Deja vu 1947-2010

 

 

 

 

 

Wyciągając wnioski organizacyjne z referendum komuniści inaczej postrzegali rolę frekwencji wyborczej. PPR nakazało zastosować konkretne formy działań w celu zastraszenia i zniechęcenia do udziału w wyborach wrogo nastawionej do komunistów ludności. Dobitnie wyłuszczył to aktywowi Roman Zambrowski: „Dbajmy o frekwencję takich ludzi, którzy będą głosować za blokiem wyborczym, a róbmy wszelkie trudności i dążmy do obniżenia frekwencji tych, którzy chcą głosować przeciw blokowi.” UB i Grupy Ochronno-Propagandowe sformowane przez Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego i wojsko uruchomiły na wielką skalę machinę propagandy, indoktrynacji i bezpośredniego nacisku na ludność.

Uchwalona 22 września 1946 roku na XI sesji KRN ordynacja wyborcza została świadomie skonstruowana w sposób zapewniający władzom administracyjnym możliwość szerokiej ingerencji w proces wyborczy. Ordynacja nie precyzowała kompetencji pełnomocników list i mężów zaufania, dając równocześnie przewodniczącym komisji (w większości członkom PPR) prawo ich usuwania. Starostowie wydawali tzw. świadectwa moralności. Otrzymało je tylko 455 przedstawicieli PSL, spośród których do lokali wyborczych wskutek utrudnień dotarło mniej niż 300, a i większość tych usunięto przed otwarciem urn.

Ordynacja nie zapewniła też  parytetu partii politycznych w obsadzie komisji wyborczych. Uczyniono to tylko na szczeblu centralnym. Dwóch przedstawicieli PSL – Stanisław Mazur i Stanisław Osiecki, reprezentowało Stronnictwo w dwunastoosobowej Państwowej Komisji Wyborczej. Do okręgowych i obwodowych komisji wyborczych nie dopuszczono żadnego przedstawiciela PSL, natomiast dominowali w nich członkowie PPR. Nad poszczególnymi komisjami wyborczymi pracowało co najmniej dwóch funkcjonariuszy UB. Zgodnie z instrukcją MBP z grudnia 1946 roku mieli oni zajmować się całokształtem przygotowań do wyborów w danym obwodzie, werbować członków komisji i miejscową ludność oraz utrzymywać ścisły kontakt z powiatowym sztabem wyborczym, któremu zobowiązani byli składać co trzy dni sprawozdania ze swojej pracy. Dla każdego obwodu wyborczego UB założyło i prowadziło teczki obserwacyjne. Wedle raportu płk Siemiona Dawidowa, doradcy MGB przy MBP „organa bezpieczeństwa zwerbowały jako agentów w komisjach obwodowych 21 777 osób, czyli 47,2%; w okręgowych 153 osoby, czyli 43,3 %”.

Tuż przed wyborami wzmożono agitację przedwyborczą Bloku – odbywały się wiece, zebrania i mityngi z udziałem czołowych działaczy czterech partii. W masowej kampanii propagandowej, którą finansowano z pozostających poza kontrolą funduszy publicznych, ogromną rolę odegrał kontrolowany przez komunistów rządowy aparat propagandowy. Władysław Bieńkowski instruował partyjnych aktywistów, by wytwarzali atmosferę, że na Blok „głosuje każdy uczciwy człowiek, czyli tylko głupi lub przekupny człowiek nie głosuje na blok. Taka atmosfera pewności zwycięstwa bloku i presji moralnej, której każdy będzie wstydził się przyznać, że nie głosuje na blok, jest jednym z warunków oddziaływania na społeczeństwo”.

W propagandzie komunistycznej nagminnie posługiwano się językiem, w którym informacje o przeciwniku były zdaniami wartościującymi. Działalność obozu niepodległościowego w okresie okupacji niemieckiej oraz powojenną PSL określano terminami zaczerpniętymi z kryminologii: wróg nie uprawiał polityki, ale działalność przestępczą. Cel był oczywisty: wywołać negatywne sądy o każdej wartości głoszonej przez niepodległościową konspirację wojenną i powojenne PSL, pozbawić należnych im zasług i wskazywać na ZSRS i komunistów jako rzeczywistych „zbawców” ojczyzny. Dokonywano przejrzystej czarno-białej polaryzacji: wszystko co narodowe miało być utożsamiane z PPR, antynarodowe (zdradzieckie, kapitulanckie, faszystowskie, reakcyjne) zaś z PSL. Propaganda doprowadziła do całkowitego zmienienia znaczenia wielu pojęć, takich jak: demokracja, parlament, sąd, praworządność, sprawiedliwość. Pomijano oczywiście fakty stacjonowania w Polsce Armii Czerwonej, nie ujawniano pracy tysięcy sowieckich „doradców”, kontrolujących życie polityczne, społeczne i gospodarcze kraju, co czyniło polską suwerenność całkowitą fikcją.