10 stycznia 2014 r. „Specjalny dzień na blogach”. 45. miesiąc żądamy prawdy.

Homilia ks. prof. Waldemara Chrostowskiego wygłoszona 10
stycznia 2014 r. w warszawskiej archikatedrze św. Jana
Chrzciciela podczas Mszy św. w intencji ofiar katastrofy smoleńskiej

Gromadzi nas tutaj oraz łączy, jak wyliczył ksiądz prałat Bogdan
Bartołd, proboszcz tej archikatedry, już po raz 45. – najpierw modlitwa.
Nie jesteśmy sami, bo są z nami tysiące wiernych, którzy łączą się, są
obecni i przeżywają tę uroczystość co miesiąc, a więc także i dzisiaj,
dzięki katolickim środkom masowego przekazu, a w szczególności dzięki
Telewizji Trwam i Radiu Maryja. Łączą się z nami ci, którzy mieszkają w
Warszawie i poza Warszawą, w Polsce, w Europie oraz na innych
kontynentach – jest nas bardzo, bardzo wielu. Gromadzi nas modlitwa
głęboko chrześcijańska i katolicka, wyrosła ze słów i wydarzeń, które
znamy z kart Ewangelii. Jesteśmy podobni do tych, którzy prawie dwa
tysiące lat temu – jak opowiada dzisiejsze czytanie wyjęte z Ewangelii
według św. Łukasza – gromadzili się w Nazarecie, by słuchać Jezusa (Łk
4, 14-22). Tam był obecny historyczny Jezus, tutaj – tak samo prawdziwie
i rzeczywiście – Jezus zwraca się do nas w obecności sakramentalnej.

Zwornikiem naszej obecności i modlitwy jest Kościół katolicki i ta
świątynia, bodaj najważniejsza świątynia stołecznego miasta, czcigodna
świątynia z grobem kardynała Stefana Wyszyńskiego – wielkiego Prymasa
Tysiąclecia. To nas zobowiązuje, a jednocześnie dodaje nam sił i
duchowej mocy oraz tej niezłomnej pewności, którą niesie ze sobą
chrześcijańska wiara. Ożywia nas duch modlitwy wyrosłej z Chrystusowego
przykazania miłości – miłości Boga i miłości bliźniego, o której mowa w
Pierwszym Liście św. Jana Apostoła, którego fragmentu (1J 4, 19 – 5,4)
wysłuchaliśmy.

Gromadzi nas tutaj również pamięć, głęboko polska, mocno zakorzeniona w
przeszłości, tej czcigodnej i wspaniałej przeszłości, która
nieprzerwanie trwa od prawie 1050 lat, czyli od chrztu, który w 966 roku
przyjął Mieszko wraz ze swoim dworem. Ta przeszłość jest naznaczona
wieloma radościami i osiągnięciami, ale również wieloma cierpieniami i
tragediami. Zwornikiem tej wielowiekowej pamięci jest rodzina.

O ile odniesieniem dla naszej modlitwy jest Kościół, o tyle
odniesieniem dla naszej pamięci jest rodzina. Kościół i rodzina! To nie
przypadek, że właśnie Kościół i rodzina są w tych latach, a zwłaszcza w
tych miesiącach, najsilniej atakowane. W nurcie nasilonych ataków oraz
silnego sprzeciwu wobec Kościoła i wobec rodziny trzeba również umieścić
całość dramatu z 10 kwietnia 2010 roku, który rozegrał się na
przedmieściach Smoleńska.

Co się wtedy wydarzyło? Znamy skutki, straciliśmy tam Prezydenta
Rzeczypospolitej i Prezydenta Rzeczypospolitej na Obczyźnie, a także
wielu wspaniałych i szlachetnych ludzi, których imiona i twarze trzeba
na zawsze zapamiętać. Wielu z nich bardzo wiele zawdzięczamy… A przecież
przyczyny, okoliczności i przebieg smoleńskiego dramatu są nam znacznie
mniej znane, mało tego, wciąż pozostają przedmiotem manipulacji,
przekłamań, kłamstw, niedopowiedzeń, przemilczeń, podsuwania fałszywych
tropów, mydlenia oczu i mnożenia rozmaitych zastępczych tematów.

A to wszystko odbywa się w klimacie arogancji, buty, zakłamania i nade
wszystko absolutnej bezkarności. Bezkarności mnóstwa czynów i słów,
które do dramatu w Smoleńsku doprowadziły oraz do niego nawiązują i się
odnoszą. Doszło do tego, że nawet elementy prawdy stoją na usługach
fałszu, a więc nawet prawda została wprzęgnięta na potrzeby kłamstwa.
Narasta dezorientacja i zamęt, zaś ich skutkiem jest zniechęcenie i
poczucie bezradności. Można odnieść nieodparte wrażenie, że mocodawcom i
sprawcom tego zamętu właśnie o to chodzi! Dlatego nasza obecność
dzisiaj w tej świątyni oraz przy telewizorach i radioodbiornikach, a
także nasza uwaga i refleksja wtedy, gdy będziemy słuchać i przeżywać
to, co się teraz tutaj wydarza, jest tak ważna i potrzebna.

Jest potrzebna, aby stawiać czoło fali przemilczeń, obłudy i kłamstwa,
która gromadzi się i narasta wokół dramatu sprzed prawie czterech lat.
Mnożą się i są forsowane najróżniejsze interpretacje i nadinterpretacje.
Odwołam się do jednego przykładu, który tuż przed Bożym Narodzeniem
szczególnie mnie poruszył. Oto profesor socjologii, honorowy rektor
jednej z warszawskich uczelni, powiedział: „Część Polaków nie potrafi
przyjąć do wiadomości, że prezydent RP i elita władzy zginęli w banalnym
wypadku lotniczym”.

Można by długo i na wielu płaszczyznach komentować to krótkie zdanie.
Cały bolesny dramat został skwitowany określeniem „banalny wypadek
lotniczy”, a autor tej wypowiedzi ma pretensję, że część Polaków nie
chce przyjąć tego do wiadomości. Tymczasem prawda narzuca się samą swoją
siłą, swoją oczywistością, a nie tym, czy ktoś potrafi, albo nie
potrafi, przyjąć do wiadomości to, co mu się odgórnie podaje, co się
forsuje, co się wymyśla i zamyka w okrągłych formułach. Mało tego,
właśnie tę część Polaków, która nie przyjmuje do wiadomości, że
Prezydent RP i elita władzy „zginęli w banalnym wypadku lotniczym”,
profesor określa mianem „sekty smoleńskiej”! To jest język ulicy – i to
tej nie najlepszej. To jest język części publicystów – i to tych, którzy
stoją na usługach władzy. Ale to nie jest język nauki, to nie jest
język uniwersytetu ani akademii, a zatem to nie powinien być język
profesora!

Nie jesteśmy sektą, by nie cytować innych inwektyw, które padają pod
adresem milionów osób, które nie przyjmują do wiadomości, że Prezydent
RP i elita władzy „zginęli w banalnym wypadku lotniczym”. To jest język
pogardy, a wraz z nim odbywa się i nasila nauczanie pogardy. Boli nas
ono i dotyka, bo nikt nie chce, nie lubi ani nie znosi być pogardzany.
Już lepiej być pobitym niż wzgardzonym! Boli nas, że inwektywy,
złośliwości, etykiety i stygmatyzowanie zastępują żmudne dochodzenie do
prawdy i rzetelną dyskusję. Właściwie ta katedralna świątynia staje się,
obok innych kościołów, jedynym miejscem, w którym można wołać o prawdę i
w którym to wołanie trzeba wręcz wykrzyczeć!

Kontynuując swój wywód, profesor dokonał analizy obecnego stanu
Polski. Podzielił ją na trzy Polski, głosząc, że ów podział „jest od
zawsze w nas zakodowany”. Myślę, że warto przyjrzeć się dwóm członom
tego podziału, tak jak się nas, Polaków, w nim postrzega i przedstawia,
czyli tak, jak się postrzega i przedstawia dzisiejszą Polskę. Jedna
grupa to mają być romantycy, „którzy uważają, że Polska jest Chrystusem
Narodów – cierpiącym i zewsząd otoczonym przez stado wilków, które chcą
ją pożreć, a szczególne losy wyznaczyła Polsce historia”. Nie wiem, na
jakiej podstawie padają tak wybujałe uogólnienia i oceny. Spróbujmy je
odnieść do nas samych, a także do tych dziewięćdziesięciu sześciu osób,
poczynając od śp. Prezydenta po załogę samolotu. Czy ktokolwiek z nich
zgodziłby się na takie zakwalifikowanie i etykietowanie?

Profesor widzi też grupę drugą – „to Polska pozytywistów, którzy
uważali, że to są fanaberie i fantasmagorie, które ściągają Polaków z
właściwej drogi, a najważniejsze jest, żeby się kształcić, rozwijać,
budować kraj, drogi, infrastrukturę, budować niezależność gospodarczą
itd.”. My też, wszyscy jak tu jesteśmy, jestem tego pewny, z Bożą pomocą
chcemy się kształcić i rozwijać, chcemy budować kraj, który szczerze
miłujemy, chcemy budować drogi, infrastrukturę, budować niezależność
gospodarczą, a także znacznie więcej – budować wolność polityczną i
suwerenność. My też chcemy tworzyć te wszystkie dobra, ale nad hasło
„Jak wygodnie przeżyć”, stawiamy dewizę: „Jak godnie żyć”. I to jest
nasza droga! Z tej drogi nic ani nikt nie może nas zawrócić. To jest
droga wierności naszym przodkom, którzy pisali dzieje Ojczyzny przez
ponad tysiąc lat. Od  praojców, którzy pochylili głowę, by pozwolić się
ochrzcić, aż po tych braci i siostry, którzy prawie cztery lata temu w
dramatycznych okolicznościach odeszli do Boga na przedmieściach
Smoleńska, a także odchodzą do Boga każdego dnia.

Jak godnie żyć? To jest powołanie i zadanie każdego prawego
chrześcijanina. Kierując się tym, wołamy o prawdę pełną i niezałganą,
bez montaży, kombinacji, dodatków i przemilczeń oraz bez
wyreżyserowanego, a szkodliwego pijaru. Sugeruje się nam, aby w tym roku
obchodzić uroczyście ćwierćwiecze „częściowo wolnych wyborów”. Nie
możemy ulec sugestiom, abyśmy poprzestali na częściowej prawdzie o
Smoleńsku. Jesteśmy strażnikami tej pamięci, strażnikami, którzy dobrze
wypełniają swoje zadanie tylko wtedy, gdy są wierni prawdzie, pełnej
prawdzie. „Prawda was wyzwoli” – nauczał Jezus Chrystus.

A do zaproponowanej przez wspomnianego profesora analizy stanu Polski i
Polaków dodam inną analizę. Dokonał jej nie Polak, lecz Anglik. Dokonał
nie oglądając się wstecz i dzieląc, lecz utrwalając na piśmie swoje
wrażenia i przeżycia z podróży, którą odbył po ziemiach polskich na
samym początku XIX wieku, czyli na samym początku okresu rozbiorów.
Nazywał się George Burnett, a po powrocie do Anglii, w 1807 roku
opublikował książkę, której tytuł brzmi: „Obraz obecnego stanu Polski”.
Ponad 200 lat temu przedstawił własną diagnozę. Skoro nie brakuje
współczesnych diagnoz, posłuchajmy tej sprzed ponad 200 lat:

„Największe jednak zło (które nie jest wprawdzie skutkiem rozbiorów, ale mocno nasiliło się w ich czasie) – to powszechna sprzedajność,
jakże hańbiąca Polaków. Więcej zła mocarstwa rozbiorowe uczyniły swym
złotem niż swym orężem. Rewolucjoniści nie mogli polegać na nikim,
ponieważ rękę, która wznosiła się w ich obronie, łatwo było sparaliżować
przekupstwem – dokładnie w tym momencie, gdy miała zadać cios. Gdyby
Polska nie była rozdarta, nawet siły trzech tak potężnych mocarstw nie
zdołałyby jej pokonać. I choć fakt ów znajduje wytłumaczenie w
pożałowania godnym stanie państwa i jego rządu, mimo wszystko smutny to
widok – kraj, w którym załamały się wszelkie normy konieczne dla utrzymania spójności społeczeństwa, a wiara, zaufanie i szlachetny patriotyzm legły pospołu w gruzach” (G. Burnett, Obraz obecnego stanu Polski, tłum. Marek Urbański, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2008, s. 285).

Taka jest diagnoza stanu Polski sprzed ponad 200 lat. Ileż trzeba było
wysiłku minionych pokoleń Polaków, żeby z tego marazmu się wyzwolić.
Ileż trzeba było wiary, siły przekonania i pracy, ileż trzeba było
wierności Bogu, Jego woli i przykazaniom, ileż trzeba było miłości
rodzinnej i lojalności, żeby przezwyciężyć słabości, o których napisał
obcokrajowiec. Również dzisiaj wiara, zaufanie i szlachetny patriotyzm
legną pospołu w gruzach, jeżeli nie będzie tych, którzy stając się
strażnikami pamięci w trudnych czasach i warunkach, zachowują wierność
Bogu i Jego świętemu prawu. Gdy przeżywamy rozmaite trudności, bardzo
podobne do tamtych, prosimy Pana Boga, żeby nas wspomagał tą samą
duchową mocą, która w bliższej i dalszej przeszłości pozwoliła
skutecznie przezwyciężyć wszystko, co trudne i, po ludzku biorąc,
niemożliwe do pokonania.

Właśnie dlatego konieczna jest, oparta na prawdzie, pamięć o dramacie
pod Smoleńskiem. Jest konieczna, aby zatrzymać rozkład wiary, wzajemnego
zaufania i szlachetnego patriotyzmu. Nie wolno tego dramatu
bagatelizować, nie wolno go wykorzystywać do wykopywania przepaści
między Polakami, do jątrzenia i dzielenia nas! Nie wolno również tej
prawdy zakopać!

Pełna prawda o Smoleńsku stoi na przedłużeniu wcześniejszych wydarzeń,
o których podczas tych comiesięcznych Mszy Świętych trzeba w szczególny
sposób pamiętać. Prawda o dramacie z 10 kwietnia 2010 roku stoi na
przedłużeniu dramatu roku 1920. Nie mamy czasu, aby mówić o znaczeniu
tego wspaniałego zwycięstwa, polegającego na heroicznym powstrzymaniu
bolszewickiej nawały. Przez kilkadziesiąt lat był to, a pod wieloma
względami nadal pozostaje, temat tabu, bo łączy się z genezą i naturą
komunizmu. Łączy się też z jego krwawym wdrażaniem oraz milionami
niewinnych ofiar, które zebrał w Rosji sowieckiej i okolicznych krajach.

Prawda o Smoleńsku to również nieodłączna część prawdy o wywózkach
oraz nieopisanych cierpieniach i prześladowaniach Polaków od września
1939 roku, a na Kresach Wschodnich zwłaszcza od 10 lutego 1940 roku.
Wiosną tego samego roku w Katyniu zginęło ponad 22 tysiące Polaków tylko
za to, że byli Polakami. Zapłacili cenę życia za rok 1920! To była
zbrodnia komunistyczna i zemsta za klęskę poniesioną przez bolszewików
nad Wisłą i na Wileńszczyźnie. Okrutnie zamordowani Polacy zapłacili
straszliwą cenę za to, że „związek nasz bratni” nie objął jednak
ludzkiego rodu. W tym łańcuchu pogardy i cierpienia są również ogniwa
złożone z naszych bohaterów, znanych i bezimiennych, którzy w okresie
wojny i po wojnie, szczególnie w drugiej połowie lat 40. i pierwszej
połowie lat 50., płacili okrutną cenę w lasach, więzieniach i na
katordze. Niech mi będzie wolno oddać hołd jednemu z nich, którego
spotkałem ponad 30 lat temu w Paczkowie. Przez wiele lat cierpiał na
mroźnych skałach Norylska. To, o czym opowiadał, budziło przerażenie i
wciąż pozostaje żywe w mojej pamięci.

W obowiązek dochodzenia do prawdy o dramacie na przedmieściach
Smoleńska wpisuje się też trwające dziesiątki lat kłamstwo i milczenie o
Katyniu i o wielu innych dramatach Polaków, na przykład rzezi
wołyńskiej. Byliśmy w tym wszystkim, a w dużej części dalej jesteśmy,
zdradzeni i opuszczeni przez tych, którzy mienią się naszymi
sojusznikami. Byliśmy i jesteśmy zdani przede wszystkim na siebie. Zatem
tym bardziej musimy pamiętać!

Przywołuję na koniec swoją obecność w Katyniu prawie 25 lat temu. Na
przełomie września i października 1989 r., a więc gdy tylko stało się to
możliwe, udaliśmy się tam z Rodzinami Katyńskimi. Autokarem, przez
Mińsk białoruski, dotarliśmy do Smoleńska i Katynia. Napisy ówczesne
głosiły, że to Niemcy dokonali straszliwej zbrodni. W katyńskim lesie, w
którym panowała śmiertelna cisza, z wielkim wzruszeniem patrzyłem na
żony, córki i siostry oraz synów i braci Polaków wymordowanych przez
komunistycznych oprawców. Najbliżsi ofiar szukali w  katyńskiej ziemi
jakiegoś śladu i znaku ich obecności, zostawiając na miejscu ich gehenny
swoją pamięć, łzy i miłość.

Od 10 kwietnia 2010 roku mamy pod Smoleńskiem jeszcze jedno polskie
miejsce. A obydwa te miejsca nierozerwalnie łączą się ze sobą. Trzeba
pamiętać i trzeba się modlić za wszystkich, którzy zginęli w długich
dziejach naszej Ojczyzny, w okresie rozbiorów i zaborów, w 1920 roku i
później – aż do naszych czasów, a więc także za ofiary smoleńskiego
dramatu. Trzeba nam być wytrwałymi strażnikami pamięci, którzy z
niezłomną ufnością są przekonani, że by ją godnie pielęgnować, musimy
dojść do pełnej prawdy.

A na koniec ostatnia zwrotka wiersza „Krew” Jarosława Marka
Rymkiewicza. Jak każdy utwór poetycki można go interpretować na wielu
poziomach. Dzisiaj przytaczam go i przeżywam na poziomie głęboko
religijnym i teologicznym. Poeta zawsze mówi więcej, aniżeli jesteśmy w
stanie przyjąć w jednym tylko wymiarze. A więc  – przed Chrystusowym
ołtarzem – karmiąc i wzmacniając naszą katolicką i polską tożsamość,
przywołajmy słowa, które stanowią drogowskaz i światło w wysiłku
pielęgnowania pamięci:

„Krew na fotelach tupolewa

Zmywana szlauchem o świtaniu

Jeszcze wam ona pieśń zaśpiewa

To będzie pieśń o zmartwychwstaniu”.