Ciekawostka

Znalezione na łonecie... Bank Inicjatyw Gospodarczych BIG, bo tak dawniej nazywal sie BIG Bank Gdanski, siega swoimi korzeniami zamierzchlych czasow Okraglego Stolu. Jeszcze w czasie obrad zwijajace powoli interes komuchy powolaly tzw. Komitet Powolania BIG, a juz trzy dni po przegranych przez PZPR wyborach, podpisa- no akt notarialny zakladajacy bank. Byla to bodajze druga z kolei licencja bankowa w PRLu. Dziadek mi przypomina, ze owczesny prezes NBP - czlonek Biura Politycznego - W. Baka nie chcial przez jakis czas tej licencji im udzielic - bo stwierdzil, ze wlascicielami banku mialy zostac osoby pry- watne, ktore jednoczesnie byly szefami panstwowych firm (instytucjonalnych udzialowcow banku). Ale przekonano go. Na poczatku kapital prywatny stanowil 2 %, reszte, czyli 98 % stanowily srodki tych firm panstwowych. Poscmy wiec na chwile wodze fantazji i wyobrazmy sobie kim mogli by byc glowni bohaterowie takiego serialu. Zwykle pogrzebanie po archiwach Wyborczej, czy Rzeczpospo- litej pokazuje, ze zalozycielami BIGu byli: doradca zatros- kanego dzis o biednych Rakowskiego - Aleksander Borowicz, owczesny prezes PZU Anatol Adamski, dyrektor generalny Poczty Polskiej Telegraf i Telefon Andrzej Cichy, prezes Warty Janusz Staniszewski, dyrektor Universalu (pozniejszy szef Trybuny Bez Ludu) Dariusz Przywieczerski (oskarzony potem o zagarniecie blisko 1,5 mln dolarow na szkode FOZZ), dyrektor w NBP (pozniejszy szef Platformy Obywatelskiej) Andrzej Olechowski, prezes spolki Interster Stanislaw Tolwinski i prezes firmy Transakcja Wiktor Pitus. Jak wspomnialam, 98 proc. udzialow w BIG objely panstwowe firmy, ktorych szefowie byli rownoczesnie udzialowcami banku: PZU, PPTiT, Universal, Warta, Expolco Holding. I tu uwaga; wsrod zalozycieli BIG znalazly sie rowniez Fundacja Rozwoju Zeglarstwa, Fundacja Wspierania Inicjatyw Gospodarczych oraz spolki Interster i Transakcja. Fundacje Rozwoju Zeglarstwa zalozyli miesiac wczesniej: Mieczyslaw Rakowski (owczesny premier), Boguslaw Kott (wspolzalozyciel firmy ATS, ktora zajmowala sie handlem bronia) i Aleksander Kwasniewski (szef Komitetu Mlodziezy i Kultury Fizycznej). Kwasniewski zostal z marszu mianowa- ny prezesem tej fundacji. Dzis nie wiadomo, dlaczego zarzadzana przez niego fundacja majaca wspierac z panstwo- wych funduszy rozwoj zeglarstwa zainwestowala w akcje nowo powstajacego banku. Lancuszek sie rozwijal. Fundacja Rozwoju Zeglarstwa zalozyla nastepnie spolke Interster. Interster korzystal z preferencyj- nych, wielomiliardowych kredytow przydzielanych przez ... Urzad Kultury Fizycznej i Sportu. Prezesem innej fundacji zakladajacej BIG zostal eks-minister i biznesmen Mieczyslaw Wilczek. Jednym z pierwszych nabywcow akcji BIG byl eksmini- ster Jerzy Urban. Czlonkiem Rady Nadzorczej powstajacego BIGu zostal przyjaciel Kwasniewskiego, dzisiejszy szef kance- larii sejmu mecenas Krzysztof Czeszejko-Sochacki. Byl nim do 1991 r. Innym czlonkiem Rady Nadzorczej BIGu byl pozniejszy dwukrotny minister finansow prof. Marek Belka. Mam nadzieje, ze docenia Pan fakt, ze glowne role w serialu obsadzily by same gwiazdy... ;-) Okolo 12 % akcji BIGu objela spolka Transakcja. Jej prezes Wiktor Pitus byl nie tylko udzialowcem banku, ale i nastepnym czlonkiem Rady Nadzorczej BIGu. Transakcje zalozyly: KC PZPR, ZSMP, Akademia Nauk Spolecznych przy KC i RSW Prasa, Ksiazka, Ruch. Po KC PZPR udzialy w Transakcji przejela potem SdRP. W radzie nadzorczej Transakcji zasiadal m. in.: dzisiejszy minister w kancelarii prezydenta i parodysta z Kalisza Marek Siwiec i aktualny premier Leszek Miller. Po przeksztalceniu Transakcji w spolke akcyjna do jej Rady Nadzorczej dolaczyli sami znajomi: dzisiejszy szef MON Jerzy Szmajdzinski, skarbnik SdRP Wieslaw Huszcza i Piotr Szynalski. Transakcja byla wspoludzialowcem wielu firm, ktorych glownym udzialowcem byla SdRP. Kiedy pojawilo sie zagrozenie, ze maja- ek po bylej PZPR przejmie skarb panstwa, Transakcja sprzedala akcje BIGu Universalowi Dariusza Przywieczerskiego. Scenariusz serialu staje sie fascynujacy w latach 1989-1990, kiedy BIG zawarl niezwykle ciekawe transakcje. Przykladowo : - 20 lutego 1990 roku przejal z FOZZ okragla sumke 160 mld zl, - tydzien pozniej 100 mld z tej sumy BIG przelal do PeKaO SA, Sprawa ulokowania przez FOZZ pieniedzy w BIG zainteresowaly sie jakis czas potem: prokuratura, NIK i nadzor bankowy. Raport NIK-u stwierdzal m.in. : Zdjecie przez BIG z konta FOZZ kwoty 100 mld zlotych bylo bezpodstawne. Nie wynikalo ono z jakiejkolwiek umowy miedzy stronami. Lokata 100 mld zlotych na ra- chunku w PeKaO SA nastapila na podstawie polecenia przelewu i zapewnila bankowi BIG SA nieuzasadnione korzysci. Wedlug NIK, BIG zarobil na tej operacji extra ponad 1,8 mld zlotych i sume te powinien wraz z odsetkami zwrocic FOZZ. Prokuratura jednak nie podjela tropu i nie znalazl sie nikt odwazny, zeby ja do tego zachecic przy pomocy emisji jakie- gos telewizyjnego filmu. A przeciez bardzo urozmaicilby scenariusz fakt, ze mecenas Krzysztof Czeszejko-Sochacki, jak wspomnialam czlonek rady nadzorczej BIG-u w tamtym okresie, zostal pozniej obronca glownego oskarzonego w procesie FOZZ niejakiego Grzegorza Zemka. Wystarczy przeciez skojarzyc opublikowane w prasie fakty. Ale jest tez poboczny watek; kancelaria prawna Krzysztofa Czeszejko-Sochackiego, posredniczyla przy zawieraniu kontra- ktu na system informatyczny ZUS (kierowanego wowczas przez Anne Bankowska z SLD) z Prokomem. Tu jeszcze jedna scenariu- szowa perelka: Fundacja "Promocja Talentu" Ewy Czeszejko- Sochackiej (prywatnie zony mec. Krzysztofa Czeszejko-Socha- ckiego i przyjaciolki od serca Kwasniewskich) byla sponsoro- wana wlasnie przez Prokom. Co rowniez bardzo ciekawe, min. Bankowska, ktora dysponowala przeciez departamentem prawnym ZUS, zatrudnila do prac przy kontrakcie z Prokomem kancelarie prawna z zewnatrz (wlasnie kancelarie Krzysztofa Czeszejko- Sochackiego). Prawda, ze piekna kombinacja? W sam raz na film emitowany w telewizji publicznej po Wiadomosciach. Kto umie szperac w starych gazetach to i bez filmu wyszpera. Ale red. Jerzemu Morawskiemu nie chce sie szperac. Na podstawie kwerendy, ktora przeprowadzil w prasie fachowej moj dziadek, mozna oszacowac, ze panstwowe firmy w zalozenie BIGu wlozyly dobrych kilka bilionow starych zlotych. Angazowa- ly sie w BIG, pomimo ze same czesto byly w trudnej sytuacji. Kiedy w 1990 roku PZU inwestowalo w akcje banku, mialo bilion zlotych strat. PZU powierzylo BIG 65 mld zlotych jako lokate, z ktorej odsetki mialy byc dostepne dopiero po 10 latach. Na marginesie, w 1992 roku nawet "Gazeta Wyborcza" piszac o BIGu mnozyla od czasu do czasu watpliwosci. Pisala, ze "mozna czasem od bankowcow uslyszec opinie, ze BIG to bank od ciemnych interesow". Tymczasem BIG robil interesy z firmami uchodzacymi za sztan- darowe spolki nomenklaturowe. Glosne kiedys Towarzystwo Ubezpieczen i Reasekuracji "Polisa" SA (ktorego udzialowcami byly m.in. Jolanta Kwasniewska i Maria Oleksy) wydalo na akc- je BIG do 1994 roku blisko 100 miliardow zlotych. Kiedy Poli- sa na poczatku 1995 roku przezywala powazne klopoty finansowe uratowal ja wlasnie BIG. Red. Bratkowski wspominal w Rzepie, ze juz pozniej, przed ogloszeniem upadlosci "Polisy" glownym bohaterom naszego filmu udalo sie udzialow pozbyc. BIG finansowal kampanie wyborcze SLD i kampanie wyborcze Aleksandra Kwasniewskiego. W okresie rzadow SLG-PSL BIG przejal wiekszy od siebie prywatyzowany Bank Gdanski i stal sie jednym z najwiekszych prywatnych bankow w kraju. Dwa lata temu najwieksza firma ubezpieczeniowa w Polsce - PZU przeszla w rece konsorcjum zlozonego z portugalskiej firmy Eureko i BIG Banku Gdanskiego (teraz sie on troche inaczej nazywa). Nowy inwestor strategiczny PZU (czyli holding Eureko i BIG) w umowie kupna uroczyscie zobowiazal sie rozwijac PZU. Jednakowoz zaraz po tej transakcji dokonal z konta PZU wyplaty pokaznej kwoty - 2 mld 71 mln zlotych. Kwote ta przelano na konto funduszu inwestycyjnego Skarbiec Kasa II. Wysokosc prze- lanej kwoty byla tak duza, ze wymagana byla zgoda panstwowego urzedu nadzoru ubezpieczeniowego. Dosc powiedziec, ze stanowila ona 75% srodkow tego funduszu (juz po dokonaniu przelewu). Zaraz potem fundusz inwestycyjny Skarbiec Kasa II ulokowal na koncie w BIG Banku Gdanskim jeden miliard zlotych. Tak sie dziwnie sklada, ze w tym wlasnie okresie BIG Bank Gdanski przezywal powazny kryzys, i ten miliard byl dla niego przyslo- wiowa zyla zlota. Jak na polskie warunki byla to kwota znaczna. I, co ciekawe, jej wysokosc odpowiadala dokladnie kwocie, jaka BIG wylozyl na zakup 10% udzialow PZU. Moglaby to byc lekcja pogladowa, jak kupic przedsiebiorstwo za jego wlasne pieniadze. O tym pisalam juz kiedys na PL. No i na koniec informacja dosc komiczna. W czasie zawirowan (tzw. wrogie przejecie BIG Banku Gdanskiego przez Deutsche Bank prawie trzy lata temu) w panike wpadl przebywajacy w Davos prezydent wszystkich Polakow. Wystapil osobiscie w publicznym radio, niezwykle ostro krytykujac zmiany w radzie nadzorczej BIG-banku (usunieto wowczas z tej rady m.in. Marka Belke). Tego jeszcze nie bylo, zeby prezydent osobiscie i to publicznie ingerowal w wewnetrzne sprawy jakiegos prywatnego banku. No, chyba ze uznal, ze nie jest to taki sobie bank... O tym, ze tak uznal swiadczylby fakt natychmiastowego ode- slania Marka Belki z Davos do kraju. Belka byl wowczas takze doradca ekonomicznym prezydenta i do dzis nie wyjasniono w jakim charakterze odbywal ta nagla podroz do kraju, czy doradcy bawiacego w Davos prezydenta, czy tez zdymisjono- wanego w trybie naglym czlonka Rady Nadzorczej prywatnego banku. Ja mysle, ze w stosunku do osiagniec red. Jerzego Moraws- kiego - scenarzysty i rezysera filmu o "Imperium Wdowiego Grosza", nawet srednio rozgarniety student dziennikarstwa bylby w stanie w serialu opisujacym sprawe BIG-FOZZ sformu- lowac calkiem sporo ciekawszych pytan. ~OLAV, 2004-11-18 14:04