Matka Ojczyzna i jej niewdzięczni synowie cz. III

Kolejny  zdrajca, który walnie przyczynił się do otworzenia Polski zachodniej na podbój szwedzki, był Krzysztof  Opaliński. Przede wszystkim znany był z prywaty i awanturnictwa. Od 1637 roku był wojewoda poznańskim i często powierzano mu wielkie misje, jak przywiezienie do Polski żony Władysława IV z Francji, Ludwiki Marii Gonzagi. Jednak na przekreśleniu jego życiorysu zaważyła niechlubna postawa podczas Potopu.

Wittenberg pewnie zmierzał nad polska granicę w 1655 roku. Do pomocy został mu przydzielony zdrajca Radziejowski , który przekonywał feldmarszałka, że nie ma obawy ze strony Polaków, którzy zebrali się do obrony zachodniej części kraju pod Ujściem. To co się działo pod Ujściem było kolejnym niechlubnym aktem polskiej historii. Przygotowania do stawienia oporu przebiegały w całkowitej panice i chaosie. Szlachta zjeżdżała się jak na kulig i pijaństwo było na porządku dziennym. Problemów pod Ujściem było wiele, począwszy od niskiego doświadczenia w walce, gdyż większość ludności rzadko kiedy uczestniczyła w poważniejszych bitwach lub wojnach. Kolejnym kłopotem był spór o dowództwo. Chęci do rozkazywania wyrażało wielu szlachciców, wąsali, z których mało który miał jakiekolwiek o tym pojęcie. Rzeczywistość jednak w Polsce była całkowicie inna niż moglibyśmy przypuszczać. Nie liczą się ludzie z doświadczeniem wojennym, ale z wyższym stanowiskiem, a z pośród tych o miano pierwszego rywalizowali wojewoda poznański Krzysztof Opaliński oraz wojewoda kaliski, Andrzej Karol Grudziński. Dowódcy kłócili się o sposób obrony, o to czy jest sens obrony przed wrogiem oraz jak uzbroić zebranych 14400 ludzi, a brakowało niemal wszystkiego do należytej walki. Brakowało prochu, dział, a nawet jedzenia, które zdemoralizowani żołnierze musieli rabować w okolicznych miastach i wsiach.
            Gdy Szwedzi zebrali się już pod Ujściem, wysłali najpierw herolda z propozycją przygotowaną przez Radziejowskiego, pomni wojowniczego charakteru Polaków i klęski z pod Kircholma w 1605 roku. Radziejowski oferował obrońcom z pod Ujścia zachowanie własności prywatnej, wolności wyznania i przywilejów szlacheckich oraz ochronę przed rozbojami. Wprawdzie Opaliński herolda odesłał z 10 dukatami i odmową, ale zebrana szlachta wysłuchała szwedzkiej propozycji, która padła na podatny grunt. Zresztą, jak szlachta miała być nie zainteresowana kapitulacją, skoro głównodowodzący, jakim był Krzysztof Opaliński się do tego skłaniał. Nie zamierzał bronić ojczyzny dla Jana Kazimierza, którego Opaliński uważał za większego wroga niż Szwedzi. Do sporu między Opalińskim, a polskim królem doszło w 1650 roku, a powodem po raz kolejny była „ kłótnia o stołki ”. Opaliński nie uzyskał urzędu kanclerskiego i odtąd znalazł się w opozycji antykrólewskiej, co pozwalało mu nawet na blokowanie posiedzeń sejmu oraz projektów królewskich. Po krótkiej walce pod Ujściem, Polacy zrezygnowali z obrony na rzecz negocjacji, w których Szwedzi zagwarantowali swoją poprzednią propozycję. Opaliński wraz z grupą magnatów przekonali resztę szlachty, że wszystko pozostało po staremu. Nadal szlachta ma urzędy, przywileje i jest stanem dominującym w państwie, a inny król, któremu miała podlegać Wielkopolska to był jedynie mały, nic nie znaczący aspekt całej sprawy. Troszczący się jedynie o siebie i swój majątek magnaci z Opalińskim na czele, poszli nawet dalej w utwierdzaniu przyjaźni z nowym władcą, Karolem X Gustawem. Nie dość, że dali klucze do swoich miast i twierdz w Wielkopolsce, to jeszcze przekazali własne oddziały piechoty pod komendę szwedzką ora jeden szwadron husarii.

 Magnaci się uciszyli z zawartego aktu kapitulacji, a przypieczętowali swój sukces wspólną ze Szwedami biesiadą pod gołym niebem. Wielka uczta zorganizowana przez Wittenberga była najgorszym aktem zdrady jaki mogli nam zaserwować wywyższający się ponad wszystko, zapijaczeni Sarmaci. Nie rozumieli swojego nędznego występku, nie rozumieli, że oderwali od Rzeczypospolitej kawałek jej terytorium, Wielkopolskę, nie rozumieli, że wpuścili do ojczyzny wroga, który zalał nas swoją potęgą na kolejne lata. A wszystkiemu winny był zdrajca Opaliński, który przekonał szlachtę do tego niegodnego uczynku oraz postanowił jeszcze dalej wkupić się w łaski Karola Gustawa. Wraz z niewielkim pocztem szwedzkim stanął niebawem pod Poznaniem i jako wojewoda poznański, przekonał radę miasta do poddania się pod szwedzką protekcję. To pierwsze duże miasto Polski, które się poddało Szwedom, stanowiło punkt odniesienia dla innych miast w kraju. Odtąd mieszczanie polscy prześcigali się w otwieraniu swoich bram i nadawania honorowych kluczy miast, Szwedom.Żadna kara Opalińskiego nie spotkała.

 W ten sposób trzej magnaci przyczynili się do zguby Polski w czasie Potopu i do wydania jej na pastwę Szwedów, otwierając granice kraju. Bez wątpienia przyczyną sporów poszczególnych magnatów z królem były kłótnie o stołki w administracji państwowej, ale nie jest powiedziane, że gdyby je nawet dostali, to nie zgubiliby ojczyzny. Przecież ich ambicje sięgały zbyt wysoko niż mógłby im zaoferować Jan Kazimierz, a potwierdzeniem tego jest zdrajca Radziwiłł, któremu marzyła się nawet korona Polski. Ci wielcy zdrajcy okresu “potopu szwedzkiego” dali podwaliny pod prawdziwy wysyp renegatów w drugiej połowie XVIII wieku. Ich zbrodnie nieukarane, nienapiętnowane, stały się przykładem dla następców.

 Co Polskę zgubiło?