Kpina z Polaków - energetyka jądrowa. Co z Ignalinem wpisanym na listę inwestycji UE?

1 września w Świerku rozpocznie działalność Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ). Jednym z głównych zadań nowego ośrodka będzie wspieranie budowy polskiej energetyki jądrowej.

Reaktory powstaną według sprawdzonych już planów jednego z zagranicznych producentów. Jednak wybór technologii, ustalenie i egzekwowanie kryteriów bezpieczeństwa, optymalizacja i monitorowanie eksploatacji, to już odpowiedzialność polskiego inwestora, dozoru jądrowego i wspierających je instytucji badawczych

NCBJ powstanie w wyniku połączenia Instytutu Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana (IPJ) i Instytutu Energii Atomowej POLATOM (IEA). Rozporządzenie w tej sprawie przyjął na początku sierpnia rząd. Ośrodek będzie podlegać Ministerstwu Gospodarki, a część jego działalności sfinansuje Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Pokieruje nim dotychczasowy dyrektor IPJ, prof. Grzegorz Wrochna. Zaznaczył również, że obawy, iż powstający silny ośrodek w Świerku zmonopolizuje dziedzinę są "nieporozumieniem".

Niemal każde państwo posiadające energetykę jądrową ma własny reaktor badawczy. Reaktor MARIA w Świerku jest jednym z lepszych w Europie pod względem mocy i strumienia neutronów. To bardzo cenne narzędzie do kształcenia kadr, prowadzenia badań i produkcji radioizotopów. Szczególnie cenne dla energetyki jądrowej jest badanie własności różnych materiałów pod wpływem silnego promieniowania.

Decyzja rządu o połączeniu IEA POLATOM i IPJ kończy niemal 30-letni okres rozbicia ośrodka w Świerku. Obie jednostki powstały bowiem (obok Instytut Chemii i Techniki Jądrowej na warszawskim Żeraniu) po zlikwidowaniu w 1982 r. Instytutu Badań Jądrowych w Świerku.

Transfer już wypalonego paliwa z Polski do Rosji ma nastąpić do końca 2010 r. Paliwo wysokowzbogacone, używane obecnie w reaktorze Maria w Świerku, zostanie przekazane do Federacji Rosyjskiej do 2016 r.

12 marca 2010 r. Rzecznik Państwowej Agencji Atomistyki dr Stanisław Latek poinformował, że do 10 marca 2010 do Rosji wywieziono całe wypalone paliwo HEU pochodzące z eksploatacji reaktora Ewa w latach 1967-1995 oraz około jednej czwartej wypalonego paliwa HEU z reaktora Maria, eksploatowanego od 1974 do chwili obecnej, z przerwą na modernizację w latach 1985-1993.

Do końca 2010 roku  wywieziono całość dotąd wypalonego paliwa HEU z reaktora MARIA. Paliwo wysokowzbogacone, używane obecnie i w najbliższych latach w reaktorze Maria w Świerku, zostanie przekazane do Federacji Rosyjskiej do 2016 r. Wywóz odpadów umożliwiła podpisana we wrześniu 2010 roku umowa między Polską a Federacją Rosyjską. Koszty operacji wywozu i pozostawania na terytorium Federacji Rosyjskiej przez 20 lat wypalonego paliwa HEU pokrywa rząd Stanów Zjednoczonych w ramach programu GTRI i na mocy odrębnej polsko-amerykańskiej umowy międzyrządowej zawartej jesienią 2009 roku. Wcześniej, latem 2006 i latem 2007 roku, dokonano zwrotu do producenta partii świeżego paliwa HEU, nieprzewidzianego do dalszego wykorzystania, w związku z przewidywaną konwersją reaktora Maria na paliwo niskowzbogacone. W sumie przewieziono ponad 450 kg paliwa. To ilość, która pozwoliłaby na zbudowanie co najmniej 18 ładunków jądrowych. Międzyrządową umowę w tej sprawie podpisali 1 września br. Pełnomocnik Rządu ds. Polskiej Energetyki Jądrowej Hanna Trojanowska oraz Siergiej Władilenowicz Kirijenko, dyrektor generalny Federalnej Agencji Energii Atomowej Federacji Rosyjskiej (Rosatom).Pierwszy informację o przewiezieniu paliwa podał brytyjski "Daily Telegraph", którego reporter był świadkiem transportu.

19 listopada 2010 r. w siedzibie Państwowej Agencji Atomistyki odbyła się uroczystość zakończenia prac Zespołu ds. Koordynacji Zadań Związanych z Realizacją "Międzynarodowego Programu Zwrotu Paliwa z Reaktorów Badawczych dostarczonego przez Rosję".

  Odpowiedź na interpelację posła Jarosława Matwiejuka w sprawie transportu materiałów radioaktywnych przez Polskę.

   Ad 1. Ile transportów materiałów radioaktywnych przez Polskę miało miejsce w 2010 r.?

   Według oszacowań Państwowej Agencji Atomistyki do końca br. na terytorium Polski odbędzie się ok. 18 tys. transportów (obejmujących ok. 48 tys. przesyłek) towarów niebezpiecznych klasy 7 (tj. źródeł promieniotwórczych, odpadów promieniotwórczych, materiałów jądrowych oraz wypalonego paliwa jądrowego). Do 31 października br. odbyło się 20 transportów odpadów promieniotwórczych, w tym:

   - 16 transportów odpadów promieniotwórczych przeznaczonych do składowania lub przechowywania z Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych w Świerku do Krajowego Składowiska Odpadów Promieniotwórczych w Różanie,

   - 4 transporty wypalonego paliwa jądrowego z reaktorów badawczych z ośrodka w Świerku do portu w Gdyni w celu przewiezienia drogą morską do Federacji Rosyjskiej.

   Pozostałe transporty towarów niebezpiecznych klasy 7 obejmowały przewozy substancji promieniotwórczych stosowanych w medycynie, przemyśle oraz nauce. Odbył się też jeden transport świeżego paliwa jądrowego dla EJ Temelin znajdującej się w Czechach.

   Ad 2. Ile transportów materiałów radioaktywnych przez Polskę miało miejsce w 2009 r.?

   W 2009 r. na terytorium Polski odbyły się 17 203 transporty (obejmujące 42 310 przesyłek) towarów niebezpiecznych klasy 7 (tj. źródeł promieniotwórczych, odpadów promieniotwórczych, materiałów jądrowych oraz wypalonego paliwa jądrowego). 18 transportów dotyczyło odpadów promieniotwórczych, w tym:

   - 17 transportów odpadów promieniotwórczych przeznaczonych do składowania lub przechowywania z Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych w Świerku do Krajowego Składowiska Odpadów Promieniotwórczych w Różanie,

   - 1 transport wypalonego paliwa jądrowego z reaktorów badawczych z ośrodka w Świerku do portu w Gdyni w celu przewiezienia drogą morską do Federacji Rosyjskiej.

   Pozostałe transporty towarów niebezpiecznych klasy 7 obejmowały przewozy substancji promieniotwórczych stosowanych w medycynie, przemyśle oraz nauce. Odbyły się też 2 transporty świeżego paliwa jądrowego dla EJ Temelin.

W Świerku zacznie działać Narodowe Centrum Badań Jądrowych