Wieczór rozpocznie wiersz "Campo di Fiori" w archiwalnym wykonaniu
Czesława Miłosza. Wyświetlone będą też archiwalne fotografie ulicy
Bonifraterskiej i Placu Krasińskich z 19 i 20 kwietnia 1943 roku,
uzupełnione komentarzami i fragmentami wspomnień oraz film dokumentalny
"Karuzela" (1999, 35 min, reż. Michał Nekanda-Trepka).


Podróż w czasie


Widowisko i film dokumentalny stworzył Michał Nekanda-Trepka,
zainspirowany wierszem Miłosza, napisanym w okupowanej Warszawie w
kwietniu 1943 roku. W sylwestra 1999/2000, Nekanda-Trepka poprosił
Miłosza, by przeczytał wiersz do kamery.


Reżyser odtworzył dni wybuchu powstania w getcie (19 i 20 kwietnia
1943), ale z punktu widzenia strony aryjskiej, gdzie na Bonifraterskiej
ustawiono wesołe miasteczko, w tym karuzelę. Pomysł ten powstał w
Kulturamt, niemieckim Urzędzie ds. Kultury, w ratuszu zarządzanym przez
gubernatora Ludwiga Fischera.

- W archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego odnalazłem kilkanaście
zdjęć porozrzucanych uprzednio w różnych zbiorach. Szczegółowo
prześledziłem sytuacje dziejące się na fotografiach i przyjrzałem się
tym miejscom. Prześledziłem, jak wyglądał ostrzał getta przez Niemców.
Po liczbie dziur wybitych strzałami armatki przeciwpancernej ułożyłem
zdjęcia w odpowiedniej kolejności, co pozwoliło mi odtworzyć wydarzenia z
kwietnia 43 roku - mówi Michał Nekanda-Trepka.


Tłem do zdjęć będą fragmenty wypowiedzi ludzi, którzy przeżyli czasy
okupacji.


Ruszy "Karuzela"


Na koniec odbędzie się projekcja filmu "Karuzela" w reż. Nekanda-Trepki,
w wersji polskiej z napisami francuskimi i angielskimi.


To sugestywny zapis wspomnień osób ocalałych z getta oraz tych, które
obserwowały tragedię narodu żydowskiego z drugiej strony murów. Zarówno
jedni, jak i drudzy w czasie eksterminacji getta byli dziećmi. Obecnie,
jako dojrzali, starzejący się ludzie, mówią o

doświadczeniach,
które nie pozwalają o sobie zapomnieć: o życiu w okupowanej stolicy,
prześladowaniach, o różnych postawach Polaków, o ukrywaniu się przed
faszystami.


Dzieciom z getta przypadła szczególna rola w czasie okupacji
hitlerowskiej. Wymykały się z getta i szmuglowały to, co udało się im
zdobyć po aryjskiej stronie; były często jedynymi żywicielami rodzin.


Znani z waleczności i bohaterstwa warszawiacy nie solidaryzowali się z
walczącymi o przetrwanie Żydami. Chociaż byli tacy, którzy ryzykowali
życiem, ukrywając ich, to wielu nie raziła karuzela ustawiona w
sąsiedztwie getta. Taki obraz wyłania się z opowieści ocalałych z
Holocaustu, tę sytuację utrwalił w swym wierszu Czesław Miłosz.


Film otrzymał nominację "Finalist Certificate" – jako jeden z 12
najlepszych filmów na świecie na największym festiwalu form
dokumentalnych New York Festivals w styczniu 2000 r.


sm/tr