Zapomniani Maoisci

Dominuje przekonanie, ze ideologia, ktora kieruja sie elity unijne wyrasta wprost z pogladow Nowej Lewicy. Jest to prawda,ale niesprawiedliwe wobec innych duchowych ojcow-zalozycieli. Obok komunistowi  i socjalistow swa sile przekonan czerpiacych z marksizmu, popularny byl maoizm. Zarowno jedni, jak i drudzy mieli szanse zobaczyc praktyczne rezultaty ideologii realizowanych na ludzkich spoleczenstwach. Najwyrazniej w ZSRR i w Chinach. Bylo to za malo, by zrezygnowac ze swych dazen.

Maoizm byl modny w Europie Zachodniej w II-ej polowie lat 60-ych i I-ej polowie lat 70-ych XX w. Czolowe kraje pod tym wzgledem to: Wlochy, Holandia, NRF, Francja, Portugalia, Belgia i Norwegia. Najbardziej znanym politykiem, ktory wyrastal w kregach maoistowskich byl Jose Baraso, szef Komisji Europejskiej UE, a wczesniej czlonek Rewolucyjnego Ruchu Portugalskiego Proletariatu.

Maoizm zrodzil sie na dobre w 1958 r. wraz z przyjeciem Kursu Trzech Czerwonych Sztandarow, ktory oznaczal wybor wlasnej, chinskiej drogi do komunizmu, odrebnej od sowieckiej. Swoje apogeum osiagnal w czasie Wielkiej  Proletariackiej Rewolucji Kulturalnej, ktora byla jednym z kluczowych elementow tej ideologii.  Rewolucja ta zaczela sie dosc nieoczekiwanie. Poprzedzal ja masowy glod wynikajacy z katastrofalnego Wielkiego Skoku (1958-1962). Jego sprawca, Przewodniczacy Mao Tse-tung znalazl sie w cieniu. Spoleczenstwo, a zwlaszcza mlodziez zaczeto nagle wychowywac w kulcie Lei Fanga, 22-letniego zolnierza, ktory zmarl w 1962 r. Jego poswecenie dla ludzi i ojczyzny byly bezmierne. Swoje oszczednosci oddawal biednym ludziom, a zywnosc w szpitalu swoim kolegom.

Jung Chang, dziewczynka, ktora miala wowczas 10 lat opisala w ksiazce swoje odczucia z tamtego okresu. Mlodziez przysiegala, ze bedzie jak Lei Fang "szla na gore z nozy i rzucala sie w otchlan plomieni". Kiedys stala dlugo w deszczu pod parasolem czekajac na jakas staruszke czy kogokolwiek, kogo by mogla oslonic przed deszczem. 

W niecale dwa lata pozniej Mao zaczal szybko wychodzic z cienia. Pojawily sie dwa hasla Przewodniczacego: "Sluz ludziom" i "Nie zapominaj o walce klasowej".Zasialy one wtapliwosci w mlodym umysle. Pomagac ludziom - tak, ale nie wrogom klasowym. Ale jak ich rozpoznac? Odpowiedz brzmiala: "Wygladaja jak czarne charaktery w filmach". No i nastapila Rewolucja Kulturalna. Zabroniono noszenia kolorowych ubran, zakazano tancow,zniknely filmy z Hong Kongu. Zaczela sie jeszcze bardziej wzmozona indoktrynacja. W mediach i w szkolach  klarowano ludziom, ze wrog klasowy chce powrotu do czasow Kuomintangu - dzieci nie beda chodzily do szkoly, nie beda mialy co jesc i nie beda mialy zimowych butow. W wiekszych skonfiskowanych domach urzadzano "muzea edukacji klasowej". Mialy pokazywac jak zwyrodnialy byl styl zycia burzujow wyzyskujacych lud pracujacy.Wpajano mlodziezy haslo: "Ojciec jest bliski, matka jest bliska, ale nikt nie jest tak bliski jak Przewodniczacy Mao".

Ji Li Jiang (co znaczy piekna i majaca szczescie) z Szanghaju, byla bardzo inteligentna, uzdolniona matematycznie,  piekna, wysoka 12-letnia dziewczynka, kiedy nagle w maju 1966 r. wybuchla Rewolucja Kulturalna. Pierwszymi oznakami bylo masowe zrzucanie dotychczasowych, ozdobnych tablic z nazwami sklepow;takze instytucji. Zmieniano nazwy. Na przyklad Teatr Pokoju stal sie Teatrem Rewolucji.  Tymczasowo nad drzwiami wieszano czerwone transparenty z nowymi nazwami. Tlumy wiwatowaly.

Na ulicach pojawily sie patrole uczniowskie. Jiang zapamietala pierwsze z nimi spotkanie. Otoz przez tlum szlo trzech chlopcow i jedna dziewczynka. Mieli po jakies 12-13 lat. Pilnie przypatrywali sie spodniom przechodniow. Ktoregos dorwali. Mial waskie nogawki i buty ze szpicami. Jeden z patrolu zmierzyl szerokosc nogawek modnie ubranegmu 30-latkowi. Okazalo sie, ze jest mniej niz minimalnie dozwolone 25 c. No to dziewczynka przeciela obie nogawki spodni az do kolan. Buty pocieto. Chlopak z patrolu wyglosil krotkie pouczenie dla "przestepcy" i do tlumu. Zniszczone buty cisnal w ich wlasciciela i wyjasnil ze jego stroj nie jest ani wygodny, ani ladny. "Zabieraj te swoje "Cztery Stare" do domu i popracuj nad zmiana swojej ideologii". Te "Cztery Stare", to nowe haslo wprowadzone w maju 1966 r. na samym poczatku rewolucji. Nakazywalo zniszczenie starych idei, starej kultury, starych zwyczajow i starych obyczajow. Nie bedzie silnego socjalistycznego kraju, jesli nie ustanowi sie "Nowej Czworki".

Z lancuchow spuszczono Mloda Gwardie, czyli hunwejbinow.To ochocza, rewolucyjna mlodziez ze szkol srednich i uczelni wyzszych. Biedna Jiang byla za mloda. Na szczescie  w szkolach podstawowych bylo wiecej takich, wiec wprowadzono formacje Mlodych Nastepcow. Jak dorosna, to beda mogli jak ich starsi koledzy poruszac sie po calym kraju niosac plomien rewolucji do zacofancow. Panstwo oplacalo podroze, dawalo wikt i opierunek dla oddzialow czerwonogwardzistow. Duza sprawa! Dotad swoboda poruszania sie byla mocno ograniczona. Potrzebne  byly specjalne przepustki i malo kto widzial cos wiecej poza swoja miejscowoscia.

Czerwona Gwardia przodowala w modzie, ktora szybko stala sie obowiazkowa. Krotkie wlosy, spodnie waciaki, skorzane pasy  i kurtki, najlepiej "Leninowki". Choc najlepsze byly stare mundury wojskowe.Na rekawach przedmiot dumy - czerwone opaski ze zlotym napisem. W reku nieodlaczna Czerwona Ksiazeczka. Mysli tam zawarte dobrze bylo sie uczyc na pamiec. Mam taka wydana w marcu 1967 r. w jezyku angielskim.  Nie radze czytac - nudy na pudy. Juz lepiej posluchac sobie  hymnu Czerwonej Gwardii, ktory dolaczylem na video nr 4.

W szkolach zaczely sie poczatkowo zaciete, dyskusje na tematy ideologiczne. dominowaly dzieci sekretarzy partyjnych oraz najglupsi. Pewnego dnia Jiang i jej kolezanka An Yi wdala sie w dyskusje z najglupsza w klasie dziewczynak o imieniu Yang Fan, ktora trzy razy nie zdala do nastepnej klasy. Fan zaatakowala Yi z powodu uzywania kremu i dlugich wlosow. Wstyd, ideologia buzuazyjna. Wsparl ja Du Hai, syn sekretarz partyjnej z dzielnicy. Atakujacych wsparl tlum innych dzieci.

Pewnego dnia odwolano lekcje i zaczela sie kampania, jak sie okazalo, bardzo dlugo trwajaca. Da-zi-bao polegala na zamalowywaniu duzych powierzchni papieru  roznymi haslami i tekstami. Pokryto nimi wszystkie sciany szkolne oraz powieszono na sznurkach na boisku, jak sie wiesza bielizne po praniu. Gdy zabraklo papieru, uzywano stare gazety. Hasla czerpano z gazet. Ogolnie szlo o to, ze Przewodniczacy Mao odkryl, ze szkoly zamiast uczyc komunizmu sa siedliskiem rewizjonizmu. Na jednym z da-zi-bao napiosano: "Jakkolwiek nauczyciele nie maja nozy i bomb, to i tak sa niebezpiecznymi wrogami Ucza, ze nauczyciele sa lepsi od robotnikow i chlopow. Sa jak niewidoczne noze niebezpieczniejsze od od rzeczywistych nozy i karabinow". Zas malo inteligentna Yin Lau-lan, sporzadzila tramsparent z nastepujaca trescia: "Nauczyciele kieruja sie tylko ocenami szkolnymi. Nie przyjeto mnie do Mlodych Pionierow i do szkolnego choru. Nauczyciele zapominaja, ze to my, klasa robotnicza rzadzimy naszym socjalistycznym krajem". Inny mlodociany rewolucjonista doniosl na sporzadzonym przez siebie plakacie, ze nauczycielka Li niszczy uczniom oczy zadajac im duzo do czytania. W ten sposob, w przyszlosci  mlodzi ludzie nie beda mogli zaciagnac sie do Armii Rewolucyjnej. 

Zaczely sie fizyczne ataki na nauczycieli. Da-zi-bao wieszano na drzwiach domow wrogow klasowych. W slad za tym szly napady i nszczenie mienia. Zabito wielu "wrogow ludu". Sukcesy te oglaszano przez glosniki wiszace na slupach ulicznych. Takze aktualne hasla. Kiedys bylo; Najpierw zniszcz, a potem wszystko samo sie odbuduje". Pozniej: "Im wiecej ksiazek przeczytasz, tym bedziesz glupszy". Itd.

Ekscesy ograniczono na poczatku 1967 r. po interwencji wojska. 14 milionow hunwejbinow wyslano do pracy na roli, by sie uczyli od prostego ludu i hartowali. Nazwano ich "Stracona Generacja".

Glowne zrodla:

Ji Li Jiang, "Red Scarf Girl. A Memoir of the Cultural Revolution",  Scholastic Inc., NY 1999. (Dziewczyna z czerwona chusteczka. Pamietnik z czasow Rewolucji Kulturalnej".

Jung Chang, "Wild Swans. Three Daughters of China", Anchor Books, Ny 1992. (Dzikie labedzie. Trzy corki Chin).

"Czerwona Ksiazeczka", czyli "Quotations From Chairman Mao Tse-Tung", A Bantam Book, USA 1967.