partia Socjalistyczna, mogla liczyc na 30 000 czlonkow i silne wplywy w zwiazkach zawodowych.

Wybuch wojny nie byl zaskoczeniem dla najwyzszych wladz Polski. Juz w drugim dniu wojny odbyla sie nadzwyczajna sejmu i senatu. Zgodnie z prawem konstytucyjnym prezydent mogl w razie wojny "powolywac do rozstrzygania spraw wchodzacych w zakres dzialania Izb Ustawodawczych, Sejm i Senat w zmniejszonym skladzie, wylonionym przez te Izby". (Art.19, paragraf 2). Tym samym utworzono znacznie bardziej operatywny sejm skladajacy sie z marszalka i 40 poslow oraz senat liczacy 18 senatorow na czele z marszalkiem. Nalezy przyznac, ze wiekszosci z nich udalo sie przekroczyc granice z Rumunia i wladza ustawodawcza mogla byc odtworzona w Paryzu, a pozniej w Londynie. Czy wszechwladny na etapie paryskim gen. Wladyslaw Sikorski na to pozwolil, to juz inna sprawa.

Jeszcze w lipcu 1939 r. przygotowane byly plany ewakuacji najwyzszych wladz panstwowych. Po kilku dniach dzialan wojennych okazalo sie, ze trzeba bedzie z nich skorzystac i w nocy z 4 na 5 wrzesnia zaczela sie ewakuacja wladz z Warszawy. Wedlug planow rejone ewakuacji rzadu, ministerstw, sejmu, senatu, Naczelnej Izby Kontroli, Sadu Najwyzszego i Najwyzszego Trybunalu Administracyjnego byl Lublin i jego okolice. Jednak plany te juz w trakcie poczatkowej fazy ewakuacji musialy ulec zmianie. W dniu 6 IX 1939 r. postanowiono przeniesc naczelne wladze, wlacznie z prezydentem i Naczelnym Dowodztwem oraz korpus dyplomatyczny, jeszcze bardziej na wschod. Sila rzeczy dzialanie tych wladz bylo w duzym stopniu zdezorganizowane, ale mimo wszystko staraly sie one wykonywac swoja prace. Przez caly czas pracowalo Naczelne Dowodztwo, odbylo sie tez posiedzenie Rady Ministrow (12 IX w Lucku).