Indoktrynacja czlonkow niemieckich klubow sportowych w III Rzeszy

Po zdobyciu wladzy przez nazistow w Niemczech w 1933 roku zabrali sie oni systematycznie za gruntowne przksztalcenie wszystkich elementow starego porzadku i stworzenie tym samym nowego systemu spoleczno-polityczno-gospodarczego. Najwieksze przeobrazenia nastapily w plaszycznie spolecznej i politycznej. Nie zapomniano tez o sportowcach zrzeszonych w zwiazkach i sportowych klubach gimnastycznych. Nowi wladcy uruchomili ogromna maszyneria propagandowa, ktora miala na celu obrobke swiatopogladowa sportowcow. Duza role odegraly tutaj nauki nieznanego szerokim kregom tzw. Dietwesen. Przedmiotem mojego artykulu jest indoktrynacja w klubach sportowych.

1. Narodowy socjalizm a sport

Gdy jedna klasa kumuluje sfere polityki (panstwo) oraz srodki masowego przekazu umozliwiajace odzialywanie na kulture (srodki propagandy) powstaje wtedy faszyzm. Utworzony nowy system spoleczno-polityczny umozliwia w szybkim tempie zlikwidowanie demokracji. Charakterystyczne dla ustroju faszystowskiego bylo to, ze klasa dwupanow, czyli funkcjonariuszy partyjnych (elity wladcze z NSDAP), panstwowych, militarnych nie miala w swoich rekach gospodarki. Wlascicielami srodkow produkcji pozostawali nadal ludzie reprezentujacy kapital przemyslowy, bankowy, rolny. Do ogromnego zniewolenia spoleczenstwa sluzyl rozbudowany aparat panstwowy, administracja, policja, wojsko, tajna policja, wieziennictwo, podporzadkowane sadownictwo, prawo tworzone na potrzeby nowych dwupanow.

Waznym celem kierownictwa nazistowskiego bylo ideologiczne uksztaltowanie sportowcow. Dotyczylo ono w tym przypadku nie tylko duza czesc mlodziezy zrzeszonej w klubach, ale tez i doroslych czlonkow klubow. Mlodziez byla poddana obrobce ideologicznej w ramach aktywnosci organizacyjnej Hitlerjugend (HJ) oraz Bund Deutscher Mädel (BDM). Celem propagandy byli wszyscy sportowcy, a wiec tez dorosli. Szybko wiec przystapiono realizacji programu indoktrynacji wlasciwego nowemu systemowi w licznych zwiazkach, klubach sportowych, typu ferajny gimnastyczne.

Ramy indoktrynacji nazistowskiej okreslone zostaly w tzw. Dietwesen. Byla to zinstytucjonalizowana ideologiczna indoktrynaacja, nauka o zasadach narodowego socjalizmu, w tym znaczenia wielkosci, wyzszosci i wyjatkowosci rasy germanskiej (völkisch), niemieckim nacjonalizmie, zawierajaca antysemityzm i inne narodowo-socjalistyczne tresci. Dietwesen stala sie ideologicznym instrumentem sluzacym do uksztaltowania nowej narodowosocjalistycznej swiadomosci sportowcow opartej na narodowosocjalistycznej doktrynie swiatopogladowej. Nauka ta byla wdrazana na wszystkich poziomach organizacyjnych niemieckiego sportu, ze szczegolnym naciskiem na kluby sportowe.

2. Praktyka indoktrynacji w klubach sportowych w III Rzeszy

Hans von Tschammer und Osten, Reischssportführer i Komissar w calej III Rzeszy, naczelnik glownej organizacji zarzadzajacej niemieckim sportem – Der Nazionalsozialistische Bund für Leibesübungen (NSRL) nakazal prowadzenie pracy wychowawczej i propagandowej czyli tzw. Dietarbeit, bazujacej na zasadach programowych Dietwesen we wszystkich klubach sportowych. Utworzyl nowe specjalne stanowisko tzw. Dietwart, czyli straznik albo raczej komisarz czy urzednik ds politycznych na szczeblu III Rzeszy. Stanowisko to – Reichsdietwart otrzymal 01.01.1934 roku czlonek NSDAP Kurt Münch. Utworzono stanowiska Dietwarta na wszystkich poziomach organizacji sportowych odpowiadajacych podzialowi terytorialno-partyjnemu NSDAP. Tak to obok powyzej wspomnianego Reichsdietwarta (poziom naczelnych wladz), powstaly stanowiska Gaudietwart (odpowiedzialny za region), Kreisdietwart (odpowiedzialny za okreg) oraz Vereindietwart (odpowiedzialny za klub sportowy). Münch zobowiazal wszystkie kluby do prowadzenia zajec wychowawczych opartych na Dietwesen. Kazdy klub sportowy musial niezwlocznie powolac odpowiedzialnego i zaufanego czlonka na stanowisko klubowego Dietwarta czyli Vereinsdietwarta. Zadaniem tych osob bylo odtad szkolenie swiatopogladowe sportowcow. Wczesniej oczyszczono kluby z elementow niepewnych politycznie i rasowo, tak aby nic nie przeszkadzalo krzewieniu wiedzy zawartej w programie Dietwesen. Podejrzani przewodniczycy klubow, np. lewicowcy, socjalisci zostali zwolnieni, albo zmuszeni do ustapienia. Nastepcy byli zamianowani lub polecani przez miejscowe wladze partyjne. Z klubow znikneli takze zydowscy sportowcy.

Dietwartci prowadzacy zajecia uswiadamiajace w klubach otrzymali juz na poczatku roku 1934 bezplatnie podrecznik szkoleniowy zawierajacy material propagandowy o narodzie niemieckim, rasie, czystosci rasowej, zasadach narodowosocjalistycznego panstwa. Tworzenie nowych stanowisk Dietwartow nie odbylo sie blyskawicznie. Jeszcze w wrzesniu 1937 nie powolano Dietwartow w kazdym klubie. Wedlug sprawozdania zastepcy Reichsdietwarta przedstwionego glownemu urzedowi szkoleniowemu NSDAP dzialali oni w 70% klubow. i o zgrozo - tylko 20% z nich wzielo udzial w kursie skoleniowym NSDAP.

Praca szkoleniowo-propagamndowa czyli tzw. Dietarbeit byly prowadzona wielotorowo. Czlonkowie klubow spiewaali nacjonalsocjalistyczne piesni, sluchali tez czesto mowy Hitlera. Wiele przemowien Führera bylo wtedy nagranych na plytach gramofonowych. Bedac na pchlim targu w Mannheim widzialem takie plyty. Vereinsdietwarte organizowali tzw. Dietabende, czyli Diet-wieczory, na ktorych prowadzili szkolenia. Sportowcy byli ciagle odpytywani z narodowosocjalistycznej wiedzy swiatopoglodowj, co mialo postac sprawdzianow ustnych i pisemnych. . Uczestnicy zawodow sportowych musieli nie tylko wykazac sie dobrymi wynikami sportowymi, ale rowniez zdawac egzaminy dotycze wiedzy swiatopogladowej zawartej w materialach szkoleniowych Dietwesen. Diet-wieczory zaczynaly sie i konczyly zaspiewaniem piosenki nazistowskiej. Wyglaszane byly referaty na temat narodowosocjalistycznego swiatopogladu, w tym wyzszosci rasowej, tez o niemieckich utraconych, koloniach. Mialy one na celu wzmocnienie ducha nacjonalistycznego Niemcow. Poniewaz sportowcy uczestniczacy w zawodach byli odpytywani tam z zasad Dietwesen, szefowie klubow starali sie, aby byli oni odpowiednio przygotowani przed zawodami. Stad np. w malym klubie TV Cannstatt po cwiczeniach odbywalo sie zawsze 15-minutowe szkolenie i odpytywanie.

Podczas Diet-wieczorow byli tez egzaminowani sportowcy, ktorzy mieli brac wkrotce udzial w zawodach sportowych. Musieli oni byc dobrze ideologicznie przygotowani, tak aby nie splamic honoru klubu podczas ideowego egzaminu kwalifikacyjnego na zawodach. Jak wiemy byl on tez wazny i byl warunkiem dopuszczenia do cwiczen sportowych. Tak na przyklad Vereinsdietwart Herr Jockheck w Turnverein Lahr stawial na Diet-Wieczorze w dniu 6.6.1935 w ramach Diet-egzaminu szereg pytan sportowcom. Podam tylko niektore: Dlaczego przegralismy wojne (tutaj I Wojna Swiatowa) w tak niegodny i niecny sposob? Jaka role ma pelnic kobieta w spoczenstwie germanskim? Jaki stosunek maja narodowosocjalistyczne Niemcy do cwiczen sportowych i wychowania fizycznego? Jakie poglady na temat gimnastyki ma Adolf Hitler?

Nie wszyscy sportowcy brali pilnie udzial w Diet-wiecczorach. Wywierano na nich jednak skuteczny nacisk, a srodkow odzialywania na niepokornych w panstwie faszystowskim bylo wiele.

W moim artykule przedstawilem zmasowane oddzialywanie propagandowe NSDAP na kluby sportowe i ich czlonkow. Z punktu widzenia dnia dzisiejszego moze to wydawac sie smieszne. Wtedy bylo to jednak brane bardzo powaznie, a osoby nie podporzadkowujace sie linii zawartej w Dietwesen byly na rozne sposoby objete sankcjami. Moj artykul dotyczyl indoktrynacji narodowosocjalistycznej tylko w obszarze sportu. A byly tez inne plaszczyzny – szkoly, armia, przedsiebiorstwa, kultura i sztuka. Mozna sobie wyobrazic co dopiero tam sie dzialo! W sytemie nazistowskim, faszyzmie czyli w formacji dwojpanowania klasowego, nazisci mieli w rekach srodki przemocy oraz propagandy i potrafili je doskonale zastosowac. Polacy musieli cierpiec w tym systemie podczas okupacji w latach 1939-1945. Potem przyszedl jeszcze gorszy porzadek spoleczno-polityczno-gospodarczy – realny socjalizm czyli system trojpanowania klasowego, gdzie srodki produkcji, przymusu i propagandy znalazly sie w rekach komunistycznej klasy trojpanow. Polacy, ktorzy przezyli potop szwedzki, hitlerowski oraz sowiecki, wiedza teraz jak nalezy cenic wolnosc.