Zaraz sprawdze wojewodztwo wolynskie. Nie mialem pojecia, ze takie istnialo.

W II Rzeczpospolitej pamięć o bojach legionowych pod Kostiuchnówką była czczona i powszechnie znana. W miejscu walk utworzono cmentarze, organizowano uroczystości upamiętniające bitwę, przywoływano przebieg starć i pamięć bohaterów w czasie ceremonii wojskowych i świąt patriotycznych.

Rozpoczęto sypanie Kopca Chwały na Polskiej Górze, który do wybuchu wojny osiągnął wysokość 16 metrów. Ustawiono osiem bazaltowych słupów pamięci, planowano utworzenie w rejonie walk kompleksu historyczno – turystycznego z odtworzonymi ziemiankami, liniami okopów i kwater.

Staraniem Fundacji Legionów Polskich wzniesiono w Kostiuchnówce szkołę ze schroniskiem turystycznym, która szczęśliwie przetrwała do dziś. Uroczystości jej otwarcia w 1936 roku, w dwudziestolecie bitwy, zgromadziły 15 tysięcy osób.

Po II wojnie światowej pamięć o bitwie pod Kostiuchnówką wymazano z historii. Podobny los spotkał zmagania żołnierza polskiego spod Łowczówka, Rokitnej, Jastkowa, Rarańczy.

Wiedza o bojach legionistów w I wojnie światowej jest wciąż znikoma. Ożywa w filmie Leszka Wiśniewskiego dzięki spisanym na karatach pamiętników emocjonalnym wspomnieniom uczestników walk mistrzowsko odtworzonym przez aktorów i rekonstruktorów, a także dzięki opowieściom historyków i „strażników pamięci”.

Dzięki ich staraniom na Polskiej Górze znów stanął bazaltowy słup pamięci. Stamtąd co roku harcerze niosą symboliczny ogień pamięci by w dniu Święta Niepodległości złożyć go na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, pod wmurowaną w 20-leciu międzywojennym upamiętniającą bitwę pod Kostiuchnówką.

„Polska góra była ich redutą… Kostiuchnówka 1916”, reż. Leszek Wiśniewski ogólnopolska premiera w TVP Historia sobotę 23 lipca godz. 21:50.