Uderzenie z rejonu kaliningradzkiego na Mazury
Niepokojaca obecnosc rosyjskiego Rejonu Kaliningradzkiego przy polnocno-wschodniej granicy Polski sprawia, ze scenariusz mozliwej wojny przyjmuje jej poczatek wlasnie tam. Tuz w sasiedztwie znajduje sie Przesmyk Suwalski, ktory jest nawet lepszym terenem dla ataku na Polske ze strony Rosji, tyle, ze wymagalby naruszenie granic Bialorusi. Nie stanowiloby to wiekszej przeszkody dla Rosjan, tak jak Schlieffen nie robil sobie subiekcji z powodu neutralnosc Belgii.
Planisci wojskowi obu stron sa dokladnie przygotowani do takiej wersji wydarzen i jest to z cala pewnoscia tajemnica wojskowa. Natomiast nie sa tajemnica szczegoly wielkiej operacji, jaka sie na tamych terenach rozegrala w 1914 r. na samym poczatku I wojny swiatowej.Strona atakujaca byli Rosjanie, strona broniaca - Niemcy.
Role w zblizajacej sie wojnie byly rozpisane. Wiadomo bylo, ze walczyc przeciwko sobie beda dwa bloki, w ktorych z jednej strony znajda sie Francja z Rosja, a z drugiej strony Niemcy z Austria. Niemcy skazane byly na prowadzenie wojny z dwoch stron, zachodu i wschodu, co nie bylo sytuacja zbyt przyjemna. Zgodnie ze swoja doktryna wojenna siegajaca czasow Fryderykow, w przypadku dwoch wrogow, armia niemiecka powinna najpierw pobic jednego, a nastepnie zabrac sie za drugiego. Wojna z Francja rokowala lepsze nadzieje i tam skoncentrowano prawie wszyskie sily niemieckie. W Prusach Wschodnich pozostawiono jedynie VIII Armie zlozona z 4 i pol korpusow armijnych i jednej dywizji kawalerii.
Po wybuchu wojny ambasador francuski Paleolog goraczkowo naciskal na Imperatora Rosji, by czym predzej rzucil swoje armie na Niemcow. W ten sposob Niemcy byliby zmuszeni zabrac czesc sil z zachodu i przerzucic jej na wschod. Swoja droga, tak sie rzeczywiscie stalo i byc moze Niemcom zabraklo dwoch korpusow wyslanych do Prus Wschodnich w ostatecznym rozgromieniu uciekajacych na leb na szyje, wojsk francuskich wspomaganych przez Anglikow.
Rosjanie zaskoczyli Francuzow i dotrzymali slowa dokonujac mobilizacji w dwa tygodnie. Wedlug realistycznych oczekiwan, mieli na to szanse dopiero w 6 tygodni z powodu duzych przestrzeni slabo rozwinietej sieci kolejowej. Za darmo nic nie ma, wiec oczywiscie zaplacili za to nalezna cene.Na skutek wyczerpania i chorob utracono okol 25% stanu mosobowego. 4-5 dni marszu tylko do granicy Prus, a po jej przekroczeniu ich nastepne,bardzo wyczerpalo maszerujacych zolnierzy. Nie pomogla calkowita prohibicja wprowadzona przez dowodztwo. Maszerowano 10 godzin dziennie i przebywano kolo 18 km. W tym czasie zolnierze niemieccy we Francji przebywali dziennie okolo 30 km. dziennie, a nawet i 40 km. Moze pomoglo im w tym masowo pite zdobyczne wino? Plan rosyjski zakladal uderzenie dwoch armi tworzace kleszcze. Z polnocnego wschodu, po przekroczeniu granicy pruskiej na terenach obecnego Rejonu Krolewieckiego, w kierunku poludniowo-zachodnim, zaatakowala I Armia dowodzona przez gen. P.Rennenkampfa. Omijala ona jeziora mazurskie, pozostawiajac je na poludniu. Drugie ramie kleszczy stanowila II Armia rosyjska dowodzona przez gen. A.Samsonowa. Wiadomo bylo, ze bedzie miala 2 dni opoznienia w stosunku do I Armii. Po przekroczeniu granicy w rejonie Dzialdowa (Soldau) i Nidzicy (Neidenburg) uderzyc miala z poludnia na polnoc w kierunku Olsztyna (Allenstein), gdzie przewidywane bylo spotkanie z I Armia i zamkniecie wojsk niemieckich w kotle.
Pierwsza faza Wielkiej Bitwy nastapila pod Glabinem (Gumbinen) znajdujacym sie okolo 40 km. od granicy. Rosjanie sklonili Niemcow do ucieczki. Jedynie I Korpus dowodzony przez gen. Hermanna von Francois wbrew wyraznym rozkazom natarl w kierunku granicy i zblizyl sie do niej na odleglosc 8 km. majac za plecami Rosjan w Gabinie. W dniu 17 VIII 1914 r. rozbil rosyjska 27. dywizje biorac 3 tys. jencow, zaraz potem, w dniu 20 VIII rozbil 28. dywizje.
W dniu 20 VIII dowodca VIII Armii gen.por. Max von Prittwitz und Gaffron rozkazal wycofac sie na linie Wisly. Jednak do tego nie doszlo, gdyz interweniowala Koblencja (siedziba Dowodztwa Naczelnego) i Prittwitz wraz ze swoim szefem sztabu zostali usunieci ze stanowisk. Ich miejsce zajali, wyrwany z emerytury, gen. Hindenburg, jako dowodca oraz gen.Ludendorff , jako szef sztabu z frontu zachodniego. Pierwszy spuscil sie calkowicie na drugiego i dobrze na tym wyszedl, gdyz okrzyknieto go zwyciezca tej bitwy, nazwanej pozniej Bitwa pod Tannenbergiem.
Zmieniono plan rezygnujac z priorytetu, jakim bylo zniszczenie I Armii. Wprowdzono plan plk. Maxa Hoffmanna, szefa oddzialu operacyjnego VIII Armii, polegajacy na przerzuceniu glownych sil przed nacierajaca II Armie. Niemcy przerzucili wiekszosc swoich oddzialow koleja. Po prostu wsiedli do pociagow jadacych w kierunku Ilawy (Deutsch Eylau), wysiedli w odpowiednim miejscu i udali sie na front. w tym czasie, wojska rosyjskie dalej maszerowaly. Przed kampania liczono, ze wojsko wyzywi sie na zajmowanych terenach, tymczasem ludnosc cywilna uchodzila przed "Kosaken" blokujac drogi. Rosjanie przez kilka kolejnych dni nie dostawali chleba,byli glodni i spragnieni. Konie nie dostawaly paszy i wody.
Rosjanie liczyli, ze beda mogli sie komunikowac uzywajac sieci telefonicznej pozostawionej przez Niemcow. bylo to oczekiwanie nierealistyczne, gdyz przeciwnik nie mogl im przeciez zapewnic takiego komfortu. Oparto sie wiec na lacznosci radiowej. A poniewaz w dziedzinie kodowania byl jeden wielki balagan, przekazywano rozkazy i meldunki otwartym tekstem. Ludendorff kazdego wieczoru o godz. 23:00 otrzymywal pelne informacje o zamiarach przeciwnika.
Sytuacje pogarszal brak lacznosci pomiedzy I i II Armia. Odbywala sie ona w bardzo zawodny sposob, za posrednictwem dowodztwa Frontu Polnocno-Wschodniego znajdujacego sie w Wolkowysku 270 km. od linii frontu. I Armia sie nie spieszyla. Najpierw stala. Pozniej powoli ruszyla, tyle, ze w kierunku zachodnim, a nie poludniowo-zachodnim. Tym samym nie moglo dojsc do stycznosci z II Armia, ktora liczyla, ze szybko dojdzie do spotkania i zamkniecia kotla. Oba skrzydla nacierajacej II Armii zostaly zwiniete przez Niemcow. Znajdujace sie na nich dywizje kawaleryjskie nie odegraly zadnej roli. Kozacy dobrzy byli do plazowania ludnosci cywilnej, ale nie tutaj.
Poludniowe, czyli lewe skrzydlo rosyjskie zostalo zwiniete przez korpus gen. Francois. W dniu 24 VIII dostal on rozkaz natarcia w nastepnym dniu. Odmowil, tlumaczac sie brakiem artylerii znajdujacej sie jeszcze w podrozy koleja. Na to przybyli do niego z interwencja: Hindenburg, Ludendorff i Hoffmann. Jednak Francois nie ulegl. Zaatakowal dopiero w dniu 27 VIII. Ostrzeliwanie znajdujacego sie w Uzdowie I Korpusu rosyjskiego przybyla wlasnie artyleria trwalo od 4:00 do 23:00. I to wystarczylo, Rosjanie poniesli ciezkie straty i uciekli. Gen. Francois znow mial racje.
A pozniej poszlo jak z platka. Dwa korpusy rosyjskie stanowiace centrum ugrupowania rosyjskiego wysunely sie mocno do przodu, zdobywajac nawet Olsztyn. Tym samym znalazly sie worku. Na przesmykach pomiedzy jeziorami i lesnych przesiekach ustawiono karabiny maszynowe i ograniczono mozliwosci poruszania sie oddzialow rosyjskich. Chroniacych sie w lasach i blotach Rosjan zabijano i brano do niewoli. Dowodca armii, Samsonow poszedl do lasu i sie zastrzelil. W sumie zabito 30 tys. zolnierzy rosyjskich, a 90 tys. dostalo sie do niewoli. Wzieto 500 dzial. Dwie armie rosyjskie zostaly rozbite. Obylo sie bez dwoch korpusow przybylych pozniej z frontu zachodniego.
Niemcy, calkiem rozsadnie zaproponowali Rosji pokoj. Propozycja zostala nierozsadnie odrzucona, podobnie jak kolejne, ponawiane w latach 1915 i 1916.
Niemcy uznali, ze dobrze bedzie zatrzec zly slad po przegranej w 1410 r. Bitwie pod Grunwaledem i nazwali zakonczona wlasnie bitwe, Druga Bitwa pod Tannenbergiem. Na jej miejscu, na wzgorzu postawili pomnik w ksztalcie zamku krzyzackiego i tam go po smierci pochowali. Po wojnie pomnik zostal zburzony, a cegly wykorzystano na kilku budowach w Warszawie: Palacu Kultury, Pomnika Bohaterow Getta Warszawskiego oraz gmachu KC PZPR.
Glowne zrodlo: B.W.Tuchman, "The Guns of August", Ballantine Books, NY 1994.
- Tymczasowy - blog
- Zaloguj się, by odpowiadać
3 komentarze
1. https://youtu.be/JidDI60nBqw
2. https://youtu.be/17XHO7HfUMs
3. https://youtu.be/aaK_fitvh3Q
https://youtu.be/aaK_fitvh3Q