Dobry sposób na nadzwyczajną kastę

Stan polskiego sądownictwa jest taki, że czasami nawet przeraża (patrz wypuszczenie na wolność "obcinaczy palców"). PiS-owska władza w krótkim czasie zrobila bardzo dużo czyszcząc tę Stajnię Augiasza. W nowej kadencji zrobi jeszcze więcej mimo oporu sędziów sięgających do wszelkich nawet niegodnych środków. Jednak należy zdać sobie sprawę, że zadanie ucywilizowania rozpasanych sędziów to praca na pokolenia. Niektórzy ludzie w rozpaczy wolają: 'Wszyscy won!" Jest to nierealistyczne. Tymczasem jest pewne rozwiązanie, którego wprowadzenie pozytywnie wplynęłoby na motywacje nadzwyczajnej kasty. W skrócie, idzie o okrojenie im wielkości pastwiska.

W Wielkiej Brytanii, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Australii, Indiach, Australii, Nowej Zelandii czy nawet Belgii istnieje od dawna instytucja "sędziów pokoju". Początek dał w 1195 r. angielski król Ryszard I zwany "Lwim Sercem". Następnie ustawa z 1327 r. ustanowila te funkcje pelnioną przez "good and lawful man" (dobrego, prawego czlowieka), który ma stać na straży pokoju ("guard the peace") Takich ludzi określa jako "wardens of the peace" (strażników pokoju). Na koniec stanowisko sędziego pokoju zinstytucjonalizowalo się na dobre. Za czasów króla Edwarda III w 1361 r. ustanowiono statut autoryzujacy ten urząd i definiujacy jego funkcje.

Generalnie idzie o odciążenie zawodowych sędziów w sprawach drobnych, które moga być zalatwiane równie dobrze, a w przypadku Polski, jak pokazuje doświadczenie, nawet lepiej, przez ludzi nie będących zawodowymi sędziami. 

W Kanadzie, gdzie instytucja sędziego pokoju jest obecna od końca XIX wieku, ludzie ci najbardziej są widoczni w nastepujacych sprawach: mandatów za naruszenie przepisów ruchu drogowego (Highway Traffic Act), naruszania przepisów BHP, wypadków w pracy i ubezpieczenia (the Occupational Health and Safety Act, Workplace Safety and Insurance Act), przekraczanie granicy terenu należącego do kogoś (Trespass to Property Act),  parkowanie (Safety Street Act), wykroczenia przeciwko przepisom ochrony środowiska naturalnego, np. wyrzucania śmieci  w lesie (Environmental Protection Act), przestrzeganie zasad picia alkoiholu w miejscach publicznych (Liquor Licence Act), ochrony konsumentów (Consumers Protection Act) i odpowiedzialność wlaścicieli psów za dokonane przez nich szkody (Dog Owner's Liability Act). Czy rzeczywiście Wysoki Sąd w swych szatkach i łancuchu musi sie schylać nad tak przyziemnymi sprawami?

Są też inne obszary dzialania sędziów pokoju. Przede wszystkim w dziedzinie prawa kryminalnego, zgoda na wypuszczenie z aresztu za kaucją czy udzielanie nakazu przeszukania. Jakże często czcigodny sędzia śpi a tu trzeba szybko dostać pozwolenie na rewizję by ptaszek szybko nie umknął. Do tego dochodzą wstępne przesluchania przed pierwszą rozprawą sądową, wysylanie aresztowanych do psychiatry dla oceny stanu jego zdrowia psychicznego (Mental Health Act). 

Oczywiście, że jest cala procedura zapewniająca poziom merytoryczny sędziów pokoju. Zasadą jest, że mają to być ludzie bez wykształcenia prawniczego.

Dr Edward Soltys

PS Tata mojego wnuczka mierzy ponad 190 cm. Wyglada na to, ze Logan go kiedys przerosnie.