I. Dziesiec najlepszych czolgow swiata

    Zadziwia mnie, ze w roznych rankingach lista najlepszych czolgow swiata w dzisiejszych armiach ksztaltuje sie podobnie. Roznice sa niewielkie. 

Zaczne od kuchni, czyli uzgodnien, czolgi podstawowe wspolczesnego pola walki waza od  42 ton do 63 ton. Wlasciwie obejmuja dwie dawne kategorie: czolgi srednie i ciezkie. W czasie II wojnyswiatowej dominowaly czolgi srednie jak T-34, dzis dominuja czolgi ciezkie. Zasieg operacyjny wynosi okolo 500 km. silniki czolgowe sa bardzo wrazliwe na zanieczyszczenia i zwykle czolgi podwozone sa koleja  w poblize miejsca pola walki. Powiedzmy sobie tez, ze typowa armata dobrego czolgu ma te swoje 120 mm. Jakze lepszy od smiercionosnych Acht komma Acht.

Oto lista, o ktorej mowa:

1. "Leopard 2A6 (Niemcy) Szybkosc-68 km/godz. Model rozwiniety z Leoparda 2A5, czyli Leoparda2. Bardzo mocny pancerz, precyzyjna armata i duza szybkosc. To dzielo sztuki kosztuje 7.6 mln.US$. 

Juz jest prototyp 2A7, ktory ma zaawansowany centralny system kierowania ogniem, dalszy zasieg, lepsza ochrone przed RPG i minami przeciwczolgowymi. Bundeswehra planuje zbudowanie 50-150 czolgow tego typu. Na to Arabia Saudyjska zamowila po prostu, nie wiadomo po co, 200 egzemplarzy. To tak, jak ja, gdybym mogl sobie zamowic z piec nowoczesnych lodzi podwodnych, w tym jedna, o kolorze zoltym - tak dla fantazji.

2. Wybralem brytyjski "Challenger 2". Wazy 62.5 t. Uwazany jest za najbardziej niezawodny czolg swiata, jak moja Honda, najbardziej niezawodnym samochodem-co sie sprawdza. Decyzja przesadzily wzgledy plasko-empiryczne.Otoz ten czolg w czasie wojnyw Iraku pobil rekord odpornosci. Przezyl 14 uderzen z pancerzownic RPG i jedno uderzenie rakiety  przeciwczolgowej.

Dzierzy takze rekord zwyciestwa a walce na najwieksza odleglosc. W UK sluzy ich 386 oraz w jakims Omanie - 38 dziel sztuki.

3. Tu nie da sie chachmecic, pewne miejsce zajmuje amerykanski M1A2 SEP. Wazy 63 t.. Jest szybki - 68 km./godz. Koszttuje 8 mln.$. W sluzbie jest: USA-1 500, Kuwejt - 218 i Arabia Saudyjska - 373 sztuki. Po co im to? Na osiolkach i wielbladach tez sie przeciez dobrze jezdzi, jak to robili od wiekow przodkowie.

4. Pewnie, ze skrzywdzilem poludniowokoreanska Czarna Pantere (K2 Black Panter"). Ona zasluguje na lepsza pozycje. Nie ronmy lez, czolg wazy 55 ton i rozwija szybkosc 70 km/godz. Prawdziwy sprinter. Pierwsze, nieliczne egzemplarze w sluzbie od 2014 r. Ksiega Guinessa odnotowala, ze jet to najbardrozszy czolg swiata - 8.5 mln.$

5. Pewne piate miejsce  zajmuje izraelski Merkava Mk 4. Dobrze opancerzony. Izrael wyprodukowal ich 360 sztuk i nie eksportuje.

6. TK-X, japonski czolg jest w sluzbie od 2012 r. Nie jest to wiec jakis phantom. Szybki, ale bardzo slabo opancerzony. Jak to zwykle bywa w projektowaniu czolgow, ma byc szybki, musi byc lzejszy, i tyle!

7. Produkowany we Francji czolg "Lecler" sluzy w armii od 1992 r. Nalezy do szybkich czolgow. Armia francuska ma ich 406 sztuk. Prawie dorownuja im wojska Zjednoczonych Emiratow Arabskich - 388. Po co Arabom taka masa bardzo niowoczesnych czolgow. Przekaza je Panstwu Islamskiemu? Ale po co? Ppotrzebne sa wyszkolone zalogi. Po co malpom jest jezdzic po pustyni w ciezkich, rozgrzanych wehikulach? Zolnierz slynnej Afrika Korps smazyli sobie jajka na rozgrzanych pancerzach czolgow.

8. Najtanszy w sprzedazy gigant, chinski "Type 99" jest sprinterem. Kosztuje jedynie 2.5 mln.$ i rozwija szybkosc - 80 km/godz. Sprawdzona konstrukcja. Seryjna produkcja zaczela sie w 2001 r.

9. Prawie przed koncem plasuje sie ukrainski Oplot-M, ktory jest rozwinieciem rosyjskiego T-80 UD. Unowoczesniony, jest odpowiednikiem rosyjskiego T-90. Z jakichs wzgledow, produkowany w niewielkich  ilosciach. glownie eksport, np. do Tajlandii. W armii ukrainskiej - 10 sztuk, co budzi zdziwienie.

10 Liste zamyka rosyjski T-90. Konstrukcja to, jak zwykle u nich, malo wyrafinowana. Bardzo ustepujaca parametrami w porownaniu z najlepszymi czolgami innych armii. Ten czolg sie czolga z predkoscia 65 km/godz.Projekt wyprowadzony z przestarzalego T-72. Seryjna produkcja od 1992 r.Placa kacapskim robolom niewiele, wiec cena od sztuki jest stosunkowo niska - $4.25 mln.W armii rosyjskiej jest tego 700 sztuk, w Indiach - 620 i Algerii - 305.

Listy tego typu opieraja sie glownie na swietej trojcy: grubosc pancerza-kaliber armaty - zdolnosc manewrowania. Ocenia sie czolgi tak, jak by zwsze mialy stawiac czola najgrozniejszym przeciwnikom. Tymczasem, statystyki mowia, ze czolgi wykonuja szereg innych funkcji, a nie tylko walke z innymi czolgami. Intyeresujace sa tez statystyki pokazujace jaki procent strat czolgow nastapil w wyniku starc gigantow pancernych.

Wlasnie ukazala sie bezcenna ksiazka autorstwa S.Zalogi zatytulowana: "Armored Champion.The top Tanks of World War II", Stackpole Books,2015.Jest wynikiem kilkudziesieciu lat pracy autora. doszedl on do wniosku, ze nie ma czegos takiego jak najlepszy czolg II wojny swiatowej. po pierwsze, w roznych okresach wojny prymusami byly rozne czolgi. W dodatku inne byly oceny (wybory) z punktu widzenia czolgistow, a inne z punktu wizdzenia dowodcow. Te pierwsze byly oparte na swietej trojcy, a interes zalogi sprowadzal sie do sprostania zagrozeniu i prztrwaniu. Kat widzenia dowodcow opieral sie na odpowiedzi na pytanie o sile ognia jaka potrafi dostarczyc czolg na pole walki. Jest to szerszy punkt widzenia, gdyz uwzglednia on takie czynniki jak: koszt produkcji egzemplarza, niezawodnosc,, taktyke i wyszkolenie zalog. przykladowo, co z tego, ze Tygrysy byly Cadillacami, skoro byly bardzo kosztowne, bardzo skomplokikowane i latwo sie psuly? Jezeli armia mogla kupic za takie same pieniadze trzy Tygrysy albo 10 samobieznych dzial StuG III, to wybor dowodcow byl latwy do przewidzenia. A wedlug kryterium niezawodnosci, lepiej dysponowac siedmioma StuG III czy jednym Tygrysem? Oto wyniki analiz S.Zalogi;

  Okres                                                           Wybor czolgistow                     Wybor dowodcow

Koniec lat Trzydziestych                                           T-28                                           BT-5

Era Blitzkriegu                                                      Somua S 35                            PzKpfw IV Ausf. D

Barbarossa:1941                                             T-34 Model 41                            T-34 Model 41

Rosyjski Lomot: 1942                                       PzKpfw IV Ausf.G                       PzKpfw IV Ausf.G

Inne teatry wojenne                                        PzKpfw IV Ausf.G                        M4A1 Sherman

Kursk: Lato 1943                                                   Tygrys                                   StuG III Ausf. G

Normandia: Lato 1944                                           Pantera                                 T-34-85

Zakonczenie wojny: 1945                                      M26 Pershing                         M4A3E8+

Tak wiec najpierw prymusami byly czolgi rosyjskie, a na koniec role te odgrywaly czolgi amerykanskie.