Wywiad z konserwatysta prof. R.Scrutonem

Sluchanie wywiadow z madrymi ludzmi to wielka przyjemnosc. Tak jest tez i tym razem. W lutym 2017 r. Peter Robinson prowadzacy cykl "Uncommon Knowledge" (Hoover Institution)  przez godzine lekcyjna rozmawial ze znanym  angielskim konserwatysta, prof. Rogerem Scrutonem (1944-2020). Wywiad mozna zobaczyc na zalaczonym ponizej video. Ogladal je milion osob. Streszcze tylko poczatkowa czesc calosci.

Wywiad nosil tytul: "How to be a Conservative", tak jak jedna z najbardziej znanych ksiazek Profesora wydana w 2014 r. Redaktor zaczal od cytatu z tej ksiazki:

"Nie jest czyms niezwyklym byc konserwatysta. Ale czyms niezwyklym jest byc konserwatywnym intelektualista. Zarowno w Wielkiej Brytanii, jak i Ameryce okolo 70% akademikow identyfikuje sie jako bedacy "na lewicy", a otaczajaca kultura staje sie coraz bardziej wroga w stosunku do tradycyjnych wartosci czy jakichkolwiek twierdzen, ze mogly one miec wklad w wielkie osiagniecia cywilzacji Zachodniej".

Na pytanie dlaczego prasa, biurokracja i uniwersytety sa wrogie? Profesor odpowiedzial, ze ci, ktorzy zwykli uwazac sie za intelektualistow maja tendencje do  sytuowania sie poza spoleczenstwem i jakby z zewnatrz dokonuja jego krytyki.

Nastepne pytanie dotyczylo  przyczy, dla ktorych R.Scruton stal sie konserwatysta. Profesor odpowiedzial, ze zlozylo sie na to kilka wydarzen. Pierwszym z nich bylo to, ze w maju 1968 r. przebywal on w  Paryzu, gdzie zrewoltowala sie mlodziez. W ksiazce napisal o tym w sposob nastepujacy: "Maj 1968 doprowadzil mnie do zrozumienia, co ja cenie w zwyczajach, instytucjach i kulturze Europy" [Profesor mial wtedy 24 lata]. Uderzyl go gniew generacji mlodziezy, ktora nigdy w zyciu nie napotykala na problemy. Mimo to palili samochody nalezace do robotnikow, udajac, ze bronia tych ostatnich przed ciemiezacymi ich wyimaginowanymi strukturami. Dla niego wszystko to bylo kompletna fikcja. W dodatku nawiazywano do zupelnie juz przestarzalych, zacofanych idei Karola Marksa.

Pozniej P.robinson zapytal o drugie wydarzenie prowadzace Profesora do konserwatyzmu. Przytoczyl  zdanie z ksiazki: "Wizyta w Polsce i Czechoslowacji w 1979 r.  uzmyslowila mi defraudacje, jaka zostala popelniona w imie socjalizmu. Natychmiast poczulem poptrzebe dzialania". No i wzial on udzial w organizowaniu tajnego nauczania w Czechoslowacji i w mniejszym stopniu, w Polsce.  R.Cruton zrozumial, ze ludzie nie zgadzajacy sie na panujacy system mieli do wyboru, albo starc sie pokonac system, albo dac sie zepchnac do katakumb.

W dalszej czesci rozmowa skierowala sie do Wielkiej Brytanii. Zaczela sie ona od pytania opartego na kolejnym cytatcie z ksiazki: "W czasie naszego zwatpienia, braku ducha, pojawila sie pani YThatcher, jak cos na podobienstwo cudu". Te czesc pomine jako mniej dla nas interesujaca.

Rozmowa konczy sie pytaniem o postawe, czy Profesor ma jakies nadzieje? R.Scruton odpowiedzial na to, ze zawsze jest pesymista, bo jest to madra postawa. Dzieki temu zawsze spotykaja go jakies niespodzianki.