Po prostu w i e m ...(9)

 Po roku 1985 Wanda wraca do swojego normalnego życia – organizuje wyprawy, a potem na nie wyjeżdża, w przerwach między nimi wyrusza z odczytami do innych krajów Europy albo na inne kontynenty. Ja z kolei kursuję między Warszawą a Wrocławiem, coraz częściej i dłużej pozostaję we Wrocławiu. Czasem wyruszam na Turbacz, no i do Szwecji...

O, to dobry moment, żeby trochę jeszcze o Szwecji opowiedzieć...

Po pielgrzymce roku 1987 zaprzyjaźniłam się z duszpasterstwem Dominikanów we Wrocławiu. Ojciec Ludwik Wiśniewski zamierza stodołę w Morzęcinie pod Wrocławiem  przebudować na ośrodek rekolekcyjny dla młodzieży. Jest tylko jeden problem - dramatycznie brakuje pieniędzy. Wpadam na pomysł, żeby studenci duszpasterstwa wyjechali do szwedzkich lasów na borówki – mogliby odpocząć, zwiedzić trochę świata, a przy okazji zarobić na adaptację.

          Organizujemy paszporty i wizy i latem roku 1988, zaraz po zakończeniu pielgrzymki na Jasną Górę, kawalkadą trzydziestu samochodów wypożyczonych od rodziców studenci akademickiego duszpasterstwa dominikańskiego wyruszają na północ. Jak zwykle osiadamy w komfortowych domkach kempingowych - każdy z kolorowym telewizorem i sauną, jak zwykle spędzamy całe dnie w lasach, jak zwykle po południu pieczemy chleb, śpiewamy piosenki i oglądamy telewizję. Na budowę domu rekolekcyjnego każdy oddaje jedną trzecią swoich jagodowych zarobków. Uskładało się w ten sposób tysiąc dolarów, które w roku 1988 były sumą naprawdę poważną - za te pieniądze zostały kupione materiały budowlane i opłacona część robocizny. Druga taka wyprawa wyruszyła w roku 1989. W roku 1989 pojechał z nami ojciec Krzysztof, dzięki czemu każdego dnia mogliśmy uczestniczyć we mszy świętej.

Wieczorami oglądaliśmy telewizyjne programy muzyczne, a w nich królował wtedy Jason Donowan z piosenką „Sealed with the kiss” - „Opieczętowane pocałunkiem”. To piosenka mojej młodości – w nowej aranżacji. Wywierała na nas wszystkich hipnotyczny wpływ. Gdy na ekranie pojawiało się ognisko, a do naszych uszu dobiegał przejmujący motyw muzyczny to - przynajmniej w naszym domku - wszyscy milkli, wpatrywali w płomienie i słuchali rzewnej melodii..(http://www.youtube.com/watch?v=FrKPvjdxGEw)

Sami natomiast namiętnie śpiewaliśmy przepowiednię naszych marzeń, na melodię „Guantanamera”:

- Pałac Mostowskich obsadzi ksiądz Orzechowski (bis).

- Związek Radziecki rozwiąże Ludwik Wiśniewski - ( bis)

- Duchową pomoc wysyła nasz papież Karol Wojtyła (bis i od nowa)

Związek Radziecki rozwiązano prawie natychmiast po tym, jak ojciec Ludwik Wiśniewski udał sę do Petersburga - przez kilka lat przebywał tam na misji. (Nawiasem mówiąc - dzisiejsza postawia o. Ludwika dla mnie jest niespodzianką...) W dniach, w których Ministerstwo Spraw Wewnętrznych obejmował w 1991 roku Antoni Macierewicz - pierwszy minister MSW spoza układów okrągłego stołu - to ksiądz Orzechowski głosił rekolekcje w sąsiedniej parafii... Słuchałam ich z podkładem muzycznym w wyobraźni... Co do Karola Wojtyły - bez Niego siedzielibyśmy dalej w obozie socjalistycznym. I jak tu nie wierzyć w siłę sprawczą modlitw i marzeń wspólnoty? Zwłaszcza śpiewanych na melodię „Guantanamera” - to wtedy tak bardzo ją polubiłam, że do dzisiaj na jej melodię formułuję różne oceny i wezwania.

A dom? Za tamte pieniądze wykonano wstępne przeróbki i pokryto budynek dachem. Przebudowę projektowała młoda pani architekt, ta, która kilka lat później zaprojektowała słynną Bramę Lednicką w postaci ryby. I tylko o. Ludwik nie nacieszył się Morzęcinem - już w 1988 roku wyjechał z Wrocławia do Krakowa. Potem pewien czas prace przy domu zamarły. Później dom przejął ksiądz Stanisław Orzechowski - z duszpasterstwa „Wawrzyny” przy parafii św. Wawrzyńca, ten od obsadzania pałacu Mostowskich.

Z takich to m.in. powodów z Wandą widywałam się teraz o wiele rzadziej. A kiedy już spotykałyśmy się, to…

Pamiętam jedną z takich „rozmów niezaczętych” po długiej nieobecności - jej albo mojej - w Warszawie. Zasiadłyśmy w mieszkaniu Wandy na dziesiątym piętrze przy wędzonej tybetańskiej herbacie lapsang i zamilkły. Naprzeciw mnie na podłodze przysiadła Yeti - tybetański piesek rasy lhasa apso o grafitowej maści i patrząc mi w oczy przez długi czas piszczała cicho, jakby opowiadając o wszystkim, co przydarzyło się w czasie, kiedyśmy się nie widziały... Siedziałyśmy sobie w tej krainie łagodności, od czasu do czasu wymieniając uwagi na zupełnie nieistotne tematy.

- Co u ciebie? - pyta Wanda.

- Właśnie wróciłam z Turbacza... - mówię, po czym zapada cisza, z podkładem muzycznym tybetańskich dzwonków zawieszonych na balkonie.

- A u ciebie? pytam teraz Wandę. - A, moje nazwisko umieszczono w polskim wydaniu “Who is Who” - mówi ona z rozbawieniem i znowu milczymy dobrą chwilę. - I jak było w górach? – pyta teraz Wanda. Moja mina i gest rozłożonych dłoni oznacza: – Co za pytanie. Świetnie. - A co o Tobie napisali w encyklopedii? - pytam. - Mówiąc szczerze, sama to musiałam napisać... - zaśmiewa się Wanda - nie wiem nawet, czy coś zmienili, nie sprawdziłam...

Śmiejemy się serdecznie przez chwilę, a potem cieszymy się tym śmiechem, patrząc w okna, za którym w górze jest niebo, a w dole - Warszawa... -

- Dostałaś już egzemplarz? - Tak, stoi na półce - wskazuje Wanda opasłe tomisko gestem głowy, który mówi, że nie warto po nie sięgać... I znów milkniemy, jak kobiety z jakiegoś plemienia w Ameryce Południowej, którego nazwy nie pamiętam, a o którym nadano kiedyś radiowy reportaż. Po trudach dnia zasiadają one w swoim gronie i prawie nic nie mówią, tylko rzucanymi z rzadka zdaniami, dokładnie jak my teraz, informują o swoich dokonaniach inne uczestniczki zbiorowego milczenia. - Kupiłam garnek...mówi jedna. Po dwudziestu minutach druga: - A ja upiekłam mięso... Podobnie my opowiadamy sobie o sprawach bardzo istotnych - jak pobyt na Turbaczu i mało ważnych - jak miejsce w encyklopedii.

Kiedyś po jej powrocie z zagranicy powiedziałam z wyrzutem: - Tak długo nie miałam od Ciebie żadnych wiadomości, że już się zaczynałam martwić ...

Och, - powiedziała skromnie Wanda - przecież byłoby w gazetach...

Byłoby w gazetach... - ten cytat oddaje cały sens naszej znajomości. Bo przecież to niby ja jestem od gazet. Ale ja po tym pierwszym artykule nigdy już nie napisałam o Wandzie ani słowa – aż do teraz. A przecież mogłam. Ale dla mnie Wanda nigdy nie była alpinistką, himalaistką, zdobywczynią szczytów. Była spotkaną po latach koleżanką ze szkoły.

I ja byłam dla niej znajomą z innego świata. Byłam kimś, kto odciął się demonstracyjnie od jej osiągnięć, kto funkcjonował obok nich, mimo nich, nawet wbrew tym osiągnięciom. Nawet rozumiejąc jej pasję nie potrafiłam jej popierać. Akceptowałam - ale nie popierałam... Myślę, że właśnie dlatego, kiedy spotykałyśmy się, ona odpoczywała od gór i od sławy...

Ja natomiast czekałam na opowieść o górskich widokach. Kiedyś zaczęłam ją namawiać żeby napisała o pięknie gór. - Tak - powiedziała ze zjadliwą przekorą. - już to sobie wyobrażam. Spotykamy się z moimi przyjaciółmi alpinistami w Tatrach, któryś z nich wyciąga moją książkę i pyta: - A co to za GRRRRRRRAFOMANIA? Później kiedyś przeczytałam jej słowa, że zupełnie nie potrafi o górach rozmawiać z ludźmi bliskimi.

Skoro jesteśmy przy onomatopejach, to opowiem o jeszcze jednej. Byłam wtedy pod wielkim wrażeniem świadectwa Andre Frossarda o jego nagłym nawróceniu – dokonało się, gdy wszedł do katolickiego kościoła, żeby zaczekać na kolegę. Kupiłam sobie „Credo” Frossarda i zachwycona dałam do przeczytania Wandzie. Oddała mi otwierając na odpowiedniej stronie i pokazując palcem zapytała: nie wiesz czasem co to właściwie znaczy? - „Wybucha geometria abssssssssssyd”!!!! Tym razem zasyczała aktorsko jak wąż...

- Jak cudownie mieć do czynienia z ludźmi zimnym albo gorącymi - pomyślałam wtedy. Jak dobrze mieć gdzie uciec od ludzi letnich.... Jakim komfortem są ludzie nie letni!! Ludzie, którzy wiedzą co jest warte najwyższej powagi, a co niekoniecznie. Teraz, publikując tę opowieść, odczuwam jak bardzo mi Wandy z jej poczuciem humoru, z jej fantazją – i z jej powagą - brakuje.

Irena, druga z tych roześmianych maturzystek sprzed szkolnej bramy jest dzisiaj profesorem nauk medycznych i bliską przyjaciółką żony mojego ciotecznego brata – tam też się z nią spotykam. O Wandzie, z którą w szkole siedziała w jednej ławce mówi, że była ona zawsze osobą niezwykłą, inną niż wszyscy pozostali uczniowie. Zamyśloną - chociaż wesołą, bardzo uduchowioną - chociaż roześmianą, poważną - mimo że uwielbiała wygłupy. I kochającą poezję. Odbierałam ją dokładnie tak samo.

Tę powagę sięgającą najgłębszego sensu i znaczenia spraw ważnych zauważyłam przecież już podczas pierwszych chwil naszej rozmowy w roku 1980, gdy w najwyższym skupieniu słuchała słów o udręczonych mieszkańcach polskich wsi i małych miasteczek. Już wtedy po każdym ważniejszym stwierdzeniu milkłyśmy - jakby chcąc zaczekać, aż te ważne słowa mówiące o nadziejach i planach odcisną się na czasie i wieczności. Czułyśmy wtedy, że każdy może swymi pragnieniami wpływać na zmianę losów świata - a już na pewno dzieje się tak, gdy nasze pragnienia łączą się z planami Boga. Również nasze - moje i Wandy myśli - nasze spokojne rozważania, poświęcone nie politykom i ich rozgrywkom, ale zwykłym ludziom, ich pragnieniu prawdy, wolności i Boga wpisywały się wówczas w dzieje świata i naszej Ojczyzny.

U Bruckbergera znalazłam to znamienne zdanie - „Z Chrystusem religia jest pasją”... Wkrótce sam Chrystus sprawił, że wiara stała się moją pasją. Teraz ja też mam pasję! Zauważam, że Królestwo Boże naprawdę przenika królestwa tego świata, a kiedy staje się to dla mnie oczywistością, chcę o tym mówić, potrzebna jest mi rozmowa o Bogu.

I wtedy najwdzięczniejszym słuchaczem moich zwierzeń okazała się Wanda. Jej pierwszej opowiadałam o swoim zafascynowaniu, oczarowaniu Bogiem, o odnalezionej radości. Przekazywałam jej własny entuzjazm, własne zafascynowanie rzeczywistością, którą - po spotkaniu z nią i w jakiś sposób dzięki niej - zaczynałam odkrywać. Słuchała, traktując poważnie moje przemyślenia i sądy - właśnie te przemyślenia i te sądy, które teraz usiłuję spisać w tej książce. Słuchała, ponieważ w takich momentach stałyśmy przed Bogiem jako równe sobie osoby, obydwie poszukujące sensu istnienia. Natomiast moich misjonarskich zapędów wobec siebie - nie akceptowała...

            Naszą znajomość – i wszystkie podobne przyjaźnie - dobrze charakteryzuje rozważanie o braterstwie w książce „Modlitwa rozstania” napisanej przez siostrę Joyce Rupp ze zgromadzenia Matki Bożej Bolesnej:

Chcę jeszcze zwrócić uwagę na pewną szczególną formę więzi międzyludzkiej, która mogłaby być nazwana “braterstwem”. Jest to nie tylko synonim przyjaźni, wspólnoty lub koleżeństwa. Może jest to kombinacja wszystkich tych relacji, ale żadna z nich sama w sobie. Braterstwo jest zrozumieniem bliskości, która odwołuje się w nas do najgłębszych pokładów bytu. To wzajemne zrozumienie, poczucie przynależności, zjednoczenie dusz, wzajemne afektywne uznanie i głęboka jedność, pochodzące ze zdobycia podobnej wiedzy i doświadczeń, co druga osoba, z którą czujemy się w ten sposób związani.

 Braterstwo potwierdza nasze własne dążenia i obdarza nadzieją w trudnych chwilach. Zachęca, by się na nim wesprzeć, gdy droga wydaje się szczególnie trudna i przytłaczająca. Braterstwo dostarcza pożywienia dla głodu, który wywołany jest naszym doświadczeniem pustki i mówi nam, że marzenia, które w nas już wymierają, mogą ożyć. Gdy kosztujemy braterstwa, znajdujemy wzajemne zrozumienie w umyśle i sercu drugiego. Moja głębia znajduje kontakt z głębią w drugiej osobie. Ma to związek z uznaniem w sobie tej intymnej części, o której myśleliśmy, że nikt nie ma tam dostępu, ani jej nie zrozumie w tak zgodny i wyrozumiały sposób

 Empatia i współczucie są również częścią braterstwa. Stajemy się zdolni do współodczuwania z kimś innym, a inny z nami. Niewiele trzeba słów. Solidarność naszych dusz jest miłosnym rezonansem, który ma swój odrębny język. Jedność dusz rozwija się wtedy, gdy jedna osoba zaczyna czuć, że jakaś wartość lub prawda o jej własnej drodze znajduje odbicie i podobieństwo w ścieżce, którą idzie ktoś inny. Napotykamy kogoś, kogo odbiór rzeczywistości całkiem odbija się w naszej wizji życia. Budzi się w nas szacunek, ponieważ poznajmy, że jesteśmy słyszani i akceptowani.

Braterstwo jest zjednoczeniem dającym poczucie siły na odległość wielu kilometrów. Możemy nie widywać się zbyt często, ale wierzymy i jesteśmy przekonani, że istnieje między nami więź. Czerpiemy siłę z samego tylko faktu, że ten ktoś inny istnieje, że on lub ona nas rozumie, i że jesteśmy dla siebie wzajem źródłem energii w chwilach, gdy nam jej trzeba.

W roku 1990 sprzedałam swoje warszawskie mieszkanie i wyprowadziłam się.. Teraz już częściej bywałam w Rzymie niż w Warszawie. Z Wandą widywałyśmy się tylko gdy przyjeżdżała do rodzinnego domu do Wrocławia. I nadal nie została zerwana niezwykła więź. Jest zima, od kilku dni zaczynam myśleć intensywnie o pożyczeniu gdzieś butów z łyżwami. Moje oddałam komuś w Warszawie. Akurat po drodze z zagranicy ma przyjechać Wanda i idę się z nią spotkać do jej rodzinnego domu w pobliżu naszej szkoły. Jej pierwsze słowa po otwarciu drzwi do rodzinnego domu brzmią: - Są tu jakieś łyżwy? Od kilku dni marzę o tym, żeby pojeździć... Znów myślałyśmy o tym samym...

 Na zakończeni tego fragmentu chcę jeszcze przytoczyć fragment o Przyjaźni z poematu „Prorok” Khalila Gibrana

Twój przyjaciel jest odpowiedzią na twe pragnienia.
Jest jak pole, na którym siejesz z miłością i zbierasz z wdzięcznością.
Jest twoim stołem i domowym ogniem, gdyż idziesz do niego ze swoimi pragnieniami i szukasz w nim ukojenia.
Kiedy twój przyjaciel opowiada ci swoje myśli, nie boisz się, że w twych myślach pojawi się „nie” ani nie powstrzymujesz swego „tak”.
A gdy milczy, jego serce nie przestaje słuchać twego serca.
W przyjaźni, bez jednego słowa, wszystkie myśli, wszystkie pragnienia, wszystkie nadzieje powstają i są dzielone z cichą radością.

Kiedy rozstajesz się z przyjacielem nie odczuwasz żalu.
Bowiem to, co w nim kochasz najbardziej, pod jego nieobecność staje się jaśniejsze tak samo jak góra staje się wyraźniejszą dla wędrowca, gdy patrzy nań z równiny.
I niechaj nie będzie innego celu przyjaźni jak tylko poznanie głębi ducha.
Gdyż miłość, która szuka czegokolwiek innego ponad objawienie swej własnej tajemnicy jest w istocie nie miłością, lecz zarzuconą siecią i to, co złowisz nie ma żadnej wartości.

To, co w tobie najszczersze niechaj będzie przeznaczone dla twojego przyjaciela.
Jeśli pozna odpływ twojej fali, pozwól mu także poznać jej przypływ.
Po cóż ci, bowiem przyjaciel, którego potrzebujesz jedynie w wolnych chwilach?
Powinien być ci potrzebny zawsze.
Do niego należy wypełnianie twych pragnień, a nie twej pustki.
I niechaj słodycz przyjaźni przynosi śmiech i wspólne przyjemności.
Bowiem małe rzeczy odświeżają serca jak poranna rosa.

(http://www.eioba.pl/a/1oiv/prorok)