Biali i czarni niewolnicy

Niewolnictwo jest stare jak świat. Nawet starsze spoleczeństwa od spoleczeństw starozżytnej Grecji i Rzymu. Dziś jest na swiecie 27 milionów niewolników. Bylo ich miliony  od wieków i dlugo jeszcze miliony beda cierpieć. Za sprawaą istniejacego od kilku lat ruchu Black Lives Matter, znów wraca amerykanński wątek, niewolnicy przywiezieni kiedyś do Ameryki sa ważniejsi od innych.  Wtórujace  im postępackie krwawiące serca nie zważaja na fakty, które są nie do odparcia. Niewolnictwo w Ameryce nie trwalo 400 lat, tylko 246 lat.  Z Afryki w latach 1519-1867  wywieziono w sświat okolo 12 mln. murzynów. Z tego, tylko 3.7%, czyli okolo 472 tys. trafilo do kolonii brytyjskich w Północnej Ameryce. I to wlasnie  ich potomkowie gardluja najglośniej i żądaja najwiecej. Reszta sie nie liczy. Prawda jest też, że niewolnictwa nie wymyslil biali ludzie, natomiast to oni wlasnie znieśli niewolnictwo w Stanach Zjednoczonych.

Zanim zaczeęto wywozić murzynów z Afryki lapano bialych ludzi, których nazywano chrześcijanami, bo taką religie wyznawali. Od XVI w. zajmowali sie tym muzulmanie. W czasach starożytnego Rzymu  na trasach handlowych w miastach byly targi, na których handlowano niewolnikami. Jak pisze Angela Sutton w swojej pracy magisterskiej zatytulowanej: "White Slaves in Barbary"  (biali niewolnicy w krajach barbarzynskich), Vanderbilt University 2009:

"Niewolnictwo bylo tradycyjną instytucją w wiekszosci cywilizacji islamskich...Przeciwnie niż popularne rozumienie "pirata barbarzynskiego", ludzie na statkach z Północnej Afryki byli bardziej legalnymi piratami czy korsarzami. Byli onie częścia szeregu zorganizowanych systemów panstwowych i dzialali wedlug praw ustanowionych przez wladców". Poniżej obraz Jana Luykena z 1684 r. przedstawiajacy handel niewolnikami na rynku w Algierze.

Ci korsarze rozplenili sie  na poczatku XVI wieku i uprawiali swój proceder do polowy XVIII wieku, czyli  okolo dwóch wiekow. Liczne okrety korsarskie napadaly na europejskie miasta nadmorskie Wloch, Holandii, Irlandii, Anglii, Irlandii, Islandii i wschodniej czesci Morza Sródziemnego. W latach 1785-1815 trafily sie nawet setki Amerykanów. Najwiekszymi osrodkami islamskiego korsarstwa byly: Algier, Tunis i Trypolis. Tylko oni zniewolili okolo 1.25 mln. bialych chrzescijan. Ten w turbanie na zdjeciu ponizej to handlarz niewolnikow operujacy  jeszcze w 1888 r. w Mekce.

Niewolnicy trafiali na targi niewolników. Wlasciciele liczyli na okup za nich. Jakiś procent rzeczywiscie zostal wykupiony. Przykladowo, niemieckie miasta portowe Hamburg i Lubeka stworzyly fundusz o nazwie "Sklavenkasse", do ktorego wplywalo cześć podatkow nakladanych na handel morski. Jednak zdecydowana wiekszosc  przykuta byla do wiosel na galerach czy w kajdanach pracowala w budownictwie. Ci, ktorych udalo sie wykupic tez okres wyczekiwania pracowali jak pozostali. Ponizej obraz przedstawiajacy wykupywanie z rak islamistow chrześcijan-niewolników przez mnichów.

Od 1455 r. wylaczne prawo do operowania, czyli eksploatowania zachodnich wybrzezy Afryki, miala Portugalia. Z czasem Portugalczycy zajeli sie handlem niewolnikami. Najbardziej wyspecjalizowani w tym byli Kreole, czyli ludzie rodzacy sie w zwiazkach  murzynek z bialymi Portugalczykami i Hiszpanami.  Nic też dziwnego, zże  najwiecej niewolnikow trafialo do kolonii portugalskich. I tak, 41.1% wywieziono do Brazylii, w tym, do pd.-wsch. Brazylii  trafilo  21.1%, do Bahii - 10.7% i do Pn.-wsch. Brazylii - 9.3%. Te amerykanskie  3.7% wyglada też blado w porównaniu z innymi terytoriami, na ktore trafiali zniewoleni Afrykanie, np. na Jamajke - 11.2% czy  francuskie Santo Domingo - 8.2%.

W szkolach amerykanskich uczą, że  pierwsi niewolnicy zostali przywiezieni  w 1619 r. Wtedy to  White Lion (Bialy Lew) holenderski statek uprawiajacy legalnie korsarstwo zarekwirowal 20 murzynów z portugalskiego statku Sao Jao Bautista  zajmujacego sie handlem niewolnikami. A ten akurat wiozl niewolnikow do Meksyku. Pochodzili z  krolestw Ndongo i Kongo (dzisiejsza Angola).

Poczatkowo inters krecil sie bardzo slabo, w latach 1620-1675 osiedlono w Ameryce tylko 14 Afrykanow. Slabo tezż bylo w latach 1826-1850, kiedy osiedlono 105 niewolnikow, a takze w latach 1851-1866 - 476 niewolnikow. W sumie uzbieralo sie okolo pół miliona. A i tak, średnio wynosilo to mniej niz 2 tys. niewolnikow. Trudno wiec mowic o masowosci zjawiska.

Praca niewolnicza w Stanach Zjednoczonych byla praca na roli, na plantacjach. Część niewolnikow sie z czasem wyzwalala byli oni zakuwani w kajdany na nogach. Ważne tez bylo, ze musieli uczyc sie jezyka angielskiego, a  już  dla drugiego pokolenia jezyk angielski byl pierwszym jezykiem. Po zniesieniu niewolnictwa w polowie XIX w. murzyni mogli zyć na swoim, robic kariery, choc w stopniu mocno ograniczonym do lat 60-ych XX w. Później, czyli juz przez 60 lat  byli  wspierani, subsydiowani, a nawet  objeto ich preferencjami. Jak ich porownywać z Chinczykami, ktorzy w XIX w. musieli placic za przywilej imigracji, a ich jezyk bardzo roznil sie od jezyka angielskiego? Mimo przewagi jezyka, murzynow wyprzedzily WSZYSTKIE  fale imigracji z różnych czesci swiata.

A  jakie bylo ich zycie w Afryce? Ciagle wojny, w ktorych wojujacy praktykowali ludozerstwo. Ciagle kleski zywiolowe i glod. Takze epidemie. Popatrzmy na srednia dlugosc zycia. W USA wynosi ona 78.5 lat, podczas gdy w Afryce - 60 lat. Afryka umiera z roznych powodow, na czele z AIDS.  Co sie stanie z powodu AIDS pokazuje przyklad panstwa Suazi. Na skutek gruzlicy i AIDS w ciagu ostatnich 20 lat srednia zycia spadla tam z lat 60 do 31.

Czy awanturnicy z miast amerykanskich chcieliby mieszkac w Afryce?  Inni murzyni mieszkajacy w Stanach Zjednoczonych  w XIX w. wzgardzili calkiem niezla propozycja powrotu  na ojczysty kontynent (patrz Liberia).