Beata Kuna/-

Z Joanną Radecką, członkiem
Społecznego Komitetu na Rzecz Uczczenia Pamięci Anny Walentynowicz oraz
przyjaciółką „Legendy Solidarności”, rozmawia Izabela Kozłowska

Dzisiaj przypada czwarta rocznica katastrofy smoleńskiej, w
której śmierć poniosła cała delegacja, z prezydentem Lechem Kaczyńskim
na czele, udająca się na obchody do Katynia. Wśród ofiar tej narodowej
tragedii była Anna Walentynowicz. W najbliższą sobotę
(12 kwietnia br.) zostanie uroczyście poświęcony obelisk ją
upamiętniający, którego fundatorami są przyjaciele „Legendy
Solidarności”. To pierwsze tego typu miejsce pamięci w Gdańsku...

– Cieszymy się, że w końcu udało się nam
chociaż w ten sposób uczcić naszą przyjaciółkę Annę. Już w 2010 roku
jako Społeczny Komitet na Rzecz Uczczenia Pamięci Anny Walentynowicz
zaproponowaliśmy prezydentowi Gdańska Pawłowi Adamowiczowi zmianę nazwy
obecnej alei Zwycięstwa na aleję Anny Walentynowicz. Niestety, rada
miasta pozostawiła nasz wniosek bez rozpatrzenia. Wcześniej został on
negatywnie oceniony przez prezydenta Abramowicza oraz komisję nadającą
nazwy gdańskim ulicom. Nie mogliśmy więc siedzieć z założonymi rękoma.

Mimo że od katastrofy minęły cztery lata, to Anna Walentynowicz nie doczekała się w Gdańsku godnego upamiętnienia...

– Wierzę, że przyjdzie czas, kiedy zmieni się władza i Anna doczeka
się takiego miejsca pamięci. Nie chodzi o honorowanie Anny po śmierci.
Ona by sobie nie życzyła być wywyższaną. Jednak nasza ludzka pamięć jest
bardzo ulotna. Chcemy, by szczególnie młodzi Polacy i kolejne pokolenia
wiedziały, kim była Anna Walentynowicz, tzw. Legenda Solidarności i
jakie były jej dokonania. Postawiony obelisk traktujemy jako pierwszy,
namacalny element uczczenia pamięci tej wyjątkowej osoby.

Jak zrodził się pomysł ufundowania obelisku?

– Pomysł jego powstania rodził się w dwóch
etapach. Pewnego dnia był u nas reżyser Grzegorz Tomczak, który
zaprezentował film „Musimy się na nowo policzyć”. Po projekcji jego
obrazu udaliśmy się na grób śp. Anny Walentynowicz. Przyznam szczerze,
że wówczas uderzyło mnie to, że na jej grobie nie ma informacji, kim
Anna była. Teraz znamy historię jej życia, a przynajmniej te starsze
pokolenie. Jeśli nie zadbamy o krzewienie pamięci o niej, to młodzi
rodacy i kolejne pokolenia zapomną o Annie. W czasie nawiedzenia grobu
Anny i jej ukochanego męża Kazimierza uznaliśmy, że nie wystarczy
jedynie tablica na nagrobku, a najlepszym rozwiązaniem byłby obelisk na
skarpie na cmentarzu Gdańsk-Wrzeszcz. Tak też powstał pomysł, który
właśnie zrealizowaliśmy.

Obelisk ma bardzo prostą, lecz wymowną formę...

– Anna była wielka duchem, twarda jak
skała, a przy okazji bardzo skromna i pokorna. Dlatego też obelisk to
dużej wielkości głaz, na którym nie mogło zabraknąć najważniejszych
symboli: krzyża, guzika katyńskiego oraz biało-czerwonej flagi. Widnieje
na nim także napis: „Pamięci Anny Walentynowicz, Matki »Solidarności«,
która zginęła 10 kwietnia 2010 roku w katastrofie samolotu w Smoleńsku, w
czasie służby Ojczyźnie, w drodze do Katynia”. Obelisk został
zaprojektowany przez panią Beatę Kunę.

Przyjaciele Anny Walentynowicz pamiętają także w modlitwie za nią?

– Oczywiście. W oktawie dnia rocznicy
katastrofy smoleńskiej i w Dzień Zaduszny gromadzimy się na modlitwie
przy jej grobie. Podobnie będzie w sobotę. Przybędziemy do jej grobu, by
modlić się o spokój duszy naszej Anny. Przy okazji chcemy, aby obelisk
został uroczyście odsłonięty i poświęcony. Modlitwa rozpocznie się przy Krzyżu, na cmentarzu centralnym Srebrzysko o godz. 16.00. Poprowadzi ją ks. Jarosław Edward Piotrowski z parafii Niepokalanego Serca Maryi w Gdyni-Karwinach.

Należała Pani do grona przyjaciół „Legendy Solidarności”. Jaką osobą była?

– Anna Walentynowicz była osobą niezmiernie
skromną. Nigdy nie dążyła do zaszczytów, była osobą prawą, jej stałym
powiedzeniem, kiedy nie zgadzała się z czymś, było: „nie godzi się”.
Mówiła tak, kiedy zauważyła czyjąś krzywdę, jakąś niesprawiedliwość czy
zło wobec kogoś. Anna Walentynowicz nie traktowała nigdy nikogo jako
wroga, ale raczej jako przeciwnika, z którymi trzeba starać się
rozmawiać. Ona prawdziwie służyła ludziom, Bogu i Ojczyźnie. Anna była
przede wszystkim bardzo pracowita. Kiedy wróciła z więzienia, to
organizowała sympozja, starała się jednoczyć i skupiać ludzi. Zdawała
sobie sprawę, że nie wszystko wie i całe życie musi się uczyć. Anna
zawsze podchodziła z ogromnym dystansem do wywyższania jej osoby.
Podkreślę raz jeszcze, że była skromna i pokorna. Nigdy nie oczekiwała
żadnych zaszczytów. Nie chciała po śmierci spocząć w Alei Zasłużonych,
lecz obok swego ukochanego małżonka. Poprzez ten obelisk i – mamy
nadzieję w przyszłości inne namacalne miejsca pamięci o Annie – chcemy,
by pamięć o jej życiu i działalności przetrwała. Chcemy, by młodzi
Polacy i kolejne pokolenia wiedzieli, ile zawdzięczamy tej skromnej
osobie.

Kiedy ostatni raz Pani rozmawiała z Anną Walentynowicz?

– Kilka tygodni przed tym tragicznym dniem
10 kwietnia 2010 roku miałam okazję po raz ostatni z Anną porozmawiać.
Mimo że była bardzo zmęczona, to powiedziała, że musi jechać do Katynia,
bo to obywatelski obowiązek. Oczywiście dokuczały jej różne
dolegliwości, lecz miłość do Ojczyzny pokonała je wszystkie i Anna
zdecydowała się lecieć wraz z prezydentem Lechem Kaczyńskim na miejsce
zbrodni katyńskiej. Dla niej ten wyjazd wiele znaczył. Choć była – jak
wspomniałam – bardzo pokorną i skromną kobietą, to prezydenckie
zaproszenie traktowała jako wyróżnienie. Zginęła tragicznie, wypełniając
swą kolejną misję – uczczenia pamięci bestialsko pomordowanych przez
NKWD polskich oficerów w Katyniu.

Dziękuję za rozmowę.