Szachy 3 – Roboty szachowe graja przeciwko sobie: rosyjski pokonuje niemieckiego

W historii szachow mozna znalezc wiele informacji o tajemniczych maszynach szachowych grajacych przeciwko ludziom. Widzowie nie bardzo mogli zrozumiec jak taka maszyna moze myslec, wykonywac ruchy i wygrywac. Potem po skonstruowaniu pierwszych komputerow, pojawily sie szybko komputerowe gry szachowe. Tym razem czlowiek gral przeciwko komputerowi. Ostatnio znalazlem film, w ktorym graja przeciwko sobie dwa roboty. W tym przypadku kazdy robot sprzezony jest z komputerowym programem szachowym, ktory rownoczesnie steruje jego ruchami. Do tego jeszcze spotyka sie inzynierska i elektroniczna mysl szachowa starych przeciwnikow: Niemiec i Rosji.

Pierwsze doniesienia o grajacej maszynie szachowej pojawily sie w drugiej polowie XVIII wieku (rok 1769). Skonstruowal ja Wolfgang von Kempelen (1734-1804), urodzony w Bratyslawie, bardzo utalentowany wynalazca, inzynier, fizyk. Slowem jeden z geniuszy tych czasow. Skonstruowal on ponadto m.in. maszyne mowiaca, przyrzad do pisania dla niewidomych. Pisal wiersze, powiesci, malowal, szkicowal. Zajmowal sie tez projektowaniem mostow, pomp wodnych itp. Tenze wynalazca skonstruowal swoja slynna maszyne, tzw. Schachtürke czyli Mechaniczny Turek (Turek grajacy w szachy). Maszyna byla genialna jak na tamte czasy i reklamowana byla jako urzadzenie grajace samodzielnie w szachy na bardzo nwysokim poziomie. Konstrukcja ta byla wspaniala, ale cale przedsiewziecie bylo oparte na oszustwie. W rzeczywistosci to nie maszyna grala, ale ukryty w jej wnetrzu doskonaly szachista niewielkiego wzrostu. Po jednej stronie stolu siedziala mechaniczna figura, kukla przebrana za Turka, po drugiej jakis szachista, chcacy zmierzyc z nia swoje sily. Nie bede tutaj dokladnie opisywal jej dzialania. Posluze sie cytatem z polskiej wikipedii:

„Tajemnica Turka opierała się na sprytnym ukryciu wewnątrz jego konstrukcji obsługującego szachisty. Skrzynia z licznymi drzwiczkami, do której wchodził szachista, była w rzeczywistości systemem przegród, które odpowiednio przesuwane pozwalały na zamaskowanie obecności człowieka wewnątrz Mechanicznego Turka. Umożliwiało to oszukanie przeciwnika „automatu”, który był przekonany, że gra z androidem. Zewnętrzna szachownica była odwzorowana w środku Turka za pomocą metalowych guzików zwisających pod odpowiednim polem na krótkich linkach. Silnie namagnesowane pionki używane do gry powodowały poluzowanie jednego i przyciągnięcie drugiego guzika przy kolejnych ruchach, dzięki czemu gracz obsługujący „maszynę” orientował się w posunięciach przeciwnika. Aby upewnić się, że metalowy przedmiot zwisający na lince zostanie przyciągnięty, graczom nakazywano stawiać pionki i figury dokładnie pośrodku pola, wyjaśniając, że w przeciwnym razie Turek może przypadkowo potrącić któryś z elementów na szachownicy. Szachista ukryty wewnątrz miał do dyspozycji świecę i małą szachownicę, na której zaznaczał przebieg partii. Ruchów dokonywał przy pomocy lewej ręki, którą wkładał w specjalny rękaw imitujący lewą rękę kukły. Dostęp powietrza zapewniało mu otwieranie drzwiczek dokonywane co jakiś czas, które tłumaczono koniecznością „nakręcenia mechanizmu”. (...)

Ręka Mechanicznego Turka była w pełni mechaniczna. Ukryty szachista operował mechanicznym ramieniem, które było równolegle, mechanicznie połączone z ramieniem kukły. Układ dźwigienek, naciągów i linek, którym operował niewidoczny mistrz, był skonstruowany bardzo precyzyjnie.“

Tutaj cytowany artykul z polskiej wikipedii. Mozna zobaczyc tutaj rysunki pokazujace maszyne, jej konstrukcje i schowanego w skrzynce gracza.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Mechaniczny_Turek

Tutaj wersja niemiecka z dokladnym rysunkiem pokazujacym schowanego gracza, pierwszy u gory, po prawej stronie:

https://de.wikipedia.org/wiki/Schacht%C3%BCrke

Grajacy Turek odnosil wielkie sukcesy, pokonal swietnych graczy. Von Kempelen demonstrowal ja w Wiedniu, Paryzu i Londynie. W roku 1783, w Paryzu maszyna przegrala przeciwko najlepszemu wtedy szachiscie swiata F.Philidor (1726-1795). Musiala przegrac i przegrala, gdyz maly gracz siedzacy w srodku byl slabszy niz francuski mistrz. Sprawa wyszla na jaw dopiero po analizie rysownika londynskiego (1819), ktory naszkicowal mozliwa skrytke dla ukrytego szachisty. Trzeba nadmienic, ze po smierci von Kempelena (1804) maszyna zostala sprzedana i nowy wlasciciel nadal obwozil ja po swiecie i oszukiwal publike szachowa. Jednakze po pokazach w USA (1826) i nastepnych, dopiero w 1838 roku w artykule w szachowym czasopismie francuskim podano, ze w maszynie znajdowal sie gracz, nie grala wiec maszyna tylko czlowiek.

Potem przyszly czasy komputerow, silnych programow szachowych, ktore byly w stanie pokonac nawet arcymistrzow, w tym mistrza swiata. Doswiadczyl tego sam wielki G.Kasparow, ktory w roku 1996 przegral przeciwko najsilniejszemu wtedy komputerowemu programowi szachowemu Deep Blue.

https://en.wikipedia.org/wiki/Deep_Blue_versus_Kasparov,_1996,_Game_1

Powroce teraz do naszych robotow szachowych o ktorych grze sygnalizuje tytul tego artykulu. Tutaj mamy do czynienia z polaczeniem silnego programu szachowego z programem sterujacym ruchami robotow. Oczywiscie moznaby przebrac dwa roboty za postacie ludzkie. Moznaby w tym przypadku ubrac bialego robota w rosyjski stroj ludowy, z broda i czapa, a niemieckiego na przyklad za Bawarczyka pijacego piwo. Robot niemiecki grajacy bialymi figurami, ma kolor czerwony, rosyjski grajacy czarnymi figurami ma kolor bialy. Roboty graja partie blyskawiczna, czas po 5 minut dla kazdego. Co ciekawe kazda robot musi sam zrobic ruch, wlozyc zbita figure do swojego pojemnika stojacego obok szachownicy oraz nacisnac dzwigienke zegara szachowego. Od myslenia oraz szybkosci wykonywania ruchow zalezy zwyciestwo. W rezultacie wygral robot rosyjski, ktory byl lepszy i szybszy w grze od niemieckiego o 35 sekund. Bardzo podobal mi sie ten pokaz, zachecam do ogladniecia.

Tutaj film z YouTube pokazujacy gre dwoch robotow (na poczatku moze byc reklama, mozna odczekac albo pominac ja):

https://www.youtube.com/watch?v=65YDAXfSAWw