„Światełko dla strażników Kresów” – akcja Fundacji Kresy-Syberia

Białostockie Muzeum Wojska szuka osób, które mogłyby przeprowadzać wywiady z Sybirakami, na potrzeby powstającego Muzeum Pamięci Sybiru. Chodzi o zarchiwizowanie wspomnień osób, które zostały wywiezione lub ich bliskich, a także zbieranie pamiątek ze zsyłek.

Muzeum będzie częścią Muzeum Wojska, ma powstać w jednym ze starych powojskowych magazynów przy ulicy Węglowej w Białymstoku. Ma być placówką ogólnopolską zajmującą się tematyką wywózek Polaków na Wschód. Trwają prace nad koncepcją architektoniczną muzeum. Władze miasta chcą jego budowę sfinansować przy wsparciu środków z nowego budżetu UE na lata 2013-2020, z programu Rozwój Polski Wschodniej.

Na ekspozycję Muzeum Pamięci Sybiru mają się składać m.in. relacje osób, które w czasie II wojny światowej zostały wywiezione na Wschód. Dlatego też poszukiwani są wolontariusze, dzięki którym uda się dotrzeć do większej liczby żyjących jeszcze Sybiraków i zarchiwizować rozmowy z nimi.

Jak powiedziała PAP Marzena Pawelska z Muzeum Wojska w Białymstoku, dlatego w ramach projektu "Wolontariat - historia mówiona", poszukiwani są studenci lub absolwenci historii, którzy mają doświadczenie w przeprowadzaniu wywiadów. Dodała, że jest to praca, która wymaga przede wszystkim znajomości historii dotyczącej zesłań a także II wojny światowej, by móc swobodnie prowadzić taki wywiad.

Pawelska powiedziała, że wolontariusz powinien być też wrażliwy na drugą osobę. "Jest to temat trudny. Rozmawia się z osobą, która opowiada często o traumatycznych dla niej przeżyciach swojego życia i należy wiedzieć, kiedy można o coś zapytać, a kiedy przestać" - dodała.

Oprócz przeprowadzania wywiadów, wolontariusze będą porządkować zebrany materiał i go archiwizować, zbierać pamiątki, a także robić kwerendę biblioteczną.

Zainteresowani mogą zgłaszać się do 7 listopada. W tym celu trzeba wypełnić ankietę, która znajduje się w Muzeum Wojska w Białymstoku lub na stronie internetowej placówki w zakładce "wolontariat".

Muzeum Wojska cały czas szuka pamiątek związanych z wywózkami na Sybir. Jednak, jak powiedziała Pawelska, wciąż jest ich bardzo mało. Według niej, Sybirakom często ciężko się rozstać z tymi rzeczami, bo mają do nich sentyment. Podkreśliła, że muzeum zachęca, aby właściciele pamiątek, oddawali je do muzeum w depozyt lub też np. wypożyczyli dokumenty czy zdjęcia, w celu zrobienia kserokopii.

Sylwia Trzeciakowska, kierowniczka referatu dokumentacji zsyłek i deportacji w Muzeum Wojska, zaapelowała, by Sybiracy nie bali się przynosić swoich pamiątek. "Muzeum Sybiru będzie placówką, która podkreśli ich pamięć, a zadaniem muzeum jest pokazywanie pamiątek związanych właśnie z ich historią" - dodała.

Dzięki Związkowi Sybiraków, do Muzeum Wojska trafiło ostatnio ok. 30 pamiątek związanych z zesłaniem. To m.in. gry i rysunki.

Koncepcja stworzenia w Białymstoku Muzeum Pamięci Sybiru pojawiła się już kilka lat temu. Tematycznie muzeum miałoby objąć całość zagadnień związanych z wywózkami. Według założeń, w skład wystaw stałych, oprócz ekspozycji poświęconej czterem wielkim wywózkom białostoczan w latach 1940-41, mają się znaleźć ekspozycje dotyczące wcześniejszych zesłań Polaków, począwszy od XVII wieku.

W Białymstoku znajduje się jedyny w kraju pomnik - Grób Nieznanego Sybiraka. Rokrocznie we wrześniu odbywa się tam też Marsz Żywej Pamięci Polskiego Sybiru. Miejscowy oddział IPN prowadzi badania dotyczące deportacji, m.in. próbuje ustalić rzeczywistą liczbę wywiezionych.

PAP

Szwecja: Na cmentarzu Haga Norra ratują polskie groby

Na polskich grobach w katolickiej części cmentarza Haga
Norra w Sztokholmie polscy dyplomaci, organizacje polonijne oraz
harcerze złożyli w sobotę kwiaty oraz zapalili znicze. Kilku mogiłom
oznaczonym biało-czerwoną flagą groziła jednak likwidacja.

»

Jesienią przy kilku pomnikach zasłużonych Polaków, m.in. powstańca
styczniowego Józefa Demontowicza, dzieci słynnego antykwariusza Henryka
Bukowskiego czy wicepremiera w rządzie Władysława Grabskiego, Stanisława
Augusta Thugutta pojawiły się tabliczki informujące o możliwości
likwidacji mogił. Administracja cmentarza wzywała rodziny do
uregulowania opłat za dzierżawę. Sprawa wzbudziła niepokój wśród
Polonii, polskimi grobami w Sztokholmie od wielu lat opiekuje się
organizacja Polski Komitet Pomocy, który zbiera wśród Polaków pieniądze
na ten cel.

"Nie ma już niebezpieczeństwa, wszystko zostało wyjaśnione, to były
rutynowe działania ze strony zarządcy cmentarza. Po prostu poszukiwane
są nowe miejsca na pochówek. Groby, którymi się opiekujemy są opłacone" -
powiedział prezes Polskiego Komitetu Pomocy w Szwecji, Jan
Andrzejewski. Wyjaśnił, że organizacja zajmuje się 42 grobami spośród
ok. 400 polskich mogił znajdujących się na cmentarzu Haga Norra.



O groźbie likwidacji mogił zasłużonych Polaków poinformowany został
konsul Radomir Wojciechowski z ambasady RP w Sztokholmie. "Zostało
zorganizowane spotkanie w tej sprawie, byliśmy gotowi podjąć działania
dyplomatyczne, jednak wygląda na to, że nie jest to konieczne" -
powiedział Wojciechowski. Potwierdził, że Polski Komitet Pomocy
otrzymuje dofinansowanie z wydziału konsularnego polskiej ambasady w
Sztokholmie.



Incydent z tabliczkami na polskich grobach pokazał jednak, że część
miejsc pochówku może mieć niejasny status, a niektóre powinny być
szczególnie chronione jako obiekty kultury. "Przez lata zmieniało się
szwedzkie prawo i stąd dziś mogą powstawać nieporozumienia" - twierdzi
Andrzejewski. Opowiada, że w przeszłości na cmentarzu Haga Norra z
polskimi grobami były inne problemy. Po II wojnie światowej Szwedzi
zabraniali, aby na tablicach pojawiały się napisy, że ofiary były
więźniami nazistowskich obozów koncentracyjnych. Wymagali potwierdzenia z
archiwów, do których nie było dostępu.

Znicze Pamięci

Dzięki Kresowiakom z Żar 1 listopada zapłoną znicze na lwowskich cmentarzach

15. edycja akcji „Podaruj Znicz na Kresy”