Monteskiusz i Rousseau - wykład prof. Andrzeja Nowaka

 Mowiąc o tym pierwszym dziele, profesor przypomniał o podrózy Monteskiusza na Węgry.  Jej celem  było zapoznanie się ze "społeczeństwem nieoświeconym".  Pomysł ten był wyrazem pogardy elity zachodnioeuropejskiej dla Europy Środkowo-Wschodniej.  To poczucie wyższosci i pogarda przetrwały do dzisiaj.  Profesor podał jako przykład postawę byłego premiera Belgii, Verhofstadta [wiecej o nim w wywiadzie prof. A. Nowaka  "Prof. Nowak: Verhofstadt nie lubi PiS, ale nienawidzi Polski. Świadomie pracuje na rzecz interesów Putina." {TUTAJ}].  Elita Europy Zachodniej jest w stanie zachwycać się egzotyką, np. owej Persji, ale wobec krajów bliższych odczuwa wyższość i demonstruje butę.

 Monteskiusz w  "O duchu praw" najpierw opisuje różne ustroje polityczne, podobnie jak Arystoteles wyróżniając despotię, monarchię i republikę.  Uważał, że nie ma jednego idealnego ustroju.  O tym, jaki bedzie najlepszy dla danego panstwa decydują warunki zewnetrzne:  wielkość terytorium państwa, klimat, religia, obyczaje, historia, formy gospodarowania oraz zasady rządzenia [patrz Wikipedia {TUTAJ}].  Monteskiusz był wyznawcą liberalizmu i uważał, że rola państwa jest wapewnienie jego obywatelom jak najwiejszej wolności, rozumianej jako swoboda zajmowania sie swoimi sprawami, na ogół z dala od polityki.

  Aby to osiągnąć, władza powinna być podzielona, a poszczególne jej organy powinny się wzajemnie blokować i ograniczać. Stad podział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, powszechnie przyjęty obecnie w naszej cywilizacji.  Problem w tym, że owo blokowanie się władz może prowadzić do ich paraliżu, a owa wolność - do wykształcenia się społeczeństwa konsumentów, obojętnych na sprawy ogółu.

 Zupełnie inny pogląd na te kwestie miał Jan Jakub Rousseau, młodszy od Monteskiusza o 23 lata [patrz Wikipedia {TUTAJ}].  Był on zagorzałym republikaninem i zwolennikiem  rewolucji.  Uwazał, iz lud ma prawo obalić istniejąca formę rządów i ustanowić całkiem nowy republikański ustrój.  Był wiec duchowym ojcem Rewolucji Francuskiej i wielu jej następczyń.  Nie marzył on o społeczenstwie wolnych konsumentów, ale rewolucyjnie nastawionych obywateli.  Był też przeciwnikiem postępu i głosił hasła powrotu do natury.  Rousseau napisał także  "Emila" - traktat o wychowaniu dzieci.  Pięcioro swych własnych dzieci oddał jednak do przytułku, nie chcąc się nimi zajmować.

 Profesor Andrzej Nowak zakończył wykład przypominając, co Rousseau pisał o Polsce I Polakach.  O ile inny znany filozof, Wolter był opłacany przez carycę Katarzynę II i tworzył paszkwile na nasz kraj, to Rousseau płacili konfederaci barscy i jego opinie były dla Polski bardzo życzliwe.  To on był autorem słynnego powiedzenia: "Jesli nie uda się wam zapobiec, by was połknięto, to nie dajcie się strawić".

 Po wykładzie padło kilka pytań z sali, a całość zakończyła sie ok. 19:00.  Relacja wideo ukaże się w portalu Solidarni2010.pl.  Wykłady 1-5 z cyklu "Historia Mysli Politycznej są {TUTAJ}, wykład nr 6 jest {TUTAJ}, a wykład nr 7 - {TUTAJ} lub {TUTAJ}.
 Następny, dziewiąty wykład odbędzie się 17 maja w "Amicus'"o godz. 17:00.