Komunisci zniszczyli najbardziej komunistyczny komunizm

Tak po latach powiedzial jeden z hiszpanskich anarchistow, uczestnik wojny domowej w tym kraju. W duzej mierze mial on racje. Anarchisci w czasie II Republiki i wojny domowej  (1931-1938) tworzyli mniejsze i wieksze enklawy, w ktorych wprowadzano porzadek oparty na  mieszaninie roznych pomyslow teoretycznych (socjalizm utopijny, komunizm,anarchizm) oraz praktycznych (Rosja bolszewicka, jakobinizm, fragmenty Ukrainy pod rzadami N.Machno, utopisci).

Anarchisci byli niezle zakorzenieni w Hiszpanii jeszcze w czasach monarchii. Mimo represji zachowali duze wplywy wsrod robotnikow i chlopow. W duzej mierze dzieki duzej organizacji zwiazkowej CNT (Confederacion Nacional de Trabajo). Okolo 1.5 mln. robotnikow w kraju bylo anarchistami, z czego 200 000 mozna uznac za bojowcow. Wybuch wojny domowej stal sie okazja do przejmowania wladzy na terenach, gdzie anarchizm byl najsilniejszy, czyli przede wszystkim w Katalonii i Barcelonie. Ci milicjanci chodzili w niebieskich kombinezonach, na glowach nosili berety lub furazerki z oznaka organizacji, a na szyjach mieli przewiazane chusty w kolorach czarnym i czerwonym. Wprowadzony terror spowodowal, ze reszta populacji sie dostosowala sie do ich norm estetycznym. Cokolwiek piekne a nawet tylko normalne, bylo tepione. Uznano je za wyglad faszystowski. Tak wiec  najlepiej bylo wygladac jak zmeczony po pracy robotnik. Kobiety podniszczaly swoje ubrania, by upodobnic sie wygladem do nkobiet klas nizszych. W sumie obraz tlumu ulicznego byl taki jak w Moskwie owego czasu. Czesciowo jak Pekinu w czasie Rewolucji Kulturalnej.

Panstwo bylo glownym wrogiem wolnosci, wiec niszczono jego instytucje.Wladze miejskie (rady) zastapiono komitetami rewolucyjnymi. Nastapila kolektywizacja wlasnosci rolniczej i przemyslowej. Rzadzily rozne komitety.Spoleczenstwo zamienialo sie w federacje kolektywow wymieniajacych pomiedzy soba wytwarzane prze siebie produkty.Likwidowano pieniadz zastepujac go kartkami, za ktore mozna bylo nabywac towar (nie wiem czy w tym kontekscie mozna uzywac takiego slowa) w sklepach nazywanych "Bakuninami", od nazwiska teoretyka anarchizmu.

Dobra strona forsowanego systemu bylo wyzwolenie tworczosci obywateli. Starano sie to robic poprzez propagowanie nowej kultury, nazywanej robotnicza. Miala ona prowadzic do glebokich zmian spolecznych.Powstawaly liczne gazety, biuletyny i kluby dyskusyjne. Rozwijal sie samoksztalcenie.Robotnicy wnosili nowatorskie rozwiazania w organizacji pracy. Zmieniano obyczajowosc- kwitla wolna milosc i nudyzm. Calosc w skrocie okreslano jako "libertarianski komunizm". W sumie tak wyzwolonych ludzi bylo w Hiszpanii okolo 3 milionow.

W Barcelonie 20 VII 1936 r. anarchisci zdobyli arsenal z 30 000 karabinami. Sami zdobywcy miieli ich tylko 200 sztuk. W pierwszych dniach wojny ich milicja liczyla w Barcelonie 30 000 osob, podczas gdy reszta, czyli socjalisci, zwiazki zawodowe i roznego rodzaju komunisci stanowili sile tylko 5 000 karabinow. Wszyscy nie prezentowali soba powazniejszej przeszkody dla wojsk nacjonalistycznych. W jednostkach wojskowych anarchistow nie bylo hierarchii i dyscypliny. Dowodcow wybieralo zgromadzenie zolnierskie, a decyzje wojskowe, takze w czasie bitew, podejmowaly kolektywy. Nic dziwnego, ze w pierwszym okresie wojny frankistowski Legion z Afryki potrafil w ciagu kilku tygodni posunac sie o setki kilometrow do przodu goniac entuzjastycznych amatorow.

Komunisci nie byli liczaca sie sila latem 1936. r. Jednak przy militarnym wsparciu Rosji Sowieckiej oraz kadr miedzynarodowych agentow szybko zaczeli zdobywac przewage nad anarchistami. Opierali sie na wojsku zorganizowanym wedlug tradycyjnych regul. 

Barcelona byla mozaika roznych organizacji i ich milicji, ktore zajmowaly rozne wazne budynki i dzielnice. Po pewnym czasie doszly one do porozumienia i stworzyly Komitet Anty-faszystowskich Milicji, w ktorego sklad weszli: anarchisci, komunsci, socjalisci,  zwiazki zawodowe (UGT i CNT) oraz POUM. Ta ostatnia byla szczegolnie interesujaca. Partido Obrero de Unification Marxista skupiala bylych komunistow i trockistow. Czesc z nich podobnie jak i niektorzy anarchisci, bywali w Rosji rzadzonej przez bolszewikow w latach 20-ych i nie miala wiekszych zludzen co do istoty systemu stalinowskiego. Nic dziwnego, ze  byli oni wrazliwi na dzialalnia kierowanych z Moskwy komunistow. W Barcelonie, podobnie, jak i w calej Hiszpanii te rozne sily po cichu wzajemnie mordowaly politykow i dowodcow. Wsrod komunistow krazylo haslo: "Zanim zajmiemy Saragosse, musimy zdobyc Barcelone", to znaczy wybic anarchistow i POUM. 

To skryte mordowanie doprowadzilo wiosna 1937 r. do powazniejszych walk w Barcelonie, w czasie ktorych zginelo kilkaset osob. I byl to koniec,i rewolucji, i anarchistow. Rewolucji - dlatego, ze komunisci byli przeciwnikami calkowitej nacjonalizacji, kolektywizacji komitetow robotniczych. Starali sie budowac silne panstwo na wzor totalitarystycznej Rosji Sowieckiej. To przynosilo im sukcesy na froncie i zyskiwalo zwolennikow wsrod obywateli, wlacznie z drobna burzuazja i  nizszymi stopniem oficerami.

Anarchisci przegrali juz w momencie przejmowania wladzy. Popelniali zbyt duzo okrucienstw i tworzyli warunki dla bezprawia. Ludzie pragneli wiekszego bezpieczenstwa. Wladze centralne II Republiki celowo ograniczaly dostawy surowcow do Katalonii (np. dla fabryk wlokienniczych w Barcelonie pochodzacych z Afryki), wiec siadala produkcja przemyslowa i rolna. W poltora roku produkcja spadla o dwie trzecie, a ceny wzrosly o 300% Utopia na jawie zakonczyla sie takze na skutek sporow wewnetrznych.

Rosja Sowiecka nie odniosla sukcesu, choc sporo zarobila. Hiszpania miala czwarte co do wielkosci w swiecie rezerwy zlota. Kilkaste ton wartych 788 mln.$. Rzad republikanski najpierw schowal je w jaskini kolo Kartageny. Pozniej komunisci przekonali Hiszpanow, ze zloto bedzie bezpieczniejsze w Moskwie i wywieziono tam tony tego kruszcu wartosci 500 mln.$ 

Nie przetrwaly tez Niemcy hitlerowskie i Wlochy faszystowskie. Przetrwal natomiast autorytaryzm Caudillo Franco w Hiszpanii i Salazara w Portugalii.