z Zapisków Profesora

Wyciągajmy ludziom głowy z piasku !

Red. Piotr Gociek przedstawił we wczorajszej  "Rzeczypospolitej" miażdżący obraz pozycji PiS w społeczeństwie, wynikający z przejęcia przez polityków PO praktycznie wszystkich zalet, dzięki którym PiS zyskiwał niegdyś przychylność swojego elektoratu. Stawiając tę tezę publicysta w całości oparł się na wynikach różnorodnych sondaży opinii publicznej i zaserwował szeroką paletę liczb rzekomo odzwierciedlających rzeczywiste poglądy średniego Polaka. Redaktor tak głęboko rozwija interpretację poszczególnych liczb sondażowych, że nie pozostawia żadnych wątpliwości co do swojej niezachwianej wiary w rzetelność wyników badań.

Szkoda słów, bo ta choroba jest dość powszechna i mimo niezliczonych kompromitacji wyników sondażowych, ludzie wciąż zdają się wierzyć w magię podawanych liczb. Już mnie ta ludzka przypadłość nawet nie złości, a jedyne czego nie potrafię zaakceptować, to dyskusji, lub tekstów, w których argumentację buduje się na podstawie sondaży. Dlatego trudno mi potraktować poważnie analityczne spojrzenie red. Goćka na sytuację na politycznej scenie.

Także, budzące tak ogromne, ale pełne satysfakcji, zdziwienie publicystów utrzymującymi się dobrymi notowaniami PO w sondażach, jest zbudowane na fikcji. Niestety badacze nigdy nie podają szczegółów metodyki badań, a zwłaszcza tego, że znakomita większość ankietowanych w ogóle odmawia odpowiedzi. Nietrudno się domyślić, że taka odmowa wyłącza z badań grupę o innych preferencjach politycznych, niż ci, którzy chętnie odpowiadają ankieterom. W skrajnym przypadku, gdy badania firmuje np. red. T.Lis wyniki jego sond odzwierciedlają poglądy tych, którzy go lubią, a przynajmniej tolerują - i to każdy z łatwością zobaczy po wynikach. Jestem przekonany, że badający dobrze wiedzą o fałszywej reprezentatywności badanych grup i dlatego uwzględniają odpowiednią korektę, gdy zbliża się czas weryfikacji -czas wyborów. Ja sam intuicyjnie staram się oceniać wielkość niezbędnej korekty, ale w dużej odległości czasowej od finału taki zabieg jest dość ryzykowny i ogłaszane wyniki niewiele są warte. Jedyną informacją do przyjęcia jest fakt, że dzisiaj zapewne PO i PiS mają duże poparcie elektoratu, a cała reszta bardzo małe.

W fizyce bardzo pożyteczne są tzw. doświadczenia pomyślane (gedanken Experiment), ale w chwiejnej materii badań socjologicznych nie ma wystarczających przesłanek, by zaprząc do rozważań twardą logikę i wysnuć jakieś wnioski. Gdyby jednak zrobić taki eksperyment i założyć, że za miesiąc mamy wybory, zobaczylibyśmy szybko jak zmieniają się wyniki sondaży. To nie zmieniałyby się preferencje wyborców, to firmy badające opinię publiczną rozpoczęłyby starania o zachowanie elementarnej wiarygodności i stopniowo rosłyby wyniki PiS i malały dla PO. Ostateczne sondaże, tuż przed wyborami byłyby bliskie rzeczywistym wynikom, może z kilku procentowym przeszacowaniem dla PO. Dlatego dzisiaj, na podstawie chwiejnej przesłanki, jaką są wciąż utrzymujące się rozsądnie duże notowania dla PiS, które podają sprzyjające PO (innych nie ma) ośrodki badań, twierdzę, że notowania PiS wynoszą 43%, a PO 25%. Ta duża korekta w stosunku do publikowanych wyników świadczy o mojej ocenie stopnia bezczelności dzisiejszych sondażystów i równoległej oceny stopnia naiwności większości publicystów.

A jednak, powiedziawszy to, co powiedziałem, muszę wyrazić wielki dyskomfort, że po tym wszystkim, co się dotychczas stało i co przynosi prawie każdy dzień, tak wielu Polaków wciąż toleruje wyczyny Platformy Obywatelskiej. I odczuwam szczególny dyskomfort, gdy ta niefrasobliwość tak mocno dotyka środowiska naukowe; niestety także środowiska fizyków. Wielokrotnie próbowałem zrozumieć dlaczego tak się dzieje, zwłaszcza w przypadkach ludzi, o których wiem, że z grubsza przyjmują podobny system wartości, może lekko tylko przyprószony wyrastającą ponad przeciętność przypadłością egoizmu. Przecież nawet egoizm nie powinien tłumić wyobraźni wybiegającej w przyszłość, gdy wyczerpie się czas egoistycznych korzyści i zaczną wszystkim doskwierać skutki niedostrzeganych dzisiaj błędów i zaniedbań.

Byłem w ostatnich tygodniach zaabsorbowany wyjazdami związanymi z moją pracą zawodową, a ostatnie dwa tygodnie spędziłem w USA. Spotykałem się także z wieloma znajomymi, wśród nich z wieloma Polakami i próbowałem sondować nastroje polityczne przed tamtejszymi wyborami. W ogromnej większości popierają Obamę i zmęczeni prezydenturą Georga W. Busha oczekują zmiany. Ale argumentów, że to będzie zmiana na lepsze nie mają. Przypomina to nastrój wytworzony przez media przed wyborami w Polsce - nie jest ważne, co zrobi PO, ważne, żeby usunąć PiS. Próbowałem im podać mniej więcej taki argument: "Nie przyglądałem się ostatnio polityce w USA i nie czuję się dostatecznie kompetentny, by dyskutować o tutejszych problemach wewnętrznych; do niedawna wynik wyborów był mi raczej obojętny, bo Bush rzeczywiście był kiepskim prezydentem. Jednak patrząc na sytuację Polski i bardziej generalnie sytuację świata z perspektywy dzisiejszego zachowania się Rosji, Obama będzie dramatycznie złym wyborem. Jako Polak głosowałbym na Mc Caina, a gdybym był Amerykaninem, to dla dobrej przyszłości swojego kraju też bym tak wybrał."

 Odpowiedź zwykle brzmiała: "No tak, ale jak ten wiekowy Mc Cain umrze, to będziemy mieli niekompetentną i głupią Sarah Palin." Zbyt mało wiedziałem o kandydatce na wiceprezydenta, ale już zdążyłem zauważyć, że w większości mediów była straszliwie brutalnie atakowana i ośmieszana - przypominało to tę furię, z jaką przed wielu laty załatwiono skutecznie młodego D.Quale'a. Zmobilizowałem się i obejrzałem debatę Palin-Biden, w której partnerka Caina wypadła znakomicie, zaprzeczając całkowicie negatywnym opiniom o sobie. A później okazało się, że moi znajomi w ogóle nie oglądali debaty, za to powtarzali opinie przekazane w mediach, potwierdzające wcześniejsze oceny.

Niestety, taka sytuacja jest wszędzie, że wielu ludzi, poczytujących się, albo mylnie uznawanych za światłą elitę narodu, nie zadaje sobie żadnego trudu, by samemu poszukać prawdy. Jak struś, chowają głowę w piasek i odbierają zupełnie powierzchowne bodźce, które nakazują im iść w stadzie, bo zdaje im się, że tak jest bezpieczniej.

Powrócę na nasze podwórko.

Kilka miesięcy temu byłem na przyjęciu imieninowym w towarzystwie, w którym unika się już rozmów na tematy polityczne, by zachować dobrą atmosferę. Ktoś jednak złamał tę niepisaną zasadę i delikatnie rzucił w przestrzeń uwagę o deficycie patriotyzmu w szeregach PO. W tym momencie jedna z pań eksplodowała gniewem i oburzeniem, że jak można ją posądzać o brak patriotyzmu, gdy jej dziadek został wywieziony na Syberię. Była cała rozdygotana i wstrząsał nią szloch. Nie pojmowała, mimo że nie jej bezpośrednio dotyczyła uwaga, że może w ogóle znaleźć się w cieniu podejrzeń o zanik patriotyzmu. Milcząc, myślałem, jak to może być, że ta dobra i serdeczna znajoma, inteligentna i niezła w swojej specjalności naukowej, jest tak pewna swojego patriotyzmu, a zawsze lokuje swoje sympatie w partiach, które realizują cele absolutnie sprzeczne z interesem narodowym. Jak to może się dziać, że ona tak bardzo nie rozpoznaje sytuacji i nawet nie domyśla się sprzeczności swoich politycznych wyborów z jej patriotyzmem. Bo przecież nie mam wątpliwości, że oburzenie było całkiem autentyczne - ona naprawdę wierzy, że jest patriotką.

Wielokrotnie próbowałem rozmawiać z takimi ludźmi. Niestety, z nimi się nie da rozmawiać z tej prostej przyczyny, że są całkowicie niekompetentni. Oni nie znają podstawowych faktów. Te, które się już zdarzyły i powinny być namacalnym dowodem w prostej argumentacji wyborów politycznych, dziwnie zacierają się w ich pamięci. Oni trzymają głowy w piasku i nie chcą wiedzieć. Nie chcą wiedzieć, bo to komplikuje życie, bo to taka trudna materia, bo polityka to brud, bo nie chcą się kłócić, bo nie mają czasu, etc. I im nie można pomóc, bo oni nie przyjmą żadnych niewygodnych dla siebie faktów; uznają je za tendencyjnie wybrane, a sprawdzanie to zbyt wielki i czasochłonny wysiłek.

Wiem, że ich przekonanie o przynależności do elity jest całkowicie nieuprawnione, a tym bardziej do elity patriotycznej. Można być wybitnym naukowcem, ale nigdy nie wolno uchylać się od szerokiego spojrzenia poza własną dziedzinę i zapominać, że Ojczyzna to zbiorowy obowiązek. Dzisiaj elementarnym obowiązkiem patriotycznym jest dobre rozpoznawanie sytuacji politycznej, by wspierać tych, którzy prawdziwie pragną  kształtować polską rzeczywistość zgodnie z interesem narodu.

Nie wiem jakim sposobem wyciągać te głowy wetknięte w piasek, ale kopniaki, które wymierza rząd Tuska w strusie podogonia, mogą się do tego dobrze przyczynić.

Jeżeli ludzie nauki nie otrząsną się z tego ponad miarę długiego letargu i nie poczują w sobie wyzwania godnego elit, to wszyscy jak barany pójdziemy na rzeź, a przodem pójdą wybitni uczeni.

 http://ojczyzna.pl/blogi/index.htm