Rolnictwo polskie – zagrożone cofnięciem dopłat UE

Jak co roku, od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej, w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa od 15 marca do 15 maja można składać wnioski o przyznanie pomocy w ramach systemów wsparcia bezpośredniego za 2012 r., pomocy finansowej z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i  innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (płatność ONW) oraz o przyznanie płatności z "Programu rolnośrodowiskowego" w ramach PROW 2007-2013. O wszystkie te płatności można się ubiegać składając wspólny wniosek.
W 2012 roku na jednym formularzu wniosku, rolnicy mogą ubiegać się o następujące rodzaje płatności, w ramach systemów wsparcia bezpośredniego:

jednolitą płatność obszarową (JPO);
uzupełniające płatności obszarowe (UPO):
do grupy upraw podstawowych,
• do powierzchni uprawy chmielu niezwiązanej z produkcją,
• do powierzchni upraw roślin przeznaczonych na paszę uprawianych na trwałych użytkach zielonych (płatności zwierzęce);
• płatności uzupełniające:
• dla producentów surowca tytoniowego - płatność niezwiązana do tytoniu,
• w zakresie produkcji ziemniaka skrobiowego - płatność niezwiązana do skrobi;
• specjalną płatność obszarową do powierzchni upraw roślin strączkowych i motylkowatych drobnonasiennych;
• wsparcie specjalne - płatność do krów;
• wsparcie specjalne - płatność do owiec;
• wsparcie specjalne do surowca tytoniowego - płatność do tytoniu;
• płatność cukrową;
• oddzielną płatność z tytułu owoców i warzyw (płatność do pomidorów);
• oddzielną płatności z tytułu owoców miękkich.

Informacje o wsparciu z tytułu ONW
W ramach WPR, ale z PROW 2007-13 (czyli z II filaru WPR) wspierane jest gospodarowanie na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW). Gospodarowanie na takich terenach wymaga dodatkowych kosztów i większego nakładu pracy i by je zrekompensować wprowadzone zostały dopłaty ONW w ramach PROW 2007 -2013. Wysokość wsparcia produkcji rolniczej prowadzonej na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania zależy m.in. od warunków klimatycznych i ukształtowania terenu. Na obszarach nizinnych, stawka ONW w pierwszej strefie wynosi 179 zł/ha, w drugiej strefie, przy pochyłościach terenu przekraczających 12° - 264 zł/ha. Prowadząc działalność na obszarach górskich, do których zalicza się gminy i obręby ewidencyjne, gdzie ponad połowa użytków rolnych znajduje się na wysokości powyżej 500 m n.p.m., rolnik otrzymuje 320 zł/ha.
Przy naliczaniu płatności ONW stosuje się stawki degresywne. Rolnicy wnioskujący o płatność do 50 ha gruntów położonych na terenach ONW otrzymują 100% płatności do całej wnioskowanej powierzchni. Natomiast rolnicy, którzy mają większe gospodarstwa, do kolejnych 50 ha - 50% tej stawki, a do następnych 200 ha - 25% stawki. Dla działek przekraczających powierzchnię 300 ha płatność ONW nie przysługuje.

W Polsce ponad 700 tys. rolników prowadzi działalność rolniczą na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania. W ubiegłym roku w ramach tego wsparcia ARiMR wypłaciła około 1,3 miliarda złotych. Jak się szacuje, gdyby w naszym kraju nie było dopłat z tytułu ONW, to połowa gruntów użytkowanych rolniczo mogłaby zostać wyłączona z działalności rolniczej, bo byłoby to nieopłacalne.

Publikacja ARiMR
http://www.arimr.gov.pl/aktualnosci/artykuly/trwa-przyjmowanie-wnioskow-o-przyznanie-doplat-bezposrednich-wsparcia-onw-i-platnosci-rolnosr.html

 

Bruksela chce zmniejszać różnice w dopłatach dla rolników w krajach UE, ale nie zrówna ich do 2020 r. Dopłaty w Polsce powinny być niewiele niższe od unijnej średniej.

Projekt reformy unijnej polityki rolnej, który w środę powinna zatwierdzić Komisja Europejska, zakłada, że całkowite zrównanie bezpośrednich dopłat do hektara w całej Unii Europejskiej będzie możliwe dopiero po 2020 r. Jednak Bruksela proponuje, by w ramach wieloletniego budżetu UE na lata 2014-20 poziom niższych dopłat stopniowo zbliżał się do unijnej średniej, co oznacza największe podwyżki w krajach bałtyckich i zarazem spore obniżki np. w Holandii lub we Włoszech.

Polska stawka dopłat do hektara wyniesie ok. 197 euro w 2013 r. (unijna średnia to 271 euro w 2013 r.) i wedle wstępnych wyliczeń, do których dotarła "Gazeta", powinna wzrosnąć do mniej więcej 214 euro w 2016 r. oraz do 224-230 euro w 2019 r. Komisarz UE ds. rolnictwa Dacian Ciolo przeforsował pomysł, by 30 proc. z dopłat do hektara było uzależnione od spełnienia przez rolnika dodatkowych wymogów ekologicznych. Stanowiłoby "nagrodę" za niezaorywanie stałych łąk czy pastwisk, stosowanie płodozmianu w dużych gospodarstwach oraz utrzymanie 7 proc. nieuprawianych gruntów w ramach gospodarstwa (wliczałoby się w to miedze, sady).

- Nieprzerwane uprawianie jednego gatunku na tej samej ziemi wyjaławia ją, niszczy i w efekcie zmusza do stosowania coraz większej ilości chemii. Chcemy to ograniczyć - mówi jeden z eurokratów.

Sporą nowością jest chęć ułatwienia życia właścicielom najmniejszych kilkuhektarowych gospodarstw. Mieliby oni prawo do jednorazowej rocznej dopłaty w wysokości 500-1000 euro (każdy kraj ustali swój limit) bez podań, obowiązków administracyjnych i związanych z nimi kontroli, które są stosowane w klasycznych procedurach rozliczania się z każdego hektara. Każde małe gospodarstwo będzie musiało wybrać tę formę jednorazowej dopłaty w 2014 r. Ma to zapobiec późniejszemu sztucznemu mnożeniu się małych gospodarstw.

Jednocześnie Komisja Europejska chce ustalić górny limit dla jednego beneficjenta na poziomie 300 tys. euro (i odbierać część dopłat tym, którzy zgarniają powyżej 150 tys. euro) oraz - to wymaga żonglerki prawnej - zablokować dopłaty dla np. lotnisk czy klubów golfowych, które mają mnóstwo ziemi, choć jej nie uprawiają.

Bruksela chce też wprowadzić zachęty dla młodych rolników (do 40 lat) rozpoczynających gospodarowanie (w średnich i dużych gospodarstwach). Mogliby dostawać nawet ok. 25 proc. dopłat więcej niż średnia krajowa.

Reforma komisarza Ciolo a wprowadza spore zmiany w liczeniu dopłat bezpośrednich w kilku krajach Zachodu, ale zasadniczo jest mało rewolucyjna i raczej nie odpowiada na niedawne apele ministra Marka Sawickiego o położenie większego nacisku na II filar polityki rolnej, czyli nie na dopłaty bezpośrednie, lecz środki na podnoszenie konkurencyjności rolnictwa i rozwój terenów wiejskich (np. zakup traktorów). Taka struktura byłby jednak niedogodna dla krajów, które najwięcej wnoszą do budżetu UE, a mają już na wsiach wodociągi, nowoczesny sprzęt i dlatego zależy im głównie na uzupełnieniu dochodów rolników dopłatami bezpośrednimi.

Komisja Europejska zaproponowała w czerwcu zamrożenie wydatków na politykę rolną w latach 2014-20 na poziomie ok. 418 mld euro (to przewidywany poziom z 2013 r.), w tym 317 mld euro na dopłaty bezpośrednie. Unijny budżet wieloletni zostanie zatwierdzony nie wcześniej niż w drugiej połowie 2012 r., ale pieniądze na wspólną politykę rolną silnie chronione przez Francję (głównego beneficjenta). Cięciami znacznie bardziej jest zagrożona polityka spójności, z której najbardziej korzysta Polska.

Program PROW

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach 2007-2013 stwarza wiele możliwości skorzystania z różnych działań typu pomoc dla rolników lub renty strukturalne. Ciekawą opcją są również fundusze na tworzenie mikroprzedsiębiorstw i ich rozwój. Ważnym punktem jest tu również dotowany program rolno środowiskowy. Maksymalna kwota pomocy jaka można tu uzyskać to 1800zł/ha. Pieniądze te są wypłacane co roku jeśli określony zestaw zadań zostanie wykonany. Aby otrzymywać tego typu dopłatę należy być posiadaczem gospodarstwa rolnego którego powierzchnia użytków rolnych wynosi nie mniej niż 1ha. Rolnik musi podjąć się zobowiązania realizowania programu rolno środowiskowego przez 5 lat, musi wykonywać wszystko zgodnie z złożeniami programu na obszarze całego gospodarstwa

Bardzo atrakcyjna wydaje się być również dotacja dla młodych rolników. Maja oni szansę uzyskania jednorazowej premii która moze wynieść nawet 50 tys.zł. O tego rodzaju dotacje mogą się ubiegać wyłącznie osoby które nie ukończyły 40 roku życia oraz posiadaja kwalifikacje zawodowe. Osoba taka nie może prowadzić działalności rolniczej dłużej niż od 18 miesięcy. Ważną role odgrywa tu również wielkość gospodarstwa które nie może być mniejsze od gospodarstw średniej wielkości w określonym województwie jednak nie może przekroczyć 300ha.

Ważnym aspektem są również renty strukturalne. Wysokość takiej pomocy to 150% kwoty jaką stanowi najniższa krajowa emerytura czyli ok 896 zł do tego należy jeszcze doliczyć dodatek na małżonka i kwotę za przekazanie gospodarstwa o powierzchni powyżej 10ha użytków rolnych osobie która nie ukończyła jeszcze 40 roku życia, wtedy kwota ta wyniesie ok 1583zł jest to więc ok 265% najniższej emerytury. Kto może stara się o rentę strukturalną?każdy kto ukończył 55 lat anie przekroczył 65 mężczyźni i i 60 kobiety. Oczywiście osoba taka musi prowadzić działalność rolnicza na własny rachunek w gospodarstwie od co najmniej 10 lat. ważne jest by taka osoba podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu od co najmniej 5 lat. Po przekazaniu gospodarstwa należy zaprzestać działalności rolniczo towarowej.Nie można być w tym czasie emerytem lub rencistą.

 

 

Celem uzupełniających płatności bezpośrednich, wypłacanych z budżetu państwa, jest uzupełnienie dopłat finansowanych z budżetu UE dla rolników z krajów, które przystąpiły do UE w 2004 r. Zgodnie z postanowieniami szczytu UE w Kopenhadze z 2002 r., stopień dochodzenia do pełnych płatności został rozłożony na dziesięć lat od momentu ich wejścia do UE. W momencie rozszerzenia UE dopłaty bezpośrednie do produkcji rolnej dla nowych państw członkowskich z budżetu Unii wynosiły w 2004 r. 25 proc. pełnego poziomu. 30 proc. w 2005 r., 35 proc. w 2006 r., 40 proc. w 2007 r., a w kolejnych latach miały wzrastać o 10 proc., tak by osiągać 100 proc. w 2013 r. (w przypadku Bułgarii i Rumunii - w 2016). W 2011 r. Polska dopłaca z własnego budżetu 20 proc. dopłat.

W starych krajach UE z kolei zapisy WPR przewidywały stopniową redukcję dopłat bezpośrednich dla najbogatszych rolników, w ramach tzw. modulacji. Zgodnie z reformą WPR z 2003 r., redukcje miały dotyczyć rolników korzystających z dopłat bezpośrednich większych niż 5 tys. euro na gospodarstwo, a uzyskane środki miały służyć finansowaniu drugiego filara tej polityki, czyli rozwoju obszarów rolnych. Obecne zapisy przewidują, że będą oni oddawać na rzecz drugiego filara 10 proc. dopłat bezpośrednich.
Wprowadzenie ograniczenia dla nowych państw UE ma, zdaniem KE, wyrównać różnice w poziomie dopłat dla rolników w starych i nowych krajach UE w 2013 r., kiedy to nowe państwa członkowskie dojdą do pełnego systemu płatności ze środków UE. "Większość rolników ze starych państw UE będzie wciąż musiała w tym czasie rezygnować z 10 proc. dopłat bezpośrednich, podczas gdy rolnicy z nowych państw członkowskich będą korzystali z pełnego systemu płatności i (nieograniczonych) krajowych premii - wyjaśnił jeden z unijnych ekspertów.

 

1. Program zmniejszenia i tzw. „zrównania dopłat” dla rolnictwa zagrozi polskiemu rolnictwu  w 2013r.
2. Zmiany w liczeniu dopłat bezpośrednich w kilku krajach Zachodu, będą zmuszały polskich rolników do mechanizacji rolnictwa w oparciu o importowane maszyny rolnicze –
3. Czy żądania Wielkiej Brytanii o całkowite zaprzestanie subsydiowania rolnictwa mogą się spełnić
4. Czy protest starej Unii gdzie będą obniżane o 10% dopłaty spowoduje ,iż stawki dopłat na członków UE po 2004r. będą zagrożone.

Podsumowanie

Są to trudne pytania i po ostatnim spotkaniu z rolnikami z woj. mazowieckiego i woj. dolnośląskiego  kwestia inwestycji w gospodarstwa rolne wydaje się być poważnie zagrożona. Optymizm Min. Rolnictwa w przypadku zapewnień z 2007 dotyczący roślin energetycznych w większości upraw długoletnich okazały się złudne. Dofinansowania jednorazowe z Agencji Rynku Rolnego na zakładanie plantacji, a także coroczne dopłaty bezpośrednie – ok. 600 zł na hektar plus 45 euro do hektara za rośliny energetyczne ( stan na 2009 rok).
http://www.arimr.gov.pl/fileadmin/pliki/zdjecia_strony/157/Broszura_energetyczna.pdf

 

Rośliny uprawnione do uzyskania płatności do upraw roślin energetycznych: 
  
rośliny uprawiane na gruntach rolnych, będące przedmiotem umowy dostarczenia roślin energetycznych przeznaczonych do przetworzenia na produkty energetyczne:
- jednoroczne rośliny (np. rzepak, rzepik, żyto, kukurydza, len włóknisty);
- buraki cukrowe - pod warunkiem, że każdy produkt pośredni jest wykorzystywany do wytworzenia produktów energe¬tycz¬nych oraz, że każdy produkt pośredni lub produkt uboczny zawiera¬jący cukier jest wykorzystywany zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 318/2006;
- soja – pod warunkiem, że każdy produkt pośredni, oprócz mączki sojowej, jest wykorzystywany do wytworzenia produktów energetycznych;
- rośliny wieloletnie (np. róża bezkolcowa, ślazowiec pensyl¬wański, miskant olbrzymi, topinambur, mozga trzcinowata);
- zagajniki drzew leśnych o krótkim okresie rotacji (np. wierzba energetyczna, topola).
rośliny uprawiane na gruntach rolnych, wykorzystywane jako paliwo do ogrzewania gospodarstw lub w celu wytworzenia energii bądź biopaliwa w gospodarstwie:
- miskant;
- śluzowiec pensylwański;
- mozga trzcinowata;
- spartina preriowa;
- lnicznik siewny;
- zagajniki drzew leśnych o krótkim okresie rotacji (np. wierzba energetyczna, topola);
- zboża;
- nasiona roślin oleistych – nasiona soi łamane nieprzeznaczone do siewu, rzepak, rzepik o niskiej zawartości kwasu erukowego, nasiona słonecznika (łamane, wyłuskane, w łusce), nasiona słonecznika nieprzeznaczone do siewu;
jednoroczne i wieloletnie rośliny przetwarzane w gospodarstwie na biogaz.

 

Zapraszam do wypowiedzi

Kejow