Obrazki wojenne

Czy  jeden czlowiek wart jest 1 miliona papierosow, na przyklad Player's? Tak, mozna go wymienic dokladnie za te ilosc po 10 sztuk w 100 000 paczkach. dokladnie do takiej transakcji, ale tez i innych dochodzilo w czasie dzialan w Afryce Ponocnej w II wojnie swiatowej. Kilka z nich opisal w swoich wspomnieniach, pulkownik, a wowczas major Hans von Luck dowodzacy niemieckim 3 Pancernym Batalionem Rozpoznawczym nalezacym do Afrika Korps. Doszlo do nich w czasie 3-tygodniowego okresu po II Bitwie El Alamein, gdy glowne sily niemieckie na leb na szyje uciekaly setki kilkometrow na zachod wzdluz wybrzeza libijskiego. W tym czasie batalion majora zabezpieczal poludniowe skrzydlo przed mozliwa proba oskrzydlenia wycofujacych sie Niemcow przez, na przyklad jakas angielska dywizje pancerna. Jego bezposrednimi przeciwnikami byla podobna jednostka po stronie brytyjskiej - 1 Pulk Rozpoznawczy Dragonow Krolewskich przydzielony do 1 Dywizjo Pancernej.

Zadanie zolnierzy obu stron polegalo na patrolowaniu pustyni. Wielkich walk na tym obszarze nie bylo, ani czolgi, ani samoloty nie naruszaly ludziom spokoju. wypracowano wiec rutyne konczenia patrolowania przed dzina 17:00. Pozniej zpadal szybko zmrok i mozna bylo latwo zabladzic. Samochody i motocykle zwiadowcze zaczynaly odpoczynek o tej samej poprze po obu stronach frontu. anglicy robili sobie tradycyjna herbatke, a Niemcy zajmowali sie tez roznymi przyjemnosciami. Oficerowie niemieccy zartowali, ze mozna bylo oficjalnie zawrzec tymczasowy rozejm na ten czas.

Okazja trafila sie dosc szybko. Anglicy zglosili sie przez radio z pytaniem czy przypadkiem Niemcy nie wzieli do niewoli por.Smitha z jego patrolem. Odpowiedz byla twierdzaca i jency przekazali zyczenia kolegom oraz rodzinom. Przy okazji padlo pytanie czy mozna liczyc na wzajemnosc. Odpowiedz byla pozytywna i na nastepnych kilka tygodni zaczal obowiazywac nastepujacy zwyczaj. O 17:00 ruch ustraje, a o 17:05 nastepuje wymiana zdan na interesujace tematy.

Ktoregos dnia dostal sie do niewoli angielski porucznik wysokiego wzrostu i arogancki. Podal tylko swoj numer identyfikacyjny i zamilkl. Na to major von Luck, arystokrata i czlowiek towarzyski, zaczal opowiadac jencowi o swoich przedwojennnych znajomosciach w Londynie, miedzy innymi o kapitanie gwardii krolewskiej. Porucznik troche sie rozgadal i wyszlo na to, ze jest siostrzencem wlasciciela duzej i znanej na calym swiecie firmy Player's produkujacej papierosy. Koledzy von Lucka zaczeli na boku podsmiechujki. Wreszcie jeden z nich szepnal mu do ucha, ze moze da sie wymienic cennego jenca na papieroski, ktorych byl deficyt. Na pytanie  ile papierosow mogliby dac brytyjczycy za zwrot jenca, porucznik bez whania odpowiedzial, ze 1 000 000. Skomunkowano sie wiec z druga strona i po chwili padla odpowiedz, ze papierosow nigdy nie jest za duzo, ale z nadwyzki moze da sie wyskrobac 600 000 sztuk. Na to ceniacy sie jeniec-porucznik oswiadczyl, ze ma byc 1 mln. i ani jeden mniej czy wiecej. Targu dobito.

Wkrotce potem zdarzylo sie, ze zaginal niemiecki lekarz. Wsiadl w samochod, by troche odjechac od bazy, by sie zalatwic. zapytano wiec Anglikow czy czasem nie trafil do nich. Okazalo sie, ze tak. Tym razem skorzystali Anglicy. Zapytali czy nie mogliby dostac pewnej ilosci syntetycznego leku "Atebrin". Z powodu Japonczykow ustaly dostawy chininy z Dalekiegoi Wschodu i byly problemy z leczeniem malarii. Niemcy sie zgodzili, gdyz  lekarz mial duze doswiadczenie w leczeniu chorob tropikalnych i byl bardzo potrzebny.

Zdarzyla sie tez pomylka. Otoz niemiecki poruczni, ktory dopiero co przybyl w ramach uzupelnien, zlapal angielska ciezarowke z papierosami, puszkami z miesem i whisky i piwkiem. Bardzo dumnemu z siebie zoltodziobowi wyjasniono jaka zbrodnie popelnil. Zapytano samego marszalka Rommla, ktory w sprawy byl wtajemniczony. Poradzil, by sfingowac sytyuacje, by Anglicy mogli wyrownac rachunek. Pewnie, ze skorzystali - przejeli nawet dwie niemieckie ciezarowki. A Rommel tylko westchnal, ze wzdluz nadmorskiej trasy warunki byly diametralnie inne. Tam litosci nie bylo i scigano jak psy jego jednostki charczace z braku paliwa. 

Jency po obu stronach byli traktowani po dzentelmensku. Kiedys wieczorkiem zolnierze niemieccy sluchali radia z Belgradu, gdzie nadwano akurat "Lili Marlen". Jency glosno sobie pospiewali i poinformowali, ze maja tez anglojezyczna wersje piosenki. Spiewali swoja wersje francuscy  zolnierze, a takze amerykanscy, ktorzy wyladowali w afryce Polnocnej.

Wszystko co dobre kiedys sie musi skonczyc. Ten koniec przybral postac Beduina. Pojawil sie noca w  siedzibie niemieckiego batalionu i przekazal list od dowodcy Royal Dragoons. Zawarte w nim byly podziekowania za dzentelmenska postawe i zyczenia spotkania w lepszych okolicznosciach. Majro von luck odwzajemnil sie. 

A koniec byl taki, ze Hitler maniakalnie odmawial ewakuacji Afrika Korps na Sycylie. Gdy sie wreszcie zgodzil, bylo troche za pozno - 130 000 niemieckich zolnierzy poszlo do niewoli.

Wspomnienia niemieckiego pulkownika nieco mnie zawiodly. Sa za bardzo wygladzone. Moze dlatego, ze zostaly napisano dosc pozno- autor najpierw odbyl niewole w Rosji.  Pelno jest na stronach ksiazki relacji wskazujacych na rycerskosc autora. Takze wrecz milosc do Zydow. Jego wybranka serca,Dagmara,  piekna panna z bardzo bogatej rozdziny zydowskiej, byla w oficjalnej klasyfikacji 1/8 Zydowka. Jako oficer rezerwy (krotko mial taki status i przebywal w Niemczech i w Paryzu) mogl sie z nia zareczyc, ale juz jako oficer sluzby czynnej mial zabroniony ozenek.

Opisywany przypadek fraternizacji bylby nie do pomyslenia na Froncie Wschodnim. Jakkolwiek w pewnym momencie von Luck wspomina o ktoryms ze swoich kolegow, ktory wraz ze swoim oddzialem trafil w okrazenie. Wies, w ktorej sie znajdowali byla otoczona przez rosyjskich partyzantow. Niemcy dzielili sie zywnoscia z jej mieszkancami. dotarlo do do partyzantow i ci zaproponowali Niemcom, ze moga sie noca wycofac.

Zrodlo: Hans von Luck,"Panzer Commander. The Memoirs of Colonel Hans von Luck", A Dell Book, 1989.